
Milówka (województwo śląskie)
Artykuł |
49°33′16″N 19°5′25″E |
---|---|
- błąd |
39 m |
WD |
49°33'47"N, 19°5'15"E, 49°33'19.44"N, 19°5'26.59"E |
- błąd |
39 m |
Odległość |
1034 m |
wieś | |
![]() Panorama Milówki, widok z Baraniej Góry | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Wysokość |
430–460[1] m n.p.m. |
Liczba ludności (2022) |
4426[2] |
Strefa numeracyjna |
33 |
Kod pocztowy |
34-360[3] |
Tablice rejestracyjne |
SZY |
SIMC |
0062478 |
Położenie na mapie gminy Milówka ![]() | |
Położenie na mapie Polski ![]() | |
Położenie na mapie województwa śląskiego ![]() | |
Położenie na mapie powiatu żywieckiego ![]() | |
![]() | |
Strona internetowa |

Milówka – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, siedziba gminy Milówka, leżąca w Beskidzie Żywieckim nad rzeką Sołą. Powierzchnia sołectwa wynosi 2648 ha, a liczba ludności 4446, co daje gęstość zaludnienia 171 os./km²[1].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
przysiółki | Juraszka, Komory, Milówki, Prusów, Sucha Góra. Za Kopcem |
osada | Gruszkowa |
części wsi | Jopki, Kałuża, Kępki, Młynica, Pawlusy, Salamonka, Wierzbiny |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy wzmiankowana w 1537. Do jej powstania przyczyniły się dwie grupy ludności. Najpierw w XVI wieku wędrujący w górę rzeki Soły osadnicy polscy stopniowo zagospodarowywali okoliczne nieużytki i karczowali lasy. Po nich w wyższe partie gór Beskidu Żywieckiego w XVI wieku przybyli pasterze wołoscy, którzy się następnie zasymilowali ze wcześniejszymi osadnikami. W 1595 wieś położona w powiecie śląskim województwa krakowskiego była własnością kasztelana sądeckiego Krzysztofa Komorowskiego[6]. Dzieje Milówki opisuje Wójt Żywiecczyzny Andrzej Komoniecki w Chronografii albo Dziejopisie Żywieckim.
Według austriackiego spisu ludności z 1900 w 372 budynkach w Milówce na obszarze 2653 hektarów mieszkało 2678 osób (gęstość zaludnienia 100,9 os./km²), z czego 2495 (93,2%) było katolikami, 9 (0,3%) grekokatolikami a 174 (6,5%) wyznawcami judaizmu, 2609 (97,4%) polsko-, 61 (2,3%) niemieckojęzycznymi, a jedna posługiwała się innym językiem[7].
Mieczysław Orłowicz w swym "Ilustrowanym przewodniku po Galicyi, Bukowinie, Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim" wydanym w 1919 r. pisał: Milówka (133 km., 440 m. n. m.) miasteczko o 2800 m[ieszkańcach]. (200 Ż[ydów].). Piękne położenie górskie w dolinie Soły. Kilka will dla letników[8]. W dwudziestoleciu międzywojennym znacznie rozwinęła się jako letnisko.
Milówka podczas narodowych spisów powszechnych z 1921 i 1931 figurowała jako miasteczko, w latach 1872–1934 posiadała prawa miejskie, lokację miejską uzyskała przed 1884, następnie zdegradowana w 1934[9].
Podczas II wojny światowej, już 2 września 1939 została zaatakowana przez wojska słowackie, a następnie przejęta przez wojska niemieckie i włączona do Generalnej Guberni, w latach 1939-1945 pozostawała w granicach III Rzeszy.
Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]
Szkolnictwo[edytuj | edytuj kod]
W Milówce znajdują się następujące szkoły:
- Szkoła podstawowa im. Mikołaja Kopernika[11].
- Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej
- Zespół Szkół (Technikum oraz Zasadnicza Szkoła Zawodowa)
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego wpisano następujące obiekty z terenu Milówki:
- cmentarz rzymskokatolicki z XIX w., kaplica pw. św. Marii Magdaleny z 1857 oraz kostnica i ogrodzenie cmentarza
- cmentarz żydowski z początku XX w.
- chałupa konstrukcji zrębowej z 1793 (zob. Muzeum Stara Chałupa) na szlaku architektury drewnianej województwa śląskiego
- Dom z Przyłękowa z XX w.
- kuźnia przy ul. Jagiellońskiej 21 z lat 1925–1926
- piwniczka przy domu nr 69 przy ul. Piwowarskiej 3 z połowy XIX w. (nie istnieje)[12]
Pozostałe historyczne obiekty to m.in.:
- Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny z 1834
- kaplica św. Antoniego z 1886
- Pałacyk z wieżyczką z 1906
- pomnik na Sumowej Grapie z 1910, którego budowniczym był wikary Władysław Figuła
- kaplica na Jurosce w Kolonii Prusów
- chałupa drewniana z 1864 w Kolonii Prusów
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Przez wieś przebiega kilka szlaków turystycznych:
(pieszy) zaczynający się w Milówce i prowadzący przez Halę Boraczą na Rysiankę
(rowerowy)
(rowerowy)
(rowerowy)
W centrum miejscowości znajduje się kilka hoteli oraz lokale gastronomiczne. Rozwinięta jest także agroturystyka.
Osoby związane z Milówką[edytuj | edytuj kod]
- Z tym tematem związana jest kategoria:
- Stanisław Elgas (1876–1973) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego
- Jan Komoniecki - ksiądz z Milówki, zmarł A.D. 22 lipca 1716, brat Andrzeja Komonieckiego wójta z Żywca [13].
- Antoni Biegun – kapitan Wojska Polskiego[14].
- Józef Razowski – profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, entomolog.
- Eugeniusz de Saalbruck Quirini – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, redaktor, tłumacz, nauczyciel.
- Stanisław Szczotka – profesor, działacz ruchu ludowego, żołnierz Batalionów Chłopskich. Znacząco przyczynił się do wydania Chronografii albo Dziejopisu Żywieckiego w którym zamieścił swoje słowo "Od wydawcy" w Krakowie, dnia 01 maja 1937 roku[15]
- Paweł Golec - polski muzyk popowy i jazzowy, jeden z liderów Golec uOrkiestra, brat bliźniak Łukasza Golca
- Łukasz Golec - polski wokalista, muzyk popowy i jazzowy, kompozytor, aranżer, jeden z liderów Golec uOrkiestra.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b UG Milówka: Statut Sołectwa Milówka. [w:] www.milowka.com.pl [on-line]. 2009-12-28, 2009. [dostęp 2011-01-01].
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06] .
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 784 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 110.
- ↑ Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XII. Galizien. Wien: 1907.
- ↑ Mieczysław Orłowicz: "Ilustrowany przewodnik po Galicyi, Bukowinie, Spiszu, Orawie i Śląsku Cieszyńskim. Z mapą Galicyi i Tatr, planem Lwowa, Krakowa i 262 ilustracyami" Wyd. Karol Kwieciński, Lwów 1919, s. 391
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 52–53.
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-05-22] .
- ↑ Strona internetowa szkoły. [dostęp 2022-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-27)].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022, s. 137 [dostęp 2018-09-19] .
- ↑ Komoniecki Andrzej (1937) Chronografia ablbo Dziejopis Żywiecki, wydanie pod redakcją prof. Stanisław Szczotka i Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej str.42.
- ↑ Administrator, Biegun Antoni ps. „Sztubak”, „Czarny Antek”, „Szary” – NSZ – Narodowe Siły Zbrojne, nsz.com.pl [dostęp 2018-09-30] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-30] (pol.).
- ↑ Komoniecki Andrzej (1937) Chronografia ablbo Dziejopis Żywiecki, wydanie pod redakcją prof. Stanisław Szczotka i Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej str.V-VII.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Milówka.pl – Portal Urzędu Gminy
- Milówka.info. milowka.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-13)]. – Informacje z życia gminy Milówka
- Milówka (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 429 .