Jeże (województwo warmińsko-mazurskie)

Jeże
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Pisz
Liczba ludności (2006)	330
Strefa numeracyjna	87
Kod pocztowy	12-200
Tablice rejestracyjne	NPI
SIMC	0764246
	Położenie na mapie gminy Pisz Jeże
	Położenie na mapie Polski Jeże
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Jeże
	Położenie na mapie powiatu piskiego Jeże
	53°29′20″N 21°52′30″E/53,488889 21,875000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jeże (niem. Gehsen^[3]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Historia

Wieś powstała w ramach kolonizacji Wielkiej Puszczy. Wcześniej był to obszar Galindii. Wieś ziemiańska, dobra służebne w posiadaniu drobnego rycerstwa (tak zwani wolni, ziemianie w język staropolskim), z obowiązkiem służby rycerskiej (zbrojnej). W XV i XVI w. wieś wymieniana w dokumentach pod nazwami: Yeschen, Geschische, Gehsen.

Wieś wzmiankowana w dokumentach już w roku 1424. Dobra służebne (czyli wieś ziemiańska) lokowane w 1445, nadane przez komtura Eberharda von Wesenthau dla Staśka Jeżko (stąd nazwa wsi) i jego braci: Mikołaja i Czyrnako. Dobra służebne Jeże obejmowały 30 łanów w dąbrowie, położonej między rzeką Pisą, rzeką Wincentą, Turowem i Dłutowem, na prawie magdeburskim. Staśko otrzymał 18 łanów, Mikołaj 7 łanów a Czyrnako – 5. Obowiązek służby zbrojnej był następujący: Staśko jedną z 10 łanów, pozostałe dwie służby zbrojne wszyscy trzej od 20 łanów. Później wieś wzmiankowana w latach 1476, 1491. W 1570 Maciej Żak z Jeży otrzymał 4 łany boru przy nowym młynie w Rudnikach oraz przejął tamtejszą hamernię, na prawie chełmińskim.

Na początku XX w. we wsi mieszkało ok. 600 osób, a miejscowość miała prawo organizowania jarmarków. Domy we wsi były kryte strzechą słomianą, kościół murowany z absydą i wieżyczką, wybudowany był w 1866 r^[4]. Dzwony kościoła w Jeżach odlane zostały w dawnej hucie żelaza w Wądołku. Pastorem w Jeżach był w tym czasie (początek XX w.) ks. Antoni Hensel, autor niemieckiego przewodnika po Mazurach.

We wrześniu 1939 r. o okolicy Dłutowa i Jeży miał miejsce wypad zwiadu wojsk polskich (w czasie kampanii wrześniowej)^[5].

Pod koniec lat 60. XX w. we wsi funkcjonowała poczta.

Zobacz też

Inne miejscowości o nazwie Jeże

Bibliografia

Grzegorz Białuński: Kolonizacja Wielkiej Puszczy (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie). Olsztyn, OBN, 2002, 237 str., ISBN 83-87643-97-1, ISSN 0585-3893
Wacław Kowalski: Województwo olsztyńskie, przewodnik. Olsztyn, Wyd. Sport i Turystyka, 1969, 322 str. (str. 202)
Mieczysław Orłowicz: Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii. Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba. Olsztyn: Agencja Wydawnicza "Remix", 1991, s. 301. ISBN 83-900155-0-1.

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 46859
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 407 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 320
↑ Waldemar Brenda: Dłutowo (str. 34) W: Waldemar Mierzwa (red.): Mazury – słownik stronniczy, ilustrowany. Dąbrówno, Retman, 2008, 245 str., ISBN 978-83-923991-6-2

Linki zewnętrzne

Historia Żydów w Jeżach. sztetl.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. na portalu Wirtualny Sztetl

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 46859

[2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 407 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[MP-3] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)

[mapa2007-4] Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 320

[5] Waldemar Brenda: Dłutowo (str. 34) W: Waldemar Mierzwa (red.): Mazury – słownik stronniczy, ilustrowany. Dąbrówno, Retman, 2008, 245 str., ISBN 978-83-923991-6-2

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

Miasto	Pisz
Wsie	Babrosty Bogumiły Borki Ciesina Hejdyk Imionek Jagodne Jaśkowo Jeglin Jeże Karpa Karwik Kocioł Kocioł Duży Kociołek Szlachecki Kwik Liski Łupki Łysonie Maldanin Maszty Pietrzyki Pilchy Piskorzewo Pogobie Średnie Pogobie Tylne Rakowo Rakowo Piskie Rostki Snopki Stare Guty Szczechy Małe Szczechy Wielkie Szeroki Bór Piski Trzonki Turośl Turowo Turowo Duże Uściany Nowe Uściany Stare Wąglik Wiartel Wielki Las Zawady Zdory Zdunowo
Kolonia	Wąglik-Kolonia
Osady	Anuszewo Czarny Róg Dłutowo Dziadki Jabłoń Kałęczyn Kulik Niedźwiedzie Rybitwy Szparki Wiartel Mały
Osady leśne	Jaśkowo Lipa Przednia Lipa Tylna Lisie Jamy Wądołek Zimna
Części wsi	Górskie Turośl Mała