Milówka (województwo śląskie)

	Milówka
	Milówka
	Herb Milówki
	; Panorama Milówki, widok z Baraniej Góry
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	żywiecki
Gmina	Milówka
Wysokość	430–460 m n.p.m.
Liczba ludności (2008)	4448
Strefa numeracyjna	(+48) 33
Kod pocztowy	34-360
Tablice rejestracyjne	SZY
SIMC	0062478
	Położenie wsi;
	Położenie na mapie powiatu żywieckiego Milówka
	Położenie na mapie Polski Milówka
	Położenie na mapie województwa śląskiego Milówka
	49°33′16″N 19°05′25″E/49,554444 19,090278
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa miejscowości

Ten artykuł dotyczy dużej wsi gminnej w woj. śląskim. Zobacz też: Milówka – wieś w woj. małopolskim.

Milówka – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, siedziba gminy Milówka, leżąca w Beskidzie Żywieckim nad rzeką Sołą. Powierzchnia sołectwa wynosi 2648 ha, a liczba ludności 4446, co daje gęstość zaludnienia 171 os./km²^[1].

Milówka uzyskała lokację miejską przed 1884 rokiem, zdegradowana w 1934 roku^[3].

Części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Milówka^[4]^[5]:

osady: Gruszkowa
przysiółki: Juraszka, Komory, Milówki, Prusów, Sucha Góra. Za Kopcem
części wsi: Jopki, Kałuża, Kępki, Młynica, Pawlusy, Salamonka, Wierzbiny

Historia[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy wzmiankowana w 1537. Do jej powstania przyczyniły się dwie grupy ludności. Najpierw w XVI wieku wędrujący w górę rzeki Soły osadnicy polscy stopniowo zagospodarowywali okoliczne nieużytki i karczowali lasy. Po nich w wyższe partie gór Beskidu Żywieckiego w XVI wieku przybyli pasterze wołoscy, którzy się następnie zasymilowali ze wcześniejszymi osadnikami. W 1595 roku wieś położona w powiecie śląskim województwa krakowskiego była własnością kasztelana sądeckiego Krzysztofa Komorowskiego^[6].

Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 372 budynkach w Milówce na obszarze 2653 hektarów mieszkało 2678 osób (gęstość zaludnienia 100,9 os./km²), z czego 2495 (93,2%) było katolikami, 9 (0,3%) grekokatolikami a 174 (6,5%) wyznawcami judaizmu, 2609 (97,4%) polsko-, 61 (2,3%) niemieckojęzycznymi, a 1 posługiwała się innym językiem^[7].

Milówka podczas narodowych spisów powszechnych z 1921 i 1931 roku figurowała jako miasteczko. W latach 1872–1934 Milówka posiadała prawa miejskie. W czasie II wojny światowej, już 2 września 1939 roku, Milówka została zajęta przez wojska hitlerowskie i włączona do III Rzeszy.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego wpisano następujące obiekty z terenu Milówki:

cmentarz rzymskokatolicki z XIX wieku, kaplica pw. św. Marii Magdaleny z 1857 roku oraz kostnica i ogrodzenie cmentarza
cmentarz żydowski z początku XX wieku
chałupa konstrukcji zrębowej z 1793 roku (zob. Muzeum Stara Chałupa) na szlaku architektury drewnianej województwa śląskiego
Dom z Przyłękowa z XX wieku
kuźnia przy ul. Jagiellońskiej 21 z lat 1925–1926
piwniczka przy domu nr 69 przy ul. Piwowarskiej 3 z połowy XIX wieku (nie istnieje)^[8]

Pozostałe historyczne obiekty to m.in.:

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z 1834 roku
kaplica św. Antoniego z 1886 roku
Pałacyk z wieżyczką z 1906 roku
pomnik na Sumowej Grapie z 1910 roku, którego budowniczym był wikary Władysław Figuła
kaplica na Jurosce w Kolonii Prusów
chałupa drewniana z 1864 roku w Kolonii Prusów