Jēkabpils
56°30′N 25°51′E/56,500000 25,850000
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Okręg (do 2014) |
Jēkabpils | ||||
| Burmistrz |
Raivis Ragainis | ||||
| Powierzchnia |
23 km² | ||||
| Wysokość |
10 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2016) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
652 | ||||
| Kod pocztowy |
5201–5206 | ||||
Położenie na mapie Łotwy  | |||||
| 56°30′N 25°51′E/56,500000 25,850000
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Jēkabpils (niem. Jakobstadt, pol. Jakubowo, Jakubów lub Jakobsztat) – miasto w południowej części Łotwy, siedziba okręgu, położone nad rzeką Dźwiną, po obu jej stronach, podzielone między Łatgalię (brzeg prawy) i Semigalię (brzeg lewy), 9. według liczby mieszkańców miasto Łotwy, 26 965 mieszkańców (2004). Jēkabpils leży przy drodze krajowej nr 6 łączącej Rygę z Dyneburgiem. Miasto pełni głównie funkcje przemysłowe i handlowe.
Znajduje się tu stacja kolejowa Krustpils, węzeł linii Ryga - Dyneburg i Jełgawa - Rzeżyca.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Na terenach obecnego Jēkabpilsu w 1237 zakon kawalerów mieczowych wzniósł zamek Kreutzburg. Wykopaliska archeologiczne na terenie dawnego zamku potwierdzają, że w tym miejscu istniało dawniej centrum handlu i osada plemienia Łatgalów, jednego ze szczepów, od których wywodzą się Łotysze. Wokół zamku rozwinęła się osada Krustpilis. Podczas wojen polsko-szwedzkich w XVII wieku była ona często niszczona, jednak zawsze odbudowywana. W XVII wieku na tereny te przybyli z Rosji starowiercy. Prawa miejskie Jēkabpils otrzymał w 1670 od księcia Kurlandii i Semigalii Jakuba Kettlera. Z założeniem miasta wiąże się legenda o rysiu spotkanym w tych lasach przez księcia. Do dziś w herbie Jēkabpilsu widnieje to zwierzę. W 1683 w Jakobstadt urodziła się Marta Skowrońska, przyszła żona cara Piotra I i caryca Rosji Katarzyna I. W 1721 całe miasto przeszło pod władzę rosyjską.
W 1918 r. Jēkabpils i Krustpils znalazł się na terytorium niepodległej Republiki Łotewskiej, której niezależność ogłosiła w listopadzie 1918 r. Łotewska Rada Ludowa[2]. Niecały miesiąc później, 11 grudnia 1918 r., oba miasta zostały zajęte przez Armię Czerwoną - 29 listopada Rosja Radziecka rozpoczęła ofensywę, której celem było zajęcie ziem łotewskich i stworzenie Łotwy komunistycznej[3]. Jēkabpils i Krustpils pozostawały pod kontrolą Łotewskiej SRR do początku czerwca roku następnego. 4 czerwca zostały opanowane przez wojska estońskie, wspierające rząd łotewski[4]. Po zakończeniu wojny o niepodległość Łotwy Jēkabpils jeden z ważnych ośrodków suwerennej republiki. W 1962 Krustpilis i Jēkabpils połączyły się, tworząc jedno miasto.
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Jēkabpils zachował swój oryginalny charakter miasta handlowego. W najstarszej części miasta zachowała się niska zabudowa z XVII i XVIII wieku, z wieloma małymi sklepikami. W wielokulturowym mieście znajduje się również wiele świątyń różnych wyznań.
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]Miasta partnerskie Jēkabpils:[5]
Sokołów Podlaski, Polska (11.1992)
Melle, Niemcy (5.09.1992)
Maardu, Estonia (16.02.2003)- Czerwionka-Leszczyny, Polska (27.06.2004)
Qaraçuxur, Azerbejdżan (16.08.2012)
Lida, Białoruś
Rakiszki, Litwa (11.03.2010)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ «Latvijas iedzīvotāju skaits pašvaldībās pagastu dalījumā». pmlp.gov.lv. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-22)].
- ↑ T. Paluszyński, Walka o niepodległość Łotwy 1914-1921, Bellona, Warszawa 1999, s. 114.
- ↑ T. Paluszyński, Walka o niepodległość Łotwy 1914-1921, Bellona, Warszawa 1999, s. 134-135.
- ↑ T. Paluszyński, Walka o niepodległość Łotwy 1914-1921, Bellona, Warszawa 1999, s. 193.
- ↑ Twin Cities | Jekabpils novada pašvaldība [online], www.jekabpils.lv [dostęp 2021-12-30] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Jakobsztat, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 377.
