Dębe (powiat legionowski)

Dębe
	wieś
	; Elektrownia Wodna Dębe
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	legionowski
Gmina	Serock
Liczba ludności (2021)	524
Strefa numeracyjna	22
Kod pocztowy	05-140
Tablice rejestracyjne	WL
SIMC	0008160
	Położenie na mapie gminy Serock Dębe
	Położenie na mapie Polski Dębe
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Dębe
	Położenie na mapie powiatu legionowskiego Dębe
	52°29′38″N 20°55′05″E/52,493889 20,918056
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dębe – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie legionowskim, w gminie Serock^[4]^[5].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa warszawskiego.

Położenie

Dębe leży na pograniczu Wysoczyzny Ciechanowskiej i Kotliny Warszawskiej^[6], nad Narwią^[7]. Na północ od wsi przebiega droga krajowa nr 62, a przez samą miejscowość – droga wojewódzka nr 632 Legionowo – Nasielsk^[6].

Historia

Wieś w 1827 liczyła 105 mieszkańców w 16 domach^[8]. Na przełomie XIX i XX wieku Rosjanie zbudowali w miejscowości betonowy fort według proj. Konstantina Wieliczki^[7]. Załoga fortu odparła ataki bolszewików 13 sierpnia 1920^[7]. W ciągu drogi wojewódzkiej nr 632 znajduje się zapora i elektrownia wodna Dębe, oddane do użytku w 1963 roku^[7].

Dawny majątek

W XVIII w. w Dębem powstał dwór należący do rodziny Poniatowskich. Po upadku Księstwa Warszawskiego władze carskie przekazały skonfiskowany majątek jednemu z rosyjskich generałów. Ten nieopodal dworu, przy głównej drodze wsi zbudował na własny użytek niewielką cerkiewkę w kształcie baszty^[9]. Budynek zwany przez miejscowych „Okrąglakiem” zachował się do czasów dzisiejszych.

W 1858 r. majątek w Dębem kupili Konstanty i Weronika z Załusków (primo voto Skotnicka) Zgleniccy. Liczył on wówczas 20 włók, czyli około 336 hektarów. Synem państwa Zglenickich był inżynier Witold Zglenicki - geolog, nafciarz, ojciec nafty bakijskiej, darczyńca Kasy im. Mianowskiego, pochowany w pobliskiej Woli Kiełpińskiej.

Od 1924 r. majątek należał do rodziny Krzywickich i uchodził za wzorowo prowadzony. Po 1945 r. zniszczony w czasie wojny majątek rozparcelowano pomiędzy służbę folwarczną. Wśród pozostałości parku znajduje się Ośrodek Szkoleniowy Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury (poprzednio Ośrodek Doskonalenia Kadr Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej).

Gospodarka i szkolnictwo

W okolicy rozwija się sadownictwo. We wsi znajduje się zespół szkół^[7]. Tutejsze technikum gospodarki wodnej ukończył aktor Paweł Wawrzecki^{[potrzebny przypis]}.

Turystyka

Dębe leży na skraju Jeziora Zegrzyńskiego. Przez Dębe przebiega niebieski szlak pieszy z Choszczówki do Nieporętu, a w miejscowości biorą początek szlaki: zielony (do Zaręb) i żółty do Zegrzynka^[6].

Zobacz też

Dębe, Dębe Małe, Dębe Wielkie, Dębe-Kolonia

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 22917
↑ Strona gminy. Liczba osób zameldowanych na pobyt stały na dzień 2021-11-30 [dostęp 2021-11-30]
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 219 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ ^a ^b ^c Juliusz Uliasz, Dariusz Wiśniewski, Anna Tekiel, Elżbieta Mlącka: Legionowo: mapa topograficzna Polski. Wydanie turystyczne. Wyd. 2. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 2006. ISBN 83-7135-228-X.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Tadeusz Glinka, Marian Kamiński, Marek Piasecki, Krzysztof Przygoda, Andrzej Walenciak: Mazowsze Północne. Warszawa: Sport i Turystyka, 1998, s. 195-196. ISBN 83-7200-144-8.
↑ Dębe, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 12 .
↑ Henryk Sienkiewicz: Cerkwie w krainie kościołów. Prawosławne świątynie na Mazowszu. Warszawa: Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, Wydawnictwo TRIO, 2006, s. 21. ISBN 978-83-60623-04-6.

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 22917

[gmi-2] Strona gminy. Liczba osób zameldowanych na pobyt stały na dzień 2021-11-30 [dostęp 2021-11-30]

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 219 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-4] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[roz-5] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[UliaszWiśniewskiTekielMlącka2006-6] Juliusz Uliasz, Dariusz Wiśniewski, Anna Tekiel, Elżbieta Mlącka: Legionowo: mapa topograficzna Polski. Wydanie turystyczne. Wyd. 2. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 2006. ISBN 83-7135-228-X.

[MazPn1998s195-7] Tadeusz Glinka, Marian Kamiński, Marek Piasecki, Krzysztof Przygoda, Andrzej Walenciak: Mazowsze Północne. Warszawa: Sport i Turystyka, 1998, s. 195-196. ISBN 83-7200-144-8.

[SgKP-8] Dębe, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 12 .

[HenrykSienkiewicz2006-9] Henryk Sienkiewicz: Cerkwie w krainie kościołów. Prawosławne świątynie na Mazowszu. Warszawa: Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, Wydawnictwo TRIO, 2006, s. 21. ISBN 978-83-60623-04-6.

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Miasto	Serock
Wsie	Bolesławowo Borowa Góra Cupel Dębe Dębinki Dosin Gąsiorowo Guty Izbica Jachranka Jadwisin Kania Nowa Kania Polska Karolino Ludwinowo Dębskie Ludwinowo Zegrzyńskie Łacha Marynino Nowa Wieś Skubianka Stanisławowo Stasi Las Szadki Święcienica Wierzbica Wola Kiełpińska Wola Smolana Zabłocie Zalesie Borowe Zegrze
Kolonie	Skubianka-Kolonia Zegrzynek
Osada leśna	Wola Kiełpińska
Część miasta	Moczydło
Część wsi	Bindugi
Osada leśna wsi	Wola Smolana