Walerian Sikorski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Walerian Sikorski
Ilustracja
ppłk Walerian Sikorski (przed 1929)
podpułkownik piechoty podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia 18 listopada 1876
Budki Nieznanowskie, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci wiosna 1940
Charków, USRR, ZSRR
Przebieg służby
Lata służby 1914–1926
Siły zbrojne Wappen Kaisertum Österreich 1815 (Klein).png Armia Austro-Węgier
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie
Jednostki 39 Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich,
36 Pułk Piechoty Legii Akademickiej,
58 Pułk Piechoty
Główne wojny i bitwy I wojna światowa,
wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa),
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920-1941, trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi Złoty Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Komandor Orderu Wazów (Szwecja)
Multimedia w Wikimedia Commons

Walerian Sikorski (ur. 18 listopada 1876 w Budkach Nieznanowskich, zm. w 1940 w Charkowie) – polski nauczyciel wychowania fizycznego, wykładowca Uniwersytetu Poznańskiego, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Walerian Sikorski

Syn Leona (leśnik) i Teofili z domu Pierackiej. W 1897 zdał egzamin dojrzałości w seminarium nauczycielskim we Lwowie. Jako nauczyciel pracował w Brodach, następnie we Lwowie. Brał udział w kursach gimnastycznych Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Pełnił funkcję prezesa gniazda PTG „Sokół” w Brodach[1]. Od 1903 dysponował dyplomem nauczyciela gimnastyki i od tego czasu był nauczycielem w seminarium nauczycielskim we Lwowie. Został absolwentem kursu w wymiarze roku w instytucie gimnastycznym w Sztokholmie, a także 6-tygodniowego kursu gier dla nauczycieli w Naas. Na polskiej myśli pedagogicznej oparł zadania gimnastyki i metodę jej prowadzenia[2]. Był członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich i Związku Strzeleckiego,

W 1914 roku został zmobilizowany do armii Austro-Węgier, a w 1915 roku dostał się do niewoli rosyjskiej, z której uciekł. Powrócił do Lwowa i zgłosił się do oddziałów polskich, w których dosłużył się stopnia kapitana. Podczas obrony Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej był komendantem Odcinka VII[3]. Pełnił stanowisko kierownika kursów wychowania fizycznego we Lwowie, następnie w 1919 w Poznaniu i tam w 1920 był organizatorem zorganizował Centralnej Wojskowej Szkoły Gimnastyki i Sportów w Poznaniu, która działała od 10 marca 1921[4]. Na przełomie 1919/1920 był naczelnikiem harcerstwa męskiego w Wielkopolsce. Od 1920 był naczelnym instruktorem i kierownikiem w zakresie przygotowania metodycznego przyszłych wychowawców fizycznych na Uniwersytet Poznański na stanowisko i współpracował tam z Eugeniuszem Piaseckim. Został awansowany do stopnia podpułkownika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[5][6]. Był przydzielony do 58 pułku piechoty w Poznaniu, w tym pułku jako oficer nadetatowy w 1923 pozostawał komendantem CWSGiS[7][8]. W 1926 roku przeszedł do pracy w szkolnictwie po napisaniu prośby o przeniesienie z wojska w stan spoczynku[2]. Jako emerytowany oficer w 1928 zamieszkiwał w Poznaniu[9]. Od 1926 do 1929 był naczelnym wizytatorem wychowania fizycznego w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie. W tym czasie równolegle prowadził Studium Wychowania Fizycznego UP. W 1929 roku został mianowany wizytatorem w Kuratorium Okręgu Szkolnego Poznańskiego. Był autorem publikacji pt. Gimnastyka, stanowiącej podręcznik metodyczny dla seminariów oraz kursów nauczycielskich. Łącznie napisał 21 dzieł o charakterze monograficznym, 60 artykułów, a także liczne recenzje. Wspólnie z Eugeniuszem Piaseckim stworzył Państwową Odznakę Sportową (nadawaną od 1931). Jako delegat i referent brał również udział w kongresach wychowania fizycznego w 1930 w Sztokholmie, w 1935 roku w Brukseli oraz w 1939 roku w Lingiadzie, gdzie wybrany został do Zarządu „Federation Internationale de Gymnastique Ling”.

W czasie agresji III Rzeszy na Polskę przebywał we Lwowie. Po agresji ZSRR na Polskę i kapitulacji Lwowa przed Armią Czerwoną aresztowany przez NKWD i przewieziony do obozu w Starobielsku. Wiosną 1940 zamordowany przez NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach[10][11]. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie.

Był żonaty z Amelią Straka i miał dzieci: Zbigniewa (ur. 1907, zginął pod Kutnem w 1939), Stanisława (ur. 1909, zm. 1997), Janinę (ur. 1911, docent Akademii Medycznej w Poznaniu, zm. 1998), Jana (ur. 1914, zginął w czasie okupacji niemieckiej) i Irenę (ur. 1922, zginęła w Powstaniu Warszawskim 1944)[10].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie do stopnia pułkownika[12]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[13].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • System Linga w zarysie
  • Gry i zabawy młodzieży szkolnej
  • Gimnastyka
  • Wychowanie fizyczne w szkole powszechnej

Odznaczenia i ordery[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Pamiętnik IV zlotu sokolstwa polskiego we Lwowie w dniach 27-29 czerwca 1903. Lwów: Związek Polskich Gimnastycznych Towarzystw, 1904, s. 42.
  2. ↑ a b Gąsiorowski, Topolski 1981 ↓, s. 662.
  3. ↑ Ruski miesiąc 1/XI – 22/XI 1918. Ilustrowany opis walk listopadowych we Lwowie z 2 mapami. Lwów: Komitet Obywateli Miasta Lwowa, ok. 1919, s. 16-17.
  4. ↑ Pawełek. CWSzGiS 1929 ↓, s. 5.
  5. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 398.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 342.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 290, 1514.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 264.
  9. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 895.
  10. ↑ a b Gąsiorowski, Topolski 1981 ↓, s. 663.
  11. ↑ Rajmund Tomik: Działalność Waleriana Sikorskiego (1876-1940) w zakresie wychowania fizycznego i sportu szkolnego.. Katowice: AWF Katowice, 2006. ISBN 83-87478-92-X.
  12. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 roku w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  13. ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 5 sierpnia 2014].
  14. ↑ a b c d e Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 666.
  15. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Walerian_Sikorski&oldid=62288817”