Przejdź do zawartości

Francisco Sá Carneiro

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Francisco Sá Carneiro
Ilustracja
Pełne imię i nazwisko

Francisco Manuel Lumbrales de Sá Carneiro

Data i miejsce urodzenia

19 lipca 1934
Porto

Data i miejsce śmierci

4 grudnia 1980
Loures

Premier Portugalii
Okres

od 3 stycznia 1980
do 4 grudnia 1980

Przynależność polityczna

Partia Socjaldemokratyczna

Poprzednik

Maria de Lourdes Pintasilgo

Następca

Diogo Freitas do Amaral (p.o.)

podpis
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Chrystusa Krzyż Wielki Orderu Wolności (Portugalia)

Francisco Manuel Lumbrales de Sá Carneiro (ur. 19 lipca 1934 w Porto, zm. 4 grudnia 1980[1] w Loures) – portugalski prawnik i polityk, współzałożyciel i lider Partii Socjaldemokratycznej, parlamentarzysta i minister, a w 1980 premier Republiki.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Ukończył prawo na Uniwersytecie Lizbońskim[2], po czym praktykował jako adwokat[1]. Od czasów studenckich działał w Akcji Katolickiej. W działalność polityczną zaangażował się pod koniec lat 60. w okresie rządów Marcela Caetano[1]. W 1969 został wybrany do parlamentu z listy partii rządzącej. Zaczął się jednak dystansować wobec rządów dyktatorskich, współorganizował kilkuosobową liberalną grupę deputowanych, do której należeli również m.in. Francisco Pinto Balsemão i João Bosco Mota Amaral. W 1973 na znak protestu wobec braku demokratycznych przemian zrezygnował z mandatu parlamentarnego[2].

Po rewolucji goździków z 1974 znalazł się w gronie założycieli Partii Ludowo-Demokratycznej, w 1976 przekształconej w Partię Socjaldemokratyczną. Został w jej ramach sekretarzem generalnym, w 1975 z powodów zdrowotnych czasowo zastąpił go Emídio Guerreiro. W październiku 1976 został przewodniczącym PSD, ustąpił z tej funkcji w kwietniu 1977. W lipcu 1978 ponownie stanął na czele socjaldemokratów[1][2][3][4].

Od maja do lipca 1974 był ministrem bez teki w rządzie, którym kierował Adelino da Palma Carlos. Od 1975 zasiadał w parlamencie – najpierw w konstytuancie, następnie w Zgromadzeniu Republiki. Zorganizował Sojusz Demokratyczny (z udziałem PSD, Centrum Demokratyczno-Społecznego i monarchistów), który wygrał wybory z 1979 i 1980. W grudniu 1979 został desygnowany na stanowisko premiera, urząd objął w styczniu 1980[1][2][3].

Przed wyborami prezydenckimi z grudnia 1980 wspierał Antónia Soaresa Carneiro przeciwko ubiegającemu się o reelekcję (i późniejszemu zwycięzcy) Antóniowi Ramalho Eanesowi[2]. 4 grudnia 1980, na trzy dni przed głosowaniem, Francisco Sá Carneiro m.in. wraz z ministrem obrony, udając się na wiec wyborczy, zginął w katastrofie samolotu Cessna 421, który rozbił się wkrótce po starcie[1][2][5].

Katastrofa ta wzbudziła liczne kontrowersje i stała się przedmiotem kolejnych śledztw parlamentarnych. W szczególności komisje z 1995 i 2004 stwierdzały, że doszło do niej na skutek sabotażu[1][5][6].

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g Sá Carneiro, Francisco. mcnbiografias.com. [dostęp 2017-08-04]. (hiszp.).
  2. a b c d e f Biografias de personalidades portuguesas (Nomes de A a L). cvce.eu, 7 września 2012. [dostęp 2017-08-04]. (port.).
  3. a b Leaders of Portugal. zarate.eu. [dostęp 2017-08-04]. (ang.).
  4. Francisco Sá Carneiro. psd.pt. [dostęp 2021-03-15]. (port.).
  5. a b Investigative Commission: 1980 Portugal Crash Was Sabotage. aero-news.net, 9 grudnia 2004. [dostęp 2017-08-04]. (ang.).
  6. Premier’s Body Exhumed In Inquiry. chicagotribune.com, 8 października 1995. [dostęp 2017-08-04]. (ang.).
  7. Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Portuguesas. presidencia.pt. [dostęp 2017-08-04]. (port.).