Przejdź do zawartości

Jan Mrozowicki (1910–1972)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Klemens Mrozowicki
Data i miejsce urodzenia

15 marca 1910
Korabniki

Data i miejsce śmierci

1 maja 1972
Gdynia

Zawód, zajęcie

oficer marynarki handlowej

Narodowość

polska

Alma Mater

Państwowa Szkoła Morska w Gdyni

Stanowisko

kapitan żeglugi wielkiej

Pracodawca

Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe, Polskie Linie Oceaniczne, Chipolbrok

Rodzice

Adam Kazimierz Mrozowicki, Zofia Janina Żelska

Małżeństwo

Anna Diakonow

Dzieci

Krzysztof Andrzej, Jerzy Adam, Michał Piotr

Krewni i powinowaci

bracia: Kazimierz Artur, Józef Michał

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal Morski (trzykrotnie) Gwiazda Atlantyku (Wielka Brytania) Gwiazda za Wojnę 1939–1945 (Wielka Brytania) Gwiazda Italii (Wielka Brytania) Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania) Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
Odznaka honorowa „Zasłużony Pracownik Morza” (stara)
Multimedia w Wikimedia Commons
Prus III, herb rodziny kapitana Mrozowickiego[1]

Jan Klemens Mrozowicki (ur. 15 marca 1910 w Korabnikach, zm. 1 maja 1972 w Gdyni) – polski kapitan żeglugi wielkiej, literat.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 15 marca 1910 roku w Korabnikach, majątku rodziców[2], jako najstarszy syn Adama Kazimierza, ziemianina i Zofii Janiny Żelskiej z Husiatyna[2][3]. Po I wojnie światowej, w której w 1914 roku poległ jego ojciec, porucznik rezerwy artylerii armii austriackiej, matka sprzedała Korabniki[4]. Następnie przebywał z matką i braćmi w: Krakowie, Oksywiu k/Gdyni i Rabce. Ukończył Korpus Kadetów nr 1 we Lwowie, uzyskując maturę w 1929 roku[5][6], po której został podchorążym w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej w Toruniu, następnie studiował w Państwowej Szkole Morskiej w Gdyni, którą ukończył w 1934 roku, uzyskując dyplom porucznika żeglugi małej[7]. W 1939 roku został porucznikiem żeglugi wielkiej[8][9]. Podjął początkowo pracę w Urzędzie Morskim w Gdyni, a następnie został oficerem kompanii żeglugowej Gdynia–Ameryka Linie Żeglugowe, gdzie między innymi był oficerem transatlantyku SS Pułaski. Parał się w tym czasie również publicystyką, publikując artykuły m.in. w: „Latarni Morskiej”, poświęcone konieczności aktywizacji kapitału w żegludze[10][11] i „Ilustrowanym Magazynie Tygodniowym AS”[12].

Uczestniczył w II wojnie światowej na morzu pod polską banderą i pod dowództwem Admiralicji brytyjskiej, jako II, a następnie I oficer marynarki handlowej polskich statków, które pełniły funkcje transportowców wojennych: SS „Cieszyn”, SS „Lublin”, MS „Morska Wola”, SS „Białystok” oraz SS „Tobruk” i MS „Sobieski”. Wybuch wojny 1 września 1939 roku zastał go w Antwerpii, na stanowisku II oficera, na pokładzie statku SS „Cieszyn”. Po klęsce Francji jego statek 22 czerwca 1940 znalazł się w porcie Kaolack na rzece Saloum w Senegalu w ówczesnej Francuskiej Afryce Zachodniej i w następnym tygodniu został internowany przez rząd Vichy. W nocy 9 lipca 1940 roku SS „Cieszyn”, razem ze statkiem SS „Śląsk”, który był również internowany w Kaolacku, dokonał brawurowej ucieczki pod ogniem artylerii francuskiej, podczas której Mrozowicki się odznaczył. 20 marca 1941 roku w kanale La Manche nieopodal Falmouth „Cieszyn” został zaatakowany przez dwa samoloty niemieckie i zatopiony. Mrozowicki został wówczas ranny, ale zdołał się uratować. Po rekonwalescencji został zaokrętowany na SS „Lublin”. W 1942 roku uzyskał dyplom kapitana żeglugi wielkiej i w tymże roku rozpoczął służbę na statku MS „Morska Wola”, który pełnił służbę w konwojach atlantyckich. Za udział w tych konwojach został odznaczony przez władze brytyjskie Atlantic Star. W połowie 1943 roku został zaokrętowany w Londynie, jako I oficer, na nowo nabyty przez armatora Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe, statek SS „Białystok”, który wziął udział we wrześniu 1943 roku w wyzwoleniu Włoch, za co został odznaczony Italy Star. Następnie pływał jako starszy oficer na MS „Sobieski”, który po lądowaniu wojsk alianckich w Normandii przez 6 miesięcy przewoził oddziały bojowe z Anglii do Francji i na nim pływał do końca wojny. Za swój udział w wojnie na morzu został odznaczony przez emigracyjne władze polskie czterokrotnie Medalem Morskim Polskiej Marynarki Handlowej oraz przez władze brytyjskie: War Medal 1939–1945 i 1939–1945 Star[2][13][14][15].

Po zakończeniu wojny powrócił do kraju i wziął udział w odtwarzaniu floty handlowej. W kwietniu 1946 roku został delegowany w charakterze starszego oficera na MS „Batory”. Następnie kolejno dowodził ponad dwudziestoma polskimi statkami, armatorów: Żegluga Polska Line, przemianowana w 1951 roku na Polską Żeglugę Morską, Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe przemianowane w 1951 roku na Polskie Linie Oceaniczne oraz Chińsko-Polskie Towarzystwo Okrętowe Chipolbrok[2]. W 1952 roku będąc dowódcą statku SS Tobruk przeprowadził w ciężkim sztormie na łowiskach Morza Grenlandzkiego w rejonie wyspy Jan Mayen akcję ratowniczą załóg dwóch norweskich oraz jednego z czterech zatopionych wówczas radzieckich trawlerów[16].

Od wczesnej młodości parał się literaturą, opublikował szereg wspomnień, opowiadań i artykułów poświęconych głównie problematyce morskiej, m.in.: w „Orlętach: czasopiśmie młodzieży Korpusu Kadetów nr 1 we Lwowie”, 1928, „Świcie. Miesięczniku Ilustrowanym Związku Kresowej Młodzieży Polskiej”, Lwów, 1931. W latach 1941–1946 opublikował w wydawnictwie londyńskim „Polska na Morzach”, m.in. artykuły „Monsieur Basse-Balla” (R. I i II, 1941-42 nr 1 i 2.), „Morska Zjawa zostaje commodorem” (R. VI, 1946 nr 30.) Za książkę „Konwój w nieznane”, wydaną w Gdańsku w 1969 roku, w 1970 roku dostał nagrodę literacką im. Józefa Conrada[17].

Zmarł 1 maja 1972 roku w Gdyni i został pochowany na cmentarzu Witomińskim tamże[2] (kwatera 56-16-61_2)[18].

Grób Jana Mrozowickiego na cmentarzu Witomińskim

Rodzina

[edytuj | edytuj kod]

W 1947 roku poślubił wdowę po swoim młodszym bracie, Józefie Michale, Annę[2][4]. Jego żona w czasie II wojny światowej była członkiem Armii Krajowej, podczas powstania warszawskiego była sanitariuszką w Zgrupowaniu Żubr II Obwodu na Żoliborzu, po upadku powstania została wywieziona przez Niemców na roboty przymusowe do Austrii, gdzie pracowała w fabryce Rich. Klinger A.G. w Wien-Gumpoldkirchen przy produkcji uszczelek dla przemysłu lotniczego[19]. Po wyzwoleniu do 1947 roku była kierowniczką Domu Dziecka Polskiego Czerwonego Krzyża im. Powstańców Warszawskich w Solicach Zdroju, po ślubie z Mrozowickim zamieszkała w Gdyni i poświęciła się pracy społecznej, m.in. w Lidze Kobiet i Związku Zawodowym Marynarzy oraz była organizatorką wielu przedsięwzięć charytatywnych na terenie Sopotu, gdzie zamieszkała po owdowieniu. Zmarła 22 sierpnia 2008 roku w Gdańsku[2].

Pozostawił trzech synów: Krzysztofa Andrzeja, Jerzego Adama oraz Michała Piotra[19].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]
  • W poszumie skrzydeł… i warkocie motoru… (Nowela lotnicza), [w:] Orlęta. Czasopismo młodzieży Korpusu Kadetów Nr. 1 we Lwowie, rok I, grudzień 1928, nr 4.
  • Garść wrażeń z podróży na szkolnym żaglowym okręcie O. R. P. , „Iskra” w r. 1930 r., [w:] Przegląd Morski. Miesięcznik Marynarki Wojennej, wydawany przez Szkołę Podchorążych Marynarki Wojennej w Toruniu, Toruń 1930.
  • Inicjatywa prywatna w żegludze a kapitał, [w:] Latarnia Morska, nr 38/1935
  • Na błękitnym ekranie, [w:] AS Ilustrowany Magazyn Tygodniowy, nr 12/1935
  • Monsieur Basse-Balla, [w:] Polska na Morzach, Londyn, R. I i II, 1941-42 nr 1 i 2
  • Morska Zjawa zostaje commodorem, [w:] Polska na Morzach, Londyn, R. VI, 1946 nr 30
  • Pierwszy rejs m.s. Batory do New Yorku, [w:] Polska Zbrojna z dn. 11.04.1947
  • Wyprawa po orchidee, [w:] Tygodnik Morski, nr 8(241) z dn. 24.02.1963
  • Kolekcjoner osobliwości, [w:] Morze, nr I/9, Warszawa 1965
  • Gibralteza, [w:] Morze, nr III/25, Warszawa 1965
  • Czarnoksiężnik, [w:] Morze, nr IV/4, Warszawa 1965
  • Morska Wola zostaje commodorem, [w:] Morze, nr V/15, Warszawa 1965
  • Hobby bosmana Dawidowskiego, [w:] Morze, nr X/26, Warszawa 1965
  • Mundury z firmy Forsyth i synowie, [w:] Morze, nr XII/25, Warszawa 1965
  • Jak zostać prawdziwym mężczyzną, [w:] Morze, nr III/28, Warszawa 1966
  • Osobliwy przypadek senora don Amaro, (opowiadanie z cyklu: Bal na Batorym), [w:] Morze, nr VIII/12, Warszawa 1966
  • Toast pana Apolinarego, (opowiadanie z cyklu: Bal na Batorym), [w:] Morze, nr XI/25, Warszawa 1966
  • Człowiek z twardą głową, (opowiadanie z cyklu: Bal na Batorym), [w:] Morze, nr XII/25, Warszawa 1966
  • Wyprawa po złoty skarb, [w:] Morze, nr X/14, Warszawa 1966
  • Nie bądź pan królem Kanutem, [w:] Morze, nr II/25, Warszawa 1967
  • Córka ambasadora, (opowiadanie z cyklu: Bal na Batorym), [w:] Morze, nr V/25, Warszawa 1967
  • Biały kruk, (opowiadanie z cyklu: Bal na Batorym), [w:] Morze, nr VIII/22, Warszawa 1967
  • Niebieski płomień, [w:] Morze, nr VI/20, Warszawa 1967; [w:] Zwycięskie rejsy, Gdańsk 1981
  • Ziarnko kubaby, (opowiadanie z cyklu: Bal na Batorym), [w:] Morze, nr V/12, Warszawa 1968
  • Karabinek manlichera, [w:] Morze, nr X I/20, Warszawa 1968
  • Pierwszy konwój, [w:] Morze, nr I/25, Warszawa 1969
  • Batorym na gapę, (opowiadanie z cyklu: Bal na Batorym), [w:] Morze, nr IV/12, Warszawa 1969
  • Konwój w nieznane, I wyd. Gdańsk 1969, II wyd. Gdańsk 1970
  • Pilot Basse-Balla, [w:] Morze, nr VII/25, Warszawa 1965; Zwycięskie rejsy, Gdańsk 1981
  • Podminowany konwój, [w:] Głosy morza – antologia polskiej noweli morskiej, Gdańsk 1973

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ https://web.archive.org/web/20181125030737/http://www.genesis.jaxasoft.se/text/Kronika/tablica20_s158_90.html [dostęp 2018-11-25].
  2. ↑ a b c d e f g Encyklopedia Gdyni. Gdynia: 2006, s. 481.
  3. ↑ Encyklopedia Gdyni. Gdynia: 2006, s. 984.
  4. ↑ a b Polski Słownik Biograficzny. T. XXII. 1977, s. 208–209.
  5. ↑ Księga pamięci kadetów II Rzeczypospolitej. Warszawa: 2001, s. 269.
  6. ↑ Księga pamięci kadetów II Rzeczypospolitej. Aneks. Warszawa: 2006, s. 75–76.
  7. ↑ Awanse w polskiej marynarce handlowe. „Dzień Bydgoski”. 6 (283), s. 7, 1934-12-13. 
  8. ↑ Dziennik Bydgoski nr 53/1939 z dnia 5.03.1939.
  9. ↑ Kurjer Białostocki, nr 7/1939 z dn.7.03.1939 r.
  10. ↑ „Inicjatywa prywatna w żegludze a kapitał” – Latarnia Morska 1935/38.
  11. ↑ Gdańskie Zeszyty Humanistyczne: Historia, Wydania 5-8, Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Gdańsk 1965, s. 50.
  12. ↑ „Na błękitnym ekranie”, AS Ilustrowany Magazyn Tygodniowy, nr 12/1935 z dnia 19.05.1935.
  13. ↑ Mirosław Azembski, Mój kapitan. Warszawa, 1964.
  14. ↑ Jan Mrozowicki, Konwój w nieznane, Gdańsk, 1969.
  15. ↑ Małgorzata Sokołowska, Joanna Stasiak, Gdyniacy : słownik biograficzny absolwentów Państwowej Szkoły Morskiej w Gdyni : 1931-1939, Gdynia: Uniwersytet Morski w Gdyni, 2022, s. 253-256, ISBN 978-83-7421-430-8, OCLC 1356524610 [dostęp 2023-01-27].
  16. ↑ Kadry morskie Rzeczypospolitej, t. VI, Polska Marynarka Handlowa. Kadra, absolwenci i słuchacze Akademii Morskiej w Szczecinie, red. J. K. Sawicki, Gdynia 2012, s. 344
  17. ↑ Dziennik Bałtycki, 1970, nr 134 z dnia 6-7.08.1970.
  18. ↑ https://gdynia.grobonet.com/grobonet/start.php?id=detale&idg=62315&inni=0&cinki=0 [dostęp 2020-06-03]
  19. ↑ a b Anna Mrozowicka. [w:] Powstańcze Biogramy [on-line]. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2018-11-21].
  20. ↑ Encyklopedia Gdyni. Gdynia, s. 481., 2006.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Encyklopedia Gdyni, Gdynia, 2006, s. 481.
  • Mirosław Azembski, Mój kapitan, Warszawa 1964.
  • Jan Mrozowicki, Konwój w nieznane, Gdańsk 1969.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Mrozowicki_(1910–1972)&oldid=74649588”