Józef Bubella

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Józef Bubella
Ilustracja
Józef Bubella (1947)
Data i miejsce urodzenia

19 marca 1882
Rawa Ruska

Data i miejsce śmierci

10 grudnia 1964
Sanok

Burmistrz Sanoka
Okres

od 10 sierpnia 1944
do listopada 1944

Przynależność polityczna

Komitet Obywatelski

Następca

Juliusz Bruna

Multimedia w Wikimedia Commons

Józef Bubella (ur. 19 marca 1882 w Rawie Ruskiej, zm. 10 grudnia 1964 w Sanoku) – polski prawnik, komornik sądowy, działacz społeczny, polityk, burmistrz i radny Sanoka.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Grobowiec rodzin Bornstedt i Bubella w Sanoku
Tabliczka nagrobka Józefa i Domiceli Bubella

Józef Bubella urodził się 19 marca 1882 w Rawie Ruskiej jako syn Ludwika i Marii z domu Oleńczuk[1][2][3][4]. Ukończył studia prawnicze uzyskując tytuł naukowy doktora; w 1909 był kandydatem adwokackim oraz działaczem partii chrześcijańsko-społecznej w Białej[5]. Podczas I wojny światowej doznał złamania nogi[6]. Za udział w tych działaniach wojennych otrzymał pamiątkową szablę[3].

W okresie II Rzeczypospolitej zamieszkiwał w Przemyślu i w Sanoku. W 1922 był dyrektorem Sklepu Robotniczego „Praca”[7]. Działał w gnieździe Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Przemyślu[8][9]; w 1924 pełnił funkcję sekretarza wydziału[10], w styczniu 1926 wybrany kierownikiem sceny Zespołu Dramatycznego „Sokoła”[11], w 1928 został wybrany gospodarzem IV Okręgu[12], w 1930 wybrany członkiem zarządu[13]. 27 marca 1927 został wybrany zastępcą członka zarządu Koła Towarzystwa Szkoły Ludowej im. Henryka Sienkiewicza w Przemyślu (prezesem został Jan Keller)[14]. Pełnił funkcję komornika Sądu Grodzkiego w Sanoku (urzędował przy ulicy Tadeusza Kościuszki 28)[3][15][16][17][18]. Przed 1939 był działaczem Związku Strzeleckiego i innych organizacji w Sanoku[3].

Podczas II wojny światowej w czasie okupacji niemieckiej jego mieszkanie 4 stycznia 1940 zostało poddane rewizji przez gestapo, a on sam następnie był przesłuchiwany i torturowany w siedzibie tej służby nieopodal swojego domu[3][6]. 27 lutego 1940 został osadzony w pobliskim niemieckim więzieniu przy sądzie w Sanoku[19] 18 marca 1940[6][20][21]. Był podejrzewany o działalność w konspiracji oraz współdziałanie na rzecz przekraczających nielegalnie „zieloną” granicę[20]. Podczas późniejszych przesłuchać nadał był brutalnie traktowany przez Niemców[20]. 18[19] lub 24 marca 1940 został zwolniony z zastrzeżeniem obowiązku trzykrotnego meldowania się na gestapo każdego dnia, które trwały do 10 listopada 1940 (podczas kilkugodzinnych meldowań w pozycji stojącej zwrócony do ściany był zmuszony do wyczekiwania jednocześnie przysłuchując się prowadzonym obok znęcaniom się nad innymi aresztowanymi)[22]. Skutki działań gestapowców na swoim zdrowiu fizycznym i psychicznym odczuwał w kolejnych latach[22].

Po tym jak u schyłku wojny w wyniku przejścia frontu wschodniego został wyzwolony Sanok, Wojenna Komendantura Miasta Sanoka (według różnych źródeł rozkaz wydał radziecki oficer Armii Czerwonej ppłk Fiodor Jarygin – dowódca 258 pułku 140 Syberyjskiej Dywizji Piechoty, który stanął na czele Wojennej Komendantury Miasta[23][24] lub płk Samojtow[25]) mianowała Józefa Bubellę na stanowisko burmistrza miasta 10 sierpnia 1944[26][27][28][29][30][31]. Był on w tym czasie przedstawicielem stworzonego pod koniec lipca 1944 Komitetu Obywatelskiego, który skupiał działaczy przedwojennego Klubu Demokratycznego[31][32] i funkcjonował w okresie walk o wyzwolenie miasta w 1944 aż do czasu wkroczenia radzieckich decydentów. Desygnacja Bubelli na urząd burmistrza mogła wynikać prawdopodobnie z opóźnionego przybycia do Sanoka przedstawiciela PKWN, co miało nastąpić około dwa tygodnie po mianowaniu, 26 sierpnia 1944[33]. Jednak po przejęciu władzy w mieście przez Powiatowy Komitet Polskiej Partii Robotniczej, został powołany Zarząd Miejski, Józef Bubella został usunięty z urzędu burmistrza, analogicznie stanowisko utracił następujący po nim Juliusz Bruna. Później stanowisko objął w listopadzie 1944 Stanisław Lisowski[34]. W późniejszym czasie, w 1947 był wiceburmistrzem[35], a w styczniu 1949 był pełniącym obowiązki burmistrza (w tym czasie urząd ten formalnie sprawował Michał Hipner)[36]. 27 marca 1947 razem m.in. z burmistrzem Michałem Hipnerem, dyrektorem Muzeum Ziemi Sanockiej Stefanem Stefańskim, dyrektorem Sanockiej Fabryki Wagonów „Sanowag” Filipem Schneiderem, działaczem PPS Romanem Baczyńskim, przed kamienicą służącą za siedzibę 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty witali przybyłego z Krosna generała Karola Świerczewskiego[35][37], który następnego dnia poniósł śmierć pod Jabłonkami[38].

Był współzałożycielem utworzonego w 1944 koła i został członkiem zarządu powołanego 19 lutego 1945 oddziału sanockiego Stronnictwa Demokratycznego, który stał się kontynuatorem Klubu Demokratycznego (wraz z nim także m.in. Stefan Stefański)[39][40]. Zasiadł we władzach powiatowych SD[31]. Na II Okręgowym Zjeździe SD w Rzeszowie 18 listopada 1945 został wybrany członkiem sądu partyjnego przy Zarządzie Wojewódzkim SD[41]. Z ramienia SD został zastępcą wojewódzkiego komisarza wyborczego, inż. Stanisława Pyjora, przed wyborami parlamentarnymi do Sejmu Ustawodawczego, przeprowadzonymi 19 stycznia 1947[42]. Na początku lat 50. był radnym Miejskiej Rady Narodowej w Sanoku, w 1950 był przewodniczącym Komisji Lokalowej[31][43]. W 1952 został wykluczony z rady miejskiej[44].

Po wojnie w 1946 zaangażował się w próbę reaktywacji sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[45][46].

Jego żoną była Domicela (ur. 7 maja 1878 w Bełzie jako córka Edwarda Osadkowskiego i Michaliny z domu Oleńczuk)[2][3]. Zamieszkiwali w Sanoku przy ulicy Henryka Sienkiewicza[3], a do końca życia przy ulicy Adama Mickiewicza 9[2]. Mieli dwóch synów i córkę[3], Marię Włodzimierę (ur. 1911, od 1934 żona komornika sądowego, Aleksandra Bornstedta[47]). Domicela Bubella zmarła 23 listopada 1964 w Sanoku, a Józef Bubella zmarł wkrótce potem, 10 grudnia 1964 także w Sanoku[2][3][22]. Oboje zostali pochowani we wspólnym grobowcu rodzin Bornstedt i Bubella na cmentarzu przy ul. Jana Matejki w Sanoku. Synem Józef Bubelli był Zdzisław Józef Bubella (1912-1985, w latach 30. strażnik graniczny)[48][49][50].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Gefängnis in Sanok. Księga więźniów śledczych 1939-1940. s. 416 (pozycja).
  2. ↑ a b c d Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 61 (poz. 85, 87).
  3. ↑ a b c d e f g h i Edward Zając. Aby ocalić od zapomnienia (I). „Ile uderzeń otrzymałem, nie umiem zapodać...”. „Gazeta Bieszczadzka”. Nr 3 (257), s. 8, nr 3 (257) z 8 lutego 2002. 
  4. ↑ Edward Zając podał datę dzienną 18 marca 1882.
  5. ↑ Napad morderczy Prusaków bielskich na posła Dobiję. „Echo Przemyskie”. Nr 21, s. 1–2, 14 marca 1909. 
  6. ↑ a b c Edward Zając. Aby ocalić od zapomnienia (II). „Tryb życia więziennego był taki...”. „Gazeta Bieszczadzka”. Nr 4 (258), s. 8, 22 lutego 2002. 
  7. ↑ Ogłoszenie. „Ziemia Przemyska”. Nr 28, s. 4, 9 lipca 1922. 
  8. ↑ Z życia Teatru Sokoła. „Ziemia Przemyska”. Nr 40, s. 2, 2 października 1926. 
  9. ↑ Walne Zgromadzenie Sokoła. „Ziemia Przemyska”. Nr 20, s. 3, 14 maja 1927. 
  10. ↑ Zwyczajne Walne Zgromadzenie Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Przemyślu. „Ziemia Przemyska”. Nr 19, s. 4, 10 maja 1924. 
  11. ↑ Z życia Sokoła. „Ziemia Przemyska”. Nr 4, s. 4, 23 stycznia 1926. 
  12. ↑ Okręg Sokoła. „Ziemia Przemyska”. Nr 17, s. 2, 21 kwietnia 1928. 
  13. ↑ Walne zebranie „Sokoła”. „Ziemia Przemyska”. Nr 28, s. 3, 3 maja 1930. 
  14. ↑ Z działalności Koła T. S. L. im. Henryka Sienkiewicza w Przemyślu. „Ziemia Przemyska”. Nr 17, s. 2–3, 23 kwietnia 1927. 
  15. ↑ Ogłoszenia urzędowe. „Gazeta Lwowska”. Nr 182, s. 4, 11 sierpnia 1935. 
  16. ↑ Ogłoszenia urzędowe. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 7 z 11 stycznia 1939. 
  17. ↑ Ogłoszenia urzędowe. „Gazeta Lwowska”. Nr 12, s. 4, 17 stycznia 1939. 
  18. ↑ Jerzy Kirkiczenko, Marian Kraczkiewicz: Kalendarz i informator sądowy na 1939 rok. Warszawa: 1939, s. 125.
  19. ↑ a b Gefängnis in Sanok. Księga więźniów śledczych 1939-1940 (zespół 134, sygn. 97). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 46 (poz. 426).
  20. ↑ a b c Edward Zając. Aby ocalić od zapomnienia (III). „Gestapowiec chwycił mnie za gardło...”. „Gazeta Bieszczadzka”. Nr 5 (259), s. 8, 8 marca 2002. 
  21. ↑ Arnold Andrunik: Rozwój i działalność Związku Bojowników o Wolność i Demokrację na Ziemi Sanockiej w latach 1949–1984. Sanok: 1986, s. Tabela 1.
  22. ↑ a b c Edward Zając. Aby ocalić od zapomnienia (IV). „Zrobili ze mnie kulawy szkielet...”. „Gazeta Bieszczadzka”. Nr 6 (260), s. 10, 22 marca 2002. 
  23. ↑ Witold Szymczyk. Powrót lejtnantów. „Nowiny”. Nr 37, s. 7, 17–18 lutego 1979. 
  24. ↑ Józef Ząbkiewicz. Pierwszy dzień wolności. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 22 (278), s. 4, 10–20 sierpnia 1983. 
  25. ↑ Gdy do Sanoka wkraczała wolność. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 22 (115), s. 1–2, 1–10 sierpnia 1978. 
  26. ↑ 30 lat w służbie narodu. Historia walką zapisywana. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 14, s. 4, 1–15 października 1974. [dostęp 2015-09-12]. 
  27. ↑ Jan Łuczyński, Edward Zając. Rozwój Sanoka w Polsce Ludowej (I). „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 19 (148), s. 1, 1–10 lipca 1979. 
  28. ↑ Jan Łuczyński, Edward Zając: Z dziejów Sanoka w latach 1944–1978. W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 64.
  29. ↑ Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Życie polityczne. Początek „nowego ładu”. [w:] Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 755.
  30. ↑ Stanisław Dobrowolski. Kształtowanie się władzy w Sanoku w latach 1944–1950. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 119, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  31. ↑ a b c d Franciszek Oberc. Burmistrzowie Sanoka (przewodniczący Prezydium Miejskiej Rady Narodowej, naczelnicy). „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 344, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  32. ↑ Stanisław Dobrowolski. Kształtowanie się władzy w Sanoku w latach 1944–1950. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 110, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  33. ↑ Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Życie polityczne. Początek „nowego ładu”. [w:] Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 756.
  34. ↑ Edward Zając. Pierwsze dni... pierwsze lata. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 10 (301), s. 1–2, 1–10 kwietnia 1984. 
  35. ↑ a b Artur Bata: Bieszczady w ogniu. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 172. ISBN 83-03-01790-X.
  36. ↑ Stanisław Dobrowolski. Kształtowanie się władzy w Sanoku w latach 1944–1950. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 127, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  37. ↑ Artur Bata. Nie o każdym śpiewają pieśń.... „Nowiny”. Nr 61, s. 4, 26–28 marca 1982. 
  38. ↑ Artur Bata. Jabłonki: miejsce śmierci generała Karola Świerczewskiego. KAW. 1987. s. 39; Akcja „Wisła”: dokumenty. 1993. s. 110.
  39. ↑ Z okazji 50-lecia SD. Uroczysta wieczornica w Krośnie. „Nowiny”. Nr 276, s. 2, 25 listopada 1987. 
  40. ↑ Andrzej Brygidyn: W latach powojennych. Życie polityczne. Kształtowanie się lokalnych struktur polityczno-administracyjnych. [w:] Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 766.
  41. ↑ W publikacji źródłowej błędnie wymieniony jako „Jan Bubella”, zob. Walka polityczna na Rzeszowszczyźnie w okresie lipiec 1945 – czerwiec 1946. W: Edward Olszewski: Początki władzy ludowej na Rzeszowszczyźnie 1944–1947. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1974, s. 197.
  42. ↑ W publikacji źródłowej błędnie wymieniony jako „Józef Bubek”, zob. Walka o utrwalenie władzy ludowej w drugiej połowie 1946 r. Wybory Do Sejmu Ustawodawczego. W: Edward Olszewski: Początki władzy ludowej na Rzeszowszczyźnie 1944–1947. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1974, s. 272.
  43. ↑ Władysław Stachowicz. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 135, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  44. ↑ Władysław Stachowicz. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 139, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  45. ↑ Historia 1889 – 1918 – 1945 – 1999. sokolsanok.pl, 31 maja 2009. [dostęp 2014-07-28].
  46. ↑ Paweł Sebastiański, Bronisław Kielar: Wykazy członków Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 157. ISBN 978-83-939031-1-5.
  47. ↑ Księga małżeństw (1924–1936). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 711.
  48. ↑ Księga przynależnych do gminy Królewskiego Wolnego Miasta Sanoka. s. 48 (poz. 373).
  49. ↑ Zdzisław Bubella. Nekrolog. „Dziennik Batycki”. Nr 213, s. 5, 7 października 1985. 
  50. ↑ Zdzisław Bubella. timenote.info. [dostęp 2020-05-16].
Burmistrzowie i zarządcy Sanoka
Zabór austriacki
i autonomia galicyjska

Burmistrzowie gminy miasta Sanoka

Adam Piątkowski
Jan Marcinkiewicz
Wojciech Foedrich
Antoni Piątkowski
Michał Fiałkiewicz
Jakub Krulikiewicz
Józef Gutkowski
Albin Gołkowski
Jerzy Rapf
Sebastian Piątkowski
Jan Zarewicz

Burmistrzowie Sanoka:

Erazm Łobaczewski
Jan Okołowicz
Cyryl Jaksa Ładyżyński
Aital Witoszyński
Feliks Giela
Feliks Giela
Stanisław Niedzielski (I wojna światowa)
II Rzeczpospolita
Okupacja niemiecka
Polska Ludowa i PRL

Burmistrzowie:

Józef Bubella
Juliusz Bruna
Stanisław Lisowski
Michał Hipner
Józef Dąbrowski

Przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej:

Józef Dąbrowski
Adam Miler
Kazimierz Surman
Tadeusz Powrózek
Andrzej Szczudlik
Stanisław Potocki
Tadeusz Wojtowicz
Jan Łysakowski
Leszek Rychter
Kazimierz Grabowski
Wiesław Skałkowski

Naczelnicy miasta

Wiesław Skałkowski
Ryszard Grzebień
III Rzeczpospolita

Herb Sanok

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Bubella&oldid=65485030”