Iznota
53°44′23″N 21°32′48″E/53,739722 21,546667| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
87 |
| Kod pocztowy |
12-220[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NPI |
| SIMC |
0766831 |
Położenie na mapie gminy Ruciane-Nida  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu piskiego  | |
| 53°44′23″N 21°32′48″E/53,739722 21,546667[1]
| |
Iznota (niem. Isnothen) – wieś w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Ruciane-Nida[3][4], położona nad rzeką Iznotą, od której wzięła nazwę[5]. Siedziba sołectwa Iznota[6]
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
W dawnym województwie olsztyńskim, przed 1975 r., była to wieś sołecka (do sołectwa należały także: Bartlewo, Gąsior, Kamień, Malinówko).
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Iznota położona jest wśród lasów puszczy Piskiej i znajduje się bezpośrednio nad jeziorem Bełdany. Przez wioskę przepływa rzeka Krutynia.
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0766848 | Bartlewo | przysiółek |
| 0766854 | Gąsior | przysiółek |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Okolice Iznoty od V w. p.n.e. do XIII w. n.e. zamieszkiwało plemię Galindów. Przez tereny plemienia Galindów przebiegał szlak, którym przewożono cenne towary i bursztyn na północ i zachód. Dawniej (wiek XVI) nad rzeką znajdował się opuszczony młyn, o którym mówiono, że w nim straszy, dlatego brakowało chętnych do kupna. Dopiero w 1602 r., na wniosek komisarzy królewskich, elektor brandenburski Jerzy Fryderyk nadał młyn oraz półtorej włóki na prawie magdeburskim, wolne od czynszu. Nadanie otrzymał Krzysztof Fuschs – nadleśniczy z Mikołajek – w uznaniu jego służbę w lasach książęcych. Rok 1602 może być uznany za datę założenia Iznoty (niemniej osadnictwo istniało już wcześniej). Nowy właściciel stwierdził, że stary młyn służył za kryjówkę kłusownikom, dlatego kazał go rozebrać. Osada kilkakrotnie była zaludniana i kilkakrotnie się wyludniała. W 1785 r. w Iznocie były 3 domy, w 1818 r. była to wieś chełmińska z 4 domami i 34 mieszkańcami. W 1839 r. Iznota była określana jako dwór na prawie chełmińskim z 6 domami i 37 mieszkańcami. Szkoła we wsi istniała już w 1818 r. Uczyło się wtedy w niej 32 dzieci (wyłącznie po polsku) a nauczycielem był niejaki Borys. W 1935 r. szkoła mieściła się w budynku murowanym a uczyło się w niej 23 dzieci. W tym czasie Iznota należała do parafii w Mikołajkach. W 1939 r. w Iznocie – wraz z pobliskimi osadami – mieszkało 135 osób.
W latach 70. XX wieku do sołectwa Iznota należały następujące miejscowości:
Mimo że w XVI wieku w Iznocie stał młyn, a w XIX wieku wielki dwór, to nie znajdują się tam żadne zabytki architektury. Opuszczony po II wojnie światowej młyn został całkowicie wyburzony pod budowę współczesnego ośrodka wypoczynkowego "Galindia" znajdującego się w miejscowości Bartlewo przysiółku wsi Iznota
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
We wsi Iznota znajduje się "Gościniec Iznota" należący do kompleksu turystycznego Las i Woda. Obiekty wypoczynkowe “LAS i WODA” to rodzinna inicjatywa Danuty i Józefa Sater ( miejscowego leśniczego), która zaczęła się od domków letniskowych Juida nad jeziorem Bełdany w 1998r. zrzeszała ona ludzi kochających spokój i naturę mazurskich terenów. Z czasem ich grono zaczęło się powiększać o znajomych i ich znajomych w wyniku czego państwo Sater postanowili stworzyć kolejny obiekt wypoczynkowy i rozwijać swoją ofertę pod nazwą “Gościniec Iznota“, w którym znajdują się pokoje gościnne.
Obecnie agroturystykę prowadzi Ich syn Hubert z żoną Wioletą, która ma również pod swoją opieką domki letniskowe i apartament.
Na półwyspie jeziora Bełdany, w miejscowości Bartlewo ( przysiółek wsi Iznota) pośród lasów, mieści się ośrodek wypoczynkowy "Galindia". Ośrodek turystyczny założony został przez psychoterapeutę Cezarego Kubackiego i nawiązuje do historycznego plemienia Galindów, którzy zamieszkiwali okolice Iznoty (od V wieku p.n.e. do XII wieku). Ośrodek składa się z hotelu, restauracji i pensjonatu, z wystrojem wnętrz i zagospodarowaniem terenu nawiązującymi do dawnej kultury Galindów. Nie jest to ścisłe odtworzenie historyczne, lecz twórcze i luźne nawiązanie stylistyczne. Na terenie ośrodka znajdują się: pieczary, termy, lochy demonów (w tym stylistycznie nawiązujące do bursztynu), studnie głodowe, uroczyska leśne, rytualny krąg kamienny czy labirynt Galindów. Na życzenie turystów inscenizowane są obrzędy oraz zajęcia Galindów, m.in. napady rabunkowe na przejeżdżających autobusem turystów. Droga do ośrodka ozdobiona jest drzewami, "posadzonymi" korzeniami do góry. Na terenie "osady" znajdują się też różnego typu rzeźby i instalacje, stylizowane na epokę Prusów.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 42780
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 360 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, Olsztyn 1975, str. 210.
- ↑ Uchwała Rady Miejskiej w Rucianem-Nidzie nr VI/3/2003 z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie uchwalenia statutu sołectwa Iznota. 2010-07-21. [dostęp 2020-01-29]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- "Galindia Kubackich" W: "Mazury – słownik stronniczy, ilustrowany", str.: 44, Wyd. Retman, Dąbrówno 2008, ISBN 978-83-923991-6-2
- Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu. Wyd. Pojezierze, Olsztyn 1975.
- Siedziba gminy:Ruciane-Nida
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Kolonie | |
| Przysiółek | |
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
