49°33′16″N 19°05′25″E/49,554444 19,090278Milówka (województwo śląskie)
| Artykuł | 49°33′16″N 19°5′25″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 49°33'47"N, 19°5'15"E, 49°33'19.44"N, 19°5'26.59"E |
| - błąd | 39 m |
| Odległość | 1034 m |
| ||||
| ||||
 Panorama Milówki, widok z Baraniej Góry | ||||
| Państwo |  Polska
| |||
|---|---|---|---|---|
| Województwo |  śląskie
| |||
| Powiat | żywiecki | |||
| Gmina | Milówka | |||
| Wysokość | 430–460[1] m n.p.m. | |||
| Liczba ludności (2018) | 4464[2] | |||
| Strefa numeracyjna | 33 | |||
| Kod pocztowy | 34-360[3] | |||
| Tablice rejestracyjne | SZY | |||
| SIMC | 0062478 | |||
Położenie na mapie powiatu żywieckiego  | ||||
Położenie na mapie Polski  | ||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | ||||
| 49°33′16″N 19°05′25″E/49,554444 19,090278
| ||||
| Strona internetowa | ||||
Milówka – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, siedziba gminy Milówka, leżąca w Beskidzie Żywieckim nad rzeką Sołą. Powierzchnia sołectwa wynosi 2648 ha, a liczba ludności 4446, co daje gęstość zaludnienia 171 os./km²[1].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| przysiółki | Juraszka, Komory, Milówki, Prusów, Sucha Góra. Za Kopcem |
| osada | Gruszkowa |
| części wsi | Jopki, Kałuża, Kępki, Młynica, Pawlusy, Salamonka, Wierzbiny |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy wzmiankowana w 1537 roku. Do jej powstania przyczyniły się dwie grupy ludności. Najpierw w XVI wieku wędrujący w górę rzeki Soły osadnicy polscy stopniowo zagospodarowywali okoliczne nieużytki i karczowali lasy. Po nich w wyższe partie gór Beskidu Żywieckiego w XVI wieku przybyli pasterze wołoscy, którzy się następnie zasymilowali ze wcześniejszymi osadnikami. W 1595 roku wieś położona w powiecie śląskim województwa krakowskiego była własnością kasztelana sądeckiego Krzysztofa Komorowskiego[6]. Dzieje Milówki opisuje Wójt Żywiecczyzny Andrzej Komoniecki w Chronografii albo Dziejopisie Żywieckim.
Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 372 budynkach w Milówce na obszarze 2653 hektarów mieszkało 2678 osób (gęstość zaludnienia 100,9 os./km²), z czego 2495 (93,2%) było katolikami, 9 (0,3%) grekokatolikami a 174 (6,5%) wyznawcami judaizmu, 2609 (97,4%) polsko-, 61 (2,3%) niemieckojęzycznymi, a 1 posługiwała się innym językiem[7].
Milówka podczas narodowych spisów powszechnych z 1921 i 1931 roku figurowała jako miasteczko. W latach 1872–1934 Milówka posiadała prawa miejskie.
Milówka uzyskała lokację miejską przed 1884 rokiem, zdegradowana w 1934 roku[8].
W czasie II wojny światowej, już 2 września 1939 roku, Milówka została zajęta przez wojska słowackie a następnie przejęte przez wojska niemieckie i włączona terytorialnie do Generalnej Guberni w granicach III Rzeszy w latach 1939-1945.
Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]
Szkolnictwo[edytuj | edytuj kod]
W Milówce znajdują się następujące szkoły:
- Szkoła podstawowa im. Mikołaja Kopernika[10].
- Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej
- Zespół Szkół (Technikum oraz Zasadnicza Szkoła Zawodowa)
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego wpisano następujące obiekty z terenu Milówki:
- cmentarz rzymskokatolicki z XIX wieku, kaplica pw. św. Marii Magdaleny z 1857 roku oraz kostnica i ogrodzenie cmentarza
- cmentarz żydowski z początku XX wieku
- chałupa konstrukcji zrębowej z 1793 roku (zob. Muzeum Stara Chałupa) na szlaku architektury drewnianej województwa śląskiego
- Dom z Przyłękowa z XX wieku
- kuźnia przy ul. Jagiellońskiej 21 z lat 1925–1926
- piwniczka przy domu nr 69 przy ul. Piwowarskiej 3 z połowy XIX wieku (nie istnieje)[11]
Pozostałe historyczne obiekty to m.in.:
- Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z 1834 roku
- kaplica św. Antoniego z 1886 roku
- Pałacyk z wieżyczką z 1906 roku
- pomnik na Sumowej Grapie z 1910 roku, którego budowniczym był wikary Władysław Figuła
- kaplica na Jurosce w Kolonii Prusów
- chałupa drewniana z 1864 roku w Kolonii Prusów
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Przez wieś przebiega kilka szlaków turystycznych:
(pieszy) zaczynający się w Milówce i prowadzący przez Halę Boraczą na Rysiankę
(rowerowy)
(rowerowy)- (rowerowy)
W centrum miejscowości znajduje się kilka hoteli oraz lokale gastronomiczne. Rozwinięta jest także agroturystyka.
Osoby związane z Milówką[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Elgas (1876–1973) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego
- Jan Komoniecki - ksiądz z Milówki, zmarł A.D. 22 lipca 1716, brat Andrzeja Komonieckiego wójta z Żywca [12].
- Antoni Biegun – kapitan Wojska Polskiego[13].
- Józef Razowski – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, entomolog.
- Eugeniusz de Saalbruck Quirini – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, redaktor, tłumacz, nauczyciel.
- Stanisław Szczotka – profesor, działacz ruchu ludowego, żołnierz Batalionów Chłopskich. Znacząco przyczynił się do wydania Chronografii albo Dziejopisu Żywieckiego w którym zamieścił swoje słowo "Od wydawcy" w Krakowie, dnia 01 maja 1937 roku[14].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b UG Milówka: Statut Sołectwa Milówka. W: www.milowka.com.pl [on-line]. 2009-12-28, 2009. [dostęp 2011-01-01].
- ↑ Milówka w liczbach. beskidLIVE.pl, 11 września 2019. [dostęp 2020-12-17].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 784 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 110.
- ↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XII. Galizien. Wien: 1907.
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 52–53.
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-05-22].
- ↑ Strona internetowa szkoły
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie. 2020-09-30. s. 137. [dostęp 2018-09-19].
- ↑ Komoniecki Andrzej (1937) Chronografia ablbo Dziejopis Żywiecki, wydanie pod redakcją prof. Stanisław Szczotka i Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej str.42.
- ↑ Administrator, Biegun Antoni ps. „Sztubak”, „Czarny Antek”, „Szary” – NSZ – Narodowe Siły Zbrojne, nsz.com.pl [dostęp 2018-09-30] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-30] (pol.).
- ↑ Komoniecki Andrzej (1937) Chronografia ablbo Dziejopis Żywiecki, wydanie pod redakcją prof. Stanisław Szczotka i Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej str.V-VII.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Milówka.pl – Portal Urzędu Gminy
- Milówka.info – Informacje z życia gminy Milówka
- Milówka (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 429.
- Siedziba gminy: Milówka
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
