Chorągiew Wielkopolska ZHP
Pomnik Harcerzy na Malcie w Poznaniu | |
Organizacja harcerska | |
---|---|
Rodzaj jednostki | |
Jednostka nadrzędna | |
Jednostki podległe |
38 hufców |
Rok powstania pierwszych drużyn |
|
Komendant (przewodniczący) |
hm. Maciej Siwiak |
Adres siedziby |
ul. Wilków Morskich 23/25, 60-480 Poznań |
Położenie na mapie Poznania | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |
52°28′23,373″N 16°46′23,763″E/52,473159 16,773267 | |
Strona internetowa |
Chorągiew Wielkopolska ZHP im. Powstańców Wielkopolskich 1918-19 – jednostka terenowa Związku Harcerstwa Polskiego, działająca na terenie województwa wielkopolskiego. Siedzibą władz chorągwi jest Poznań. Chorągiew tworzy 40 hufców, działających na terenie wszystkich powiatów.
Początki działalności harcerskiej w Wielkopolsce[edytuj | edytuj kod]
Zainteresowanie skautingiem w Wielkopolsce datowane jest na początek 1912, kiedy kierownictwo „Sokoła” zwróciło się do Naczelnictwa we Lwowie o przysłanie do Poznania doświadczonych instruktorów, którzy przeprowadziliby kurs harcerski. Kurs taki odbył się na przełomie sierpnia i września 1912 i przeprowadzony został przez Jerzego Grodyńskiego i Tadeusza Strumiłło. Pierwszy zastęp skautowy zorganizował Cezary Jindra, członkowie zastępu złożyli Przyrzeczenie 17 października 1912. W tym czasie powstała pierwsza drużyna, a następnie hufce „Piast” i „Zorza”.
Harcerze w powstaniu wielkopolskim[edytuj | edytuj kod]
W grudniu 1916 powstała Główna Kwatera Skautowa na Rzeszę Niemiecką z siedzibą w Poznaniu, obejmująca swym zasięgiem Wielkopolskę, Pomorze, Kujawy oraz polskie środowiska w Berlinie i Westfalii. Drużyny skautowe były prześladowane przez władze zaboru i musiały działać nielegalnie. Organizacja wzięła czynny udział w zwycięskim powstaniu wielkopolskim 1918-1919.
II Rzeczpospolita[edytuj | edytuj kod]
Z Naczelnictwa Harcerskich Drużyn Wielkopolskich, utworzonego w miejsce Głównej Kwatery Skautowej na Rzeszę Niemiecką, w 1920 powstała Chorągiew Poznańska, przemianowana w 1935 na Chorągiew Wielkopolską. Struktury ZHP w Poznaniu rozbudowywali w latach trzydziestych aktywiści tacy jak Tadeusz Zieliński, Janusz Rydlewicz czy Marian Mendelak.
Szare Szeregi – ZHP w czasie II wojny światowej[edytuj | edytuj kod]
Harcerze wielkopolscy wzięli udział w obronie kraju we wrześniu 1939, wielu walczyło na froncie, a nie zmobilizowani uczestniczyli w obronie miast. Poznański instruktor hm. Florian Marciniak został pierwszym Naczelnikiem Szarych Szeregów – ZHP w konspiracji, a Komenda Chorągwi Wielkopolskiej przekształciła się w konspiracyjny Ul „Przemysław”.
Działalność po II wojnie światowej[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza po Łódzkim Zjeździe Działaczy Harcerskich konferencja instruktorów Chorągwi Wielkopolskiej odbyła się 17 lutego 1957. Do najważniejszych przedsięwzięć programowych tego okresu należała akcja „Konin” w latach 1963–1964 i akcja „Trzcianka” (1965 i 1970). W grudniu 1968 chorągiew otrzymała imię Powstańców Wielkopolskich 1918-1919, nadane w 50 rocznicę wybuchu powstania. W 1975, w związku z reformą administracyjną kraju, Chorągiew Wielkopolską podzielono na pięć jednostek: Chorągiew Poznańską im. Powstańców Wielkopolskich 1918/19, która kontynuowała tradycje i dorobek poprzedniczki, Chorągiew Kaliską im. Marii Konopnickiej, Chorągiew Konińską im. Budowniczych Zagłębia Konińskiego, Chorągiew Leszczyńską im. Ludowego Lotnictwa Polskiego i Chorągiew Pilską im. Zdobywców Wału Pomorskiego.
Chorągiew Wielkopolska współcześnie[edytuj | edytuj kod]
Ponowne powstanie jednej Chorągwi Wielkopolskiej, obejmującej teren historycznej Wielkopolski, nastąpiło w sierpniu 1992, w trakcie Jubileuszowego Zlotu 80-lecia Harcerstwa Wielkopolskiego w Poznaniu na Malcie.
Chorągiew była inicjatorem programu ZHP „Moje Ojczyzny”, który realizowany był w latach 1994–2000. Przy bardzo dużym udziale chorągwi odbył się także Światowy Zlot Harcerstwa Polskiego „Gniezno 2000”.
W 2002 r. chorągiew obchodziła 90 lat harcerstwa w Wielkopolsce, jubileuszowym zlotem w Poznaniu na Malcie, a w 2012 zlotem z okazji 100-lecia harcerstwa w Wielkopolsce, który odbył się w Ostrowie Wielkopolskim. W 2002 r. Komenda Chorągwi Wielkopolskiej została wyróżniona statuetką "Dobosz Powstania Wielkopolskiego", przyznawaną przez Zarząd Główny Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919[1].
W dniach 15–17 lutego 2019 pod hasłem „W przyszłość, krokiem wolności” odbył się w Poznaniu Zlot Chorągwi Wielkopolskiej ZHP, zorganizowany z okazji 100-lecia powstania wielkopolskiego, z udziałem m.in. przewodniczącego ZHP hm. Dariusza Supła i naczelniczki ZHP hm. Anny Nowosad[2].
Od wielu lat Chorągiew Wielkopolska współpracuje z wieloma organizacjami skautowymi świata, zrzeszonym w WOSM i WAGGGS.
Stan organizacyjny Chorągwi wynosił:
- 14 520 osób na dzień 1 stycznia 2004,
- 14 586 osób na dzień 1 stycznia 2006,
- 12 750 osób na dzień 1 stycznia 2008,
- 12 249 osób na dzień 1 stycznia 2009,
- 11 030 osób na dzień 31 grudnia 2010,
- 12 699 osób na dzień 1 października 2020.
Przewodniczący Rady Chorągwi[edytuj | edytuj kod]
- hm. Zbigniew Pilarczyk (19 maja 2006 – 11 grudnia 2010)
- hm. Grzegorz Olejniczak (11 grudnia 2010 – 8 listopada 2014)
- hm. Rafał M. Socha (od 8 listopada 2014, ponownie wybrany 17 listopada 2018 i 19 listopada 2022)
Komendanci Chorągwi[3][edytuj | edytuj kod]
Komendanci Chorągwi Harcerzy[edytuj | edytuj kod]
- phm. Walerian Sikorski (1920-1921)
- phm. Wincenty Wierzejewski (1921-1923)
- phm. Mieczysław Wasilewski (1923-1925)
- phm. Mieczysław Stabrowski (1925-1926)
- phm. Henryk Śniegocki (1926-1928)
- hm. Karol Stojanowski (1928 – marzec 1928)
- hm. Mieczysław Stabrowski (marzec-listopad 1928)
- hm. Karol Stojanowski (listopad 1928 – 1929)
- hm. Władysław Czaniecki (1929-1935)
- hm. Antoni Balcerek (1935-1939)
- hm. Franciszek Laurentowski (1939 – sierpień 1939)
- II wojna światowa – działalność konspiracyjna jako Szare Szeregi – Ul „Przemysław” (1939-1945)
- phm. Wincenty Zyffert (1945-1946)
- hm. Mieczysław Stabrowski (1946-1947)
- hm. Stefan Trzewikowski (1947 – 15 grudnia 1947)
- hm. Czesław Karcz (1947-1949)
- połączenie Chorągwi Harcerzy i Chorągwi Harcerek (1949)
Komendantki Chorągwi Harcerek[edytuj | edytuj kod]
- phm. Zofia Przybylska (1920)
- phm. Władysława Keniżanka (1921-1923)
- phm. Barbara Łazarewiczówna (1923)
- phm. Bożena Tucholska (1924-1925)
- Marcela Gosiecka (1925-1931)
- hm. Agnieszka Kossobudzka (1931-1932)
- hm. Wisława Szafranówna (1932-1933)
- hm. Alina Ratajczakowa (1933 – wrzesień 1933)
- hm. Włodzimira Antoszewska (1933-1934)
- phm. Ludmiła Borysówna (1934 – maj 1934)
- phm. Jadwiga Stasiewska (maj 1934 – listopad 1934)
- hm. Aniela Hołdzianka (1934-1938)
- phm. Stanislawa Kaplańska (1938-1939)
- hm. Zofia Pawłowska (1939 – sierpień 1939)
- II wojna światowa – działalność konspiracyjna
- hm. Seweryna Cieślarczyk (1945-1946)
- hm. Maria Fidler (1946-?)
- hm. Helena Tadeuszak (?-1949)
- połączenie Chorągwi Harcerzy i Chorągwi Harcerek (1949)
Komendanci Chorągwi[edytuj | edytuj kod]
- hm. Czesław Karcz (1949-1950)
- bezprawne wcielenie ZHP w struktury Związku Młodzieży Polskiej (1950-1956)
- hm. Jan Wojtaszek (1957 – 15 marca 1957)
- hm. Franciszek Laurentowski (1957-1958)
- hm. Czesław Żakowski (1958-1962)
- hm. Jan Szajek (1962-1964)
- hm. Teresa Bloch (1964-1965)
- hm. Wiesław Bogusławski (1965-1970)
- hm. Bogdan Siciarz (1970-1974)
- hm. Ryszard Wosiński (1975-1981)
- hm. Andrzej Simon (1981-1985)
- hm. Włodzimierz Warchalewski (1985-1990)
- hm. Jacek Korzeniowski (1990-1991)
- hm. Jarosław Rura (1991 – 8 listopada 2014)
- hm. Tomasz Kujaczyński (8 listopada 2014 - 19 listopada 2022)
- hm. Maciej Siwiak (od 19 listopada 2022)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dobosz – Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 [online], powstaniewielkopolskie.pl [dostęp 2024-04-22] (pol.).
- ↑ Zlot Chorągwi Wielkopolskiej ZHP.
- ↑ W latach 1975–1992 wymieniono komendantów Chorągwi z siedzibą w Poznaniu (w tym okresie na terenie Wielkopolski istniały obok Chorągwi Poznańskiej: Chorągiew Kaliska, Chorągiew Konińska, Chorągiew Leszczyńska i Chorągiew Pilska).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marian Pietrzykowski: Historia harcerstwa wielkopolskiego. T. 1, 1912-1920 – od skautingu do harcerstwa. Poznań: Związek Harcerstwa Polskiego. Chorągiew Wielkopolska. Komisja Historyczna, 2004. ISBN 83-914406-5-6.
- Marian Pietrzykowski (red.): Historia harcerstwa wielkopolskiego. T. 3, Działalność konspiracyjna harcerstwa wielkopolskiego w latach 1939–1945. Poznań: Związek Harcerstwa Polskiego. Chorągiew Wielkopolska. Komisja Historyczna, 2009. ISBN 978-83-928009-0-3.
- Michał Najgrakowski: Historia harcerstwa wielkopolskiego. T. 4, Powojenna odbudowa harcerstwa 1945-1950. Poznań: Związek Harcerstwa Polskiego. Chorągiew Wielkopolska. Komisja Historyczna, 2008. ISBN 978-83-914406-6-7.