Goffer równinny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Goffer równinny
Geomys bursarius[1]
(G. Shaw, 1800)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

gryzonie

Podrząd

Supramyomorpha

Infrarząd

bobrokształtne

Rodzina

gofferowate

Podrodzina

Geomyinae

Plemię

Geomyini

Rodzaj

goffer

Gatunek

goffer równinny

Synonimy
Podgatunki
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[14]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Goffer równinny[15], goffer[16] (Geomys bursarius) – gatunek ssaka z podrodziny Geomyinae w obrębie rodziny gofferowatych (Geomyidae).

Występowanie i biotop[edytuj | edytuj kod]

Goffer równinny występuje na zachód od rzeki Missisipi w Górach Skalistych i na północ od północno-wschodniego Teksasu i Meksyku poprzez Wielkie Równiny do południowo-centralnej Manitoby w Kanadzie[17].

Zasięg występowania w zależności od podgatunku[18]:

  • G. bursarius bursarius – skrajnie południowa Manitoba, Kanada i większość Minnesoty oraz przyległe części Dakoty Północnej, Dakoty Południowej i północno-zachodniego Wisconsin, Stany Zjednoczone.
  • G. bursarius illinoensis – środkowy Illinois i przyległa północno-zachodnia Indiana, Stany Zjednoczone.
  • G. bursarius industrius – południowo-zachodnie Kansas, Stany Zjednoczone.
  • G. bursarius major – południowo-środkowe Kansas, środkowa Oklahoma i północny Teksas do środkowo-wschodniego Nowego Meksyku, Stany Zjednoczone.
  • G. bursarius majusculus – Iowa i przyległe części wschodniej Nebraski, północno-wschodni Kansas i północne Missouri, Stany Zjednoczone.
  • G. bursarius missouriensis – środkowo-wschodnie Missouri, Stany Zjednoczone.
  • G. bursarius ozarkensis – północno-środkowe Arkansas, Stany Zjednoczone.
  • G. bursarius wisconsinensis – zachodnie Wisconsin, Stany Zjednoczone.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1800 roku brytyjski przyrodnik George Shaw nadając mu nazwę Mus bursarius[19]. Holotyp pochodził z Elk River, w hrabstwie Sherburne, w Minnesocie, w Stanach Zjednoczonych[20].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają osiem podgatunków[18].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

  • Geomys: gr. γεω- geō- „ziemny”, od γη gē „ziemia, grunt”; μυς mus, μυός muos „mysz”[21].
  • bursarius: średniowiecznołac. bursarius „skarbnik”, od gr. βυρσα bursa „ściągnięta skóra”[22].
  • illinoensis: Illinois, Stany Zjednoczone[22].
  • industrius: nowołac. industrius „aktywny, pracowity”[23].
  • major: łac. maior, maioris „większy”, forma wyższa od magnus „wielki”[22].
  • majusculus: łac. maiusculus „nieco większy”, od maior, maioris „większy”, forma wyższa od magnus „wielki”; przyrostek zdrabniający -ulus[22].
  • missouriensis: stan Missouri, Stany Zjednoczone[22].
  • ozarkensis: góry Ozark, Stany Zjednoczone[12].
  • wisconsinensis: Wisconsin, Stany Zjednoczone[13].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Średniej wielkości gryzoń. Długość ciała (bez ogona) 135–235 mm, długość ogona 60–120 mm; masa ciała 120–250 g[24]. Futro o krótkich, gęstych i błyszczących włosach[25]. Ubarwienie waha się od koloru jasnobrązowego do czarnego, spód ciała nieco jaśniejszy[17][26]. Czaszka goffera równinnego jest wzmocniona i posiada silne mięśnie szczęki. Duże siekacze koloru żółto-pomarańczowego. Oczy i uszy są małe. Ogon jest długi, prawie pozbawiony owłosienia. Na przednich łapach długie, silnie zakrzywione pazury[26]. Samica ma trzy pary sutków.

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Spotkać go można na obrzeżach lasów lub terenach zamieszkanych przez człowieka (trawniki, cmentarze, pola golfowe)[14]. Zamieszkuje głębokie, piaszczyste gleby, gdzie warstwa uprawna wynosi 20 cm lub więcej[27][17]. Zazwyczaj unika terenów o gliniastej glebie[27]. Gryzonie te prowadzą samotny i nocny tryb życia. Budują podziemne schronienia o średnicy 6 cm na głębokości około 14 cm (czasami: odpowiednio 10 i 67,5 cm)[27]. Schronienie jest stosunkowo płytkie w okresie letnim, natomiast zimą jest nieco głębsze[17]. Tunele mogą liczyć do 100 m długości. Rzadko wychodzi na powierzchnię i o jego obecności świadczą wykopane kopce o średnicy 45 cm i wysokości 8 cm[27]. Typowe gniazdo zawiera liczne komory, toaletę i przechowalnię żywności[27]. Samce goffera równinnego są terytorialne. Opuszczają swoje gniazda wczesną wiosną. Terytoria samców są zwykle większe niż u samic[17]. Na pożywienie goffera składają się podziemne bulwy i korzenie. Rzadko piją wodę.

Rozród[edytuj | edytuj kod]

Okres rozrodczy u goffera równinnego przypada na okres od lutego do kwietnia. Po ciąży trwającej 51 dni samica rodzi 1-6 młodych. Nowo urodzone goffery są nagie, różowe i pomarszczone, oczy i uszy są zamknięte. Okres laktacji trwa około 5 tygodni. Po tym czasie młode są odstawiane od sutek[25], lecz przebywają jeszcze z matką około 3 tygodni. Dojrzałość płciową uzyskują po osiągnięciu jednego roku.

Znaczenie[edytuj | edytuj kod]

Na goffera równinnego polują węże i łasice, które potrafią przecisnąć się przez podziemne korytarze, oraz zwierzęta, które potrafią kopać w ziemi: kojoty, borsuki i lisy. Czasami też padają ofiarą ptaków drapieżnych i sów[25]. Przez ludzi gryzonie te są traktowane jako szkodniki w rolnictwie. Niszczą również trawniki i pola golfowe. Kontrolę populacji prowadzi się poprzez odłów i podkładanie zatrutego ziarna[27].

Zagrożenie i ochrona[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii niższego ryzyka LC[14]. Obecnie nie ma żadnych zagrożeń dla populacji tego gatunku.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Geomys bursarius, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ G. Ord: North American zoology. W: A new geographical, historical, and commercial grammar: and present state of the several kingdoms of the world. W. Guthrie (red.). Wyd. The Second American Edition improved. Philadelphia: Johnson and Warner, 1815, s. 291. (ang.).
  3. ↑ a b c C.S. Rafinesque. Descriptions of seven new genera of North American quadrupeds. „The American Monthly Magazine and Critical Review”. 2 (1), s. 45, 1817. (ang.). 
  4. ↑ S.L. Mitchill. Description of two mammiferous animals of North America. „New York Medical Repository”. 6, s. 249, 1821. (ang.). 
  5. ↑ M.H.C. Lichtenstein. Über äussere Bäckentaschen an Nagethieren. „Abhandlungen der Königlichen Akademie der Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahren 1822 und 1823, s. 20, 1825. (niem.). 
  6. ↑ J.L. LeConte. An attempt at a synopsis of the genus Geomys Raf. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 6, s. 160, 1852. (ang.). 
  7. ↑ W.B. Davis. Distribution and variation of pocket gophers (genus Geomys) in the southwestern United States. „Texas Agricultural Experiment Station, Bulletin”. 590, s. 32, 1940. (ang.). 
  8. ↑ E.V. Komarek & D.A. Spencer. A new pocket gopher from Illinois and Indiana. „Journal of Mammalogy”. 12 (4), s. 405, 1931. DOI: 10.2307/1373769. (ang.). 
  9. ↑ B. Villa R. & E.R. Hall. Subspeciation in pocket gophers of Kansas. „University of Kansas Publications, Museum of Natural History”. 1 (11), s. 226, 1947. (ang.). 
  10. ↑ M.H. Swenk. A study of sub specific variation in the yellow pocket-gopher (Geomys bursarius), with description of a subspecies from Nebraska. „Missouri Valley Fauna”. 1, s. 6, 1939. (ang.). 
  11. ↑ Ch.A. McLaughlin. A new race of the pocket gopher Geomys bursarius from Missouri. „Contributions in science”. 19, s. 1, 1958. (ang.). 
  12. ↑ a b D.A. Elrod, E.G. Zimmerman, P.D. Sudman & G.A. Heidt. A new subspecies of pocket gopher (genus Geomys) from the Ozark Mountains of Arkansas with comments on its historical biogeography. „Journal of Mammalogy”. 81 (3), s. 860, 2010. DOI: 10.1644/1545-1542(2000)081<0852:ANSOPG>2.3.CO;2. (ang.). 
  13. ↑ a b H.H.T. Jackson. An unrecognized pocket gopher from Wisconsin. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 70, s. 33, 1957. (ang.). 
  14. ↑ a b c F. Cassola, Geomys bursarius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-2 [dostęp 2021-10-18] (ang.).
  15. ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 223. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  16. ↑ Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
  17. ↑ a b c d e K. Teeter: Geomys bursarius plains pocket gopher. Animal Diversity Web. [dostęp 2009-03-23]. (ang.).
  18. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 308. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  19. ↑ G. Shaw. Descriptions of the Mus bursarius and Tubularia magnifica; from drawings communicated by Major-General Thomas Davies FRS, LS. „Transactions of the Linnean Society of London”. 5, s. 227, 1800. (ang.). 
  20. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Geomys bursarius. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-10-18].
  21. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 293, 1904. (ang.). 
  22. ↑ a b c d e The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
  23. ↑ industrius (Latin). WordSense Dictionary. [dostęp 2021-10-18].
  24. ↑ M. Hafner: Family Geomyidae (Pocket Gophers). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 257. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
  25. ↑ a b c Plains Pocket Gopher Geomys bursarius (Shaw). KSR Library and Data Center (Mammals of Kansas). [dostęp 2009-03-22]. (ang.).
  26. ↑ a b Geomys bursarius. Smithsonian Institute National Museum of Natural History NMNH. [dostęp 2009-03-23]. (ang.).
  27. ↑ a b c d e f Plains Pocket Gopher. The Mammal of Texas – Online Edition. [dostęp 2009-03-23]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Goffer_równinny&oldid=71545931”