Gromady, z gromadzkimi radami narodowymi (GRN) jako organami władzy najniższego stopnia na wsi, funkcjonowały od reformy reorganizującej administrację wiejską przeprowadzonej jesienią 1954[1] do momentu ich zniesienia z dniem 1 stycznia 1973[2], tym samym wypierając organizację gminną w latach 1954–1972[3][4].
Gromadę Zwardoń z siedzibą GRN w Zwardoniu utworzono – jako jedną z 8759 gromad na obszarze Polski[3] – w powiecie żywieckim w woj. krakowskim, na mocy uchwały nr 32/IV/54 WRN w Krakowie z dnia 6 października 1954. W skład jednostki wszedł obszar dotychczasowej gromady[5] Zwardoń ze zniesionej gminy Rajcza oraz obszar lasu państwowego z dotychczasowej gromady Kamesznica, położony na południe od północnej granicy pgr. 1. kat. 10102/1 z dotychczasowej gromady Kamesznica ze zniesionej gminy Milówka w tymże powiecie[6]. Dla gromady ustalono 11 członków gromadzkiej rady narodowej[7].
Gromadę zniesiono 31 grudnia 1961, a jej obszar włączono do gromady Sól[8].
Uchwała Nr XIV/79/68 WRN w Krakowie przewidywała na dzień 1 stycznia 1969 przeniesienie siedziby GRN gromady Sól z Soli do Zwardonia ze zmianą nazwy jednostki na gromada Zwardoń[9]. Uchwała ta została jednak uchylona[10].
↑Gromady istniały także po II wojnie światowej jako jednostka pomocnicza gmin.
↑Uchwała Nr 32/IV/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 6 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu żywieckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 17 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 4 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 29 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 50).
↑Uchwała Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Żywcu z dnia 30 września 1954 r. w sprawie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 8 października 1954 r., Nr. 9, Poz. 45).
↑Uchwała Nr 13/3/61 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 18 września 1961 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie krakowskim; w Obwieszczeniu Prezydium WRN w Krakowie z dnia 18 grudnia 1961 r. w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie krakowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 30 grudnia 1961 r., Nr. 16, Poz. 228).
↑Uchwała Nr XIV/79/68 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 13 maja 1968 r. w sprawie zmiany granic niektórych gromad oraz ustalenia siedzib gromadzkich rad narodowych w województwie krakowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z 1968 r., Nr. 7, Poz. 66).
↑Uchwała Nr XIV/96/69 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 27 stycznia 1968 r. w sprawie częściowej reasumcji uchwały Nr XIV/79/68 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z dnia 13 maja 1968 r. w sprawie zmiany granic niektórych gromad oraz ustalenia siedzib gromadzkich rad narodowych w województwie krakowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Krakowie z 1968 r., Nr. 2, Poz. 26).
PRL
Polska