Milówka (województwo śląskie)

Milówka
	wieś
	; Panorama Milówki, widok z Baraniej Góry
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Powiat	żywiecki
Gmina	Milówka
Wysokość	430–460 m n.p.m.
Liczba ludności (2022)	4426
Strefa numeracyjna	33
Kod pocztowy	34-360
Tablice rejestracyjne	SZY
SIMC	0062478
	Położenie na mapie gminy Milówka Milówka
	Położenie na mapie Polski Milówka
	Położenie na mapie województwa śląskiego Milówka
	Położenie na mapie powiatu żywieckiego Milówka
	49°33′16″N 19°05′25″E/49,554444 19,090278
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Artykuł	49°33′16″N 19°5′25″E
- błąd	39 m
WD	49°33'47"N, 19°5'15"E, 49°33'19.44"N, 19°5'26.59"E
- błąd	39 m
Odległość	1034 m

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny

Kaplica św. Antoniego

Pałacyk z wieżyczką

Stara Chałupa

Dom z Przyłękowa

Pomnik poświęcony walczącym o niepodległość Polakom

Rzeka Soła

Milówka – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, siedziba gminy Milówka, leżąca w Beskidzie Żywieckim nad rzeką Sołą. Powierzchnia sołectwa wynosi 2648 ha, a liczba ludności 4446, co daje gęstość zaludnienia 171 os./km²^[1].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.

Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Milówka^[4]^[5]
przysiółki	Juraszka, Komory, Milówki, Prusów, Sucha Góra. Za Kopcem
osada	Gruszkowa
części wsi	Jopki, Kałuża, Kępki, Młynica, Pawlusy, Salamonka, Wierzbiny

Historia[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy wzmiankowana w 1537. Do jej powstania przyczyniły się dwie grupy ludności. Najpierw w XVI wieku wędrujący w górę rzeki Soły osadnicy polscy stopniowo zagospodarowywali okoliczne nieużytki i karczowali lasy. Po nich w wyższe partie gór Beskidu Żywieckiego w XVI wieku przybyli pasterze wołoscy, którzy się następnie zasymilowali ze wcześniejszymi osadnikami. W 1595 wieś położona w powiecie śląskim województwa krakowskiego była własnością kasztelana sądeckiego Krzysztofa Komorowskiego^[6]. Dzieje Milówki opisuje Wójt Żywiecczyzny Andrzej Komoniecki w Chronografii albo Dziejopisie Żywieckim.

Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 372 budynkach w Milówce na obszarze 2653 hektarów mieszkało 2678 osób (gęstość zaludnienia 100,9 os./km²), z czego 2495 (93,2%) było katolikami, 9 (0,3%) grekokatolikami a 174 (6,5%) wyznawcami judaizmu, 2609 (97,4%) polsko-, 61 (2,3%) niemieckojęzycznymi, a jedna posługiwała się innym językiem^[7].

Mieczysław Orłowicz w swym "Ilustrowanym przewodniku po Galicyi, Bukowinie, Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim" wydanym w 1919 r. pisał: Milówka (133 km., 440 m. n. m.) miasteczko o 2800 m[ieszkańcach]. (200 Ż[ydów].). Piękne położenie górskie w dolinie Soły. Kilka will dla letników^[8]. W dwudziestoleciu międzywojennym znacznie rozwinęła się jako letnisko.

Milówka podczas narodowych spisów powszechnych z 1921 i 1931 figurowała jako miasteczko, w latach 1872–1934 posiadała prawa miejskie, lokację miejską uzyskała przed 1884, następnie zdegradowana w 1934^[9].

Podczas II wojny światowej, już 2 września 1939 została zaatakowana przez wojska słowackie, a następnie przejęta przez wojska niemieckie i włączona do Generalnej Guberni, w latach 1939-1945 pozostawała w granicach III Rzeszy.

Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]

Szkolnictwo[edytuj | edytuj kod]

W Milówce znajdują się następujące szkoły:

Szkoła podstawowa im. Mikołaja Kopernika^[11].
Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej
Zespół Szkół (Technikum oraz Zasadnicza Szkoła Zawodowa)

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego wpisano następujące obiekty z terenu Milówki:

cmentarz rzymskokatolicki z XIX w., kaplica pw. św. Marii Magdaleny z 1857 oraz kostnica i ogrodzenie cmentarza
cmentarz żydowski z początku XX w.
chałupa konstrukcji zrębowej z 1793 (zob. Muzeum Stara Chałupa) na szlaku architektury drewnianej województwa śląskiego
Dom z Przyłękowa z XX w.
kuźnia przy ul. Jagiellońskiej 21 z lat 1925–1926
piwniczka przy domu nr 69 przy ul. Piwowarskiej 3 z połowy XIX w. (nie istnieje)^[12]

Pozostałe historyczne obiekty to m.in.:

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z 1834
kaplica św. Antoniego z 1886
Pałacyk z wieżyczką z 1906
pomnik na Sumowej Grapie z 1910, którego budowniczym był wikary Władysław Figuła
kaplica na Jurosce w Kolonii Prusów
chałupa drewniana z 1864 w Kolonii Prusów

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Przez wieś przebiega kilka szlaków turystycznych:

(pieszy) zaczynający się w Milówce i prowadzący przez Halę Boraczą na Rysiankę
(rowerowy)
(rowerowy)
(rowerowy)

W centrum miejscowości znajduje się kilka hoteli oraz lokale gastronomiczne. Rozwinięta jest także agroturystyka.

Osoby związane z Milówką[edytuj | edytuj kod]

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Milówce.

Stanisław Elgas (1876–1973) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego
Jan Komoniecki - ksiądz z Milówki, zmarł A.D. 22 lipca 1716, brat Andrzeja Komonieckiego wójta z Żywca ^[13].
Antoni Biegun – kapitan Wojska Polskiego^[14].
Józef Razowski – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, entomolog.
Eugeniusz de Saalbruck Quirini – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, redaktor, tłumacz, nauczyciel.
Stanisław Szczotka – profesor, działacz ruchu ludowego, żołnierz Batalionów Chłopskich. Znacząco przyczynił się do wydania Chronografii albo Dziejopisu Żywieckiego w którym zamieścił swoje słowo "Od wydawcy" w Krakowie, dnia 01 maja 1937 roku^[15]
Paweł Golec - polski muzyk popowy i jazzowy, jeden z liderów Golec uOrkiestra, brat bliźniak Łukasza Golca
Łukasz Golec - polski wokalista, muzyk popowy i jazzowy, kompozytor, aranżer, jeden z liderów Golec uOrkiestra.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b UG Milówka: Statut Sołectwa Milówka. [w:] www.milowka.com.pl [on-line]. 2009-12-28, 2009. [dostęp 2011-01-01].
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 784 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
↑ GUS. Rejestr TERYT.
↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 110.
↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XII. Galizien. Wien: 1907.
↑ Mieczysław Orłowicz: "Ilustrowany przewodnik po Galicyi, Bukowinie, Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim. Z mapą Galicyi i Tatr, planem Lwowa, Krakowa i 262 ilustracyami" Wyd. Karol Kwieciński, Lwów 1919, s. 391
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 52–53.
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-05-22] .
↑ Strona internetowa szkoły. [dostęp 2022-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-27)].
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 137 [dostęp 2018-09-19] .
↑ Komoniecki Andrzej (1937) Chronografia ablbo Dziejopis Żywiecki, wydanie pod redakcją prof. Stanisław Szczotka i Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej str.42.
↑ Administrator, Biegun Antoni ps. „Sztubak”, „Czarny Antek”, „Szary” – NSZ – Narodowe Siły Zbrojne, nsz.com.pl [dostęp 2018-09-30] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-30] (pol.).
↑ Komoniecki Andrzej (1937) Chronografia ablbo Dziejopis Żywiecki, wydanie pod redakcją prof. Stanisław Szczotka i Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej str.V-VII.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Milówka.pl – Portal Urzędu Gminy
Milówka.info. milowka.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-13)]. – Informacje z życia gminy Milówka
Milówka (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 429 .

[statut_Milówka-1] UG Milówka: Statut Sołectwa Milówka. [w:] www.milowka.com.pl [on-line]. 2009-12-28, 2009. [dostęp 2011-01-01].

[2] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06] .

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 784 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[R2013-4] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).

[teryt-5] GUS. Rejestr TERYT.

[6] Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 110.

[7] Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XII. Galizien. Wien: 1907.

[8] Mieczysław Orłowicz: "Ilustrowany przewodnik po Galicyi, Bukowinie, Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim. Z mapą Galicyi i Tatr, planem Lwowa, Krakowa i 262 ilustracyami" Wyd. Karol Kwieciński, Lwów 1919, s. 391

[9] Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 52–53.

[10] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-05-22] .

[11] Strona internetowa szkoły. [dostęp 2022-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-27)].

[zabytek-12] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 137 [dostęp 2018-09-19] .

[13] Komoniecki Andrzej (1937) Chronografia ablbo Dziejopis Żywiecki, wydanie pod redakcją prof. Stanisław Szczotka i Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej str.42.

[14] Administrator, Biegun Antoni ps. „Sztubak”, „Czarny Antek”, „Szary” – NSZ – Narodowe Siły Zbrojne, nsz.com.pl [dostęp 2018-09-30] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-30] (pol.).

[15] Komoniecki Andrzej (1937) Chronografia ablbo Dziejopis Żywiecki, wydanie pod redakcją prof. Stanisław Szczotka i Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej str.V-VII.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]