Przejdź do zawartości

Język tagalski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tagalog
Obszar

Filipiny

Liczba mówiących

24 mln[1]

Pismo/alfabet

łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
Ethnologue 3 środek szerszej komunikacji
Kody języka
ISO 639-1 tl
ISO 639-2 tgl
ISO 639-3 tgl
IETF tl
Glottolog taga1269
Ethnologue tgl
GOST 7.75–97 таг 636
WALS tag
Występowanie
Ilustracja
Występowanie języka tagalskiego
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku tagalskim
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język tagalski, tagalog – jeden z najważniejszych języków na Filipinach (oficjalny standard tego języka nazywa się filipino). Należy do grupy języków filipińskich w ramach podrodziny języków malajsko-polinezyjskich, wchodzącej w skład rodziny języków austronezyjskich. Jest jednym z blisko 200 języków, którymi posługują się mieszkańcy Archipelagu Filipińskiego[2]. Jest to język ojczysty znaczącej części mieszkańców centralnych rejonów Filipin; używa go około 24 miliony osób[1].

Pierwotnie do zapisu języka starotagalskiego używano siedemnastu znaków graficznych (pismo baybayin). Trzy z nich przedstawiały pięć występujących w tym języku samogłosek. Oryginalne zabytki tego pisma w zasadzie do dzisiejszych czasów nie przetrwały. Postępujący od momentu przybycia na wyspy Hiszpanów proces latynizacji pisma spowodował, że stare alfabety były stopniowo wypierane. Obecnie tagalski jest zapisywany przy użyciu alfabetu łacińskiego.

Pierwszą książką drukowaną w tym języku była wydana w 1593 Doctrina Christiana en lengua española y tagala[3]. Gramatykę języka tagalskiego jako pierwszy opracował dominikanin Francisco de San José w pracy Arte y reglas de la lengua tagala[4], wydanej w 1610 w Manili. Trzy lata później ukazał się słownik autorstwa Pedra de San Bonaventury Vocabulario de la lengua tagala[5]. Prasa tagalska ma swoje początki w drugiej połowie XIX wieku, wraz z tytułami takimi jak „El Pasig” czy „Diariong Tagalog[6][7]. Fundamentalne znaczenie dla języka tagalskiego ma wydana w 1940 Gramatyka języka narodowego, autorstwa pracowników Instytutu Języka Narodowego w Manili.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

W języku tagalskim występuje złożona morfologia czasownika[8]. Rzeczowniki są nieodmienne. Liczbę mnogą tworzy się, dodając przed rzeczownikiem partykułę mga (wymowa: „manna”): mga bata (dzieci).

Składnia

[edytuj | edytuj kod]

W języku tagalskim na pierwszym miejscu zdania stoi zwykle remat (nowa informacja), na przykład Malaki ang bahay niya (Duży dom jego = Jego dom jest duży); John ang pangalan ko (John imię moje = Mam na imię John); Si Gng. Garcia ang guro ko (Pani Garcia nauczycielka moja = Moją nauczycielką jest pani Garcia).

Przeczenie tworzy się za pomocą partykuły hindi: Hindi malaki ang bahay (Nie duży ten dom = Ten dom nie jest duży). Pytanie tworzy się za pomocą partykuły ba: Malaki ba ang bahay? (Duży czy ten dom = Czy ten dom jest duży?).

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Tagalog, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2017-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-06] (ang.).
  2. M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Philippines, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 19, Dallas: SIL International, 2016 [dostęp 2020-06-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-15] (ang.).
  3. Vision of a Collector: The Lessing J. Rosenwald Collection in the Library of Congress. Washington: Library of Congress, 1991, s. 36. ISBN 0-8444-0733-X. OCLC 24380200. (ang.).
  4. Jorge Mojarro: The Spanish friars and Philippine languages. The Manila Times, 2022-05-03. [dostęp 2023-04-29]. (ang.).
  5. Teodoro A. Agoncillo: Introduction. W: Epifanio San Juan (red.): Introduction to Modern Pilipino Literature. New York: Twayne Publishers, 1974, s. 10. ISBN 0-8057-3129-6. OCLC 880351. (ang.).
  6. Isabel 2017 ↓, s. 16.
  7. Anthony Crothers Milner, Patricia Herbert: South-East Asia Languages and Literatures. A Select Guide. Honolulu: University of Hawaii Press, 1989, s. 157. ISBN 978-0-8248-1267-6. (ang.).
  8. Jozef Genzor, Jazyky sveta: história a súčasnosť, wyd. 1, Bratislava: Lingea, 2015, s. 412, ISBN 978-80-8145-114-0, OCLC 950004358 (słow.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]