Kamienica Mikulskiego w Warszawie (ul. Bielańska)
 Kamienica Mikulskiego w okresie międzywojennym | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość |
Warszawa |
| Adres |
ul. Bielańska 1 |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy |
1828 |
| Ukończenie budowy |
1830 |
| Zniszczono |
1944–1962 |
| Pierwszy właściciel |
Wawrzyniec Mikulski |
| Kolejni właściciele |
Leon Loewenberg, Bank Dyskontowy Warszawski |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′38,1″N 21°00′25,7″E/52,243917 21,007139
| |
Kamienica Mikulskiego (Bank Dyskontowy Warszawski, „na Gołubskiem”) – kamienica, która znajdowała się na rogu ulic Bielańskiej (nr 1) i Senatorskiej (nr 22), zamykająca zachodni narożnik północnej pierzei placu Teatralnego w Warszawie. Jedna z kilku warszawskich kamienic należących w XIX wieku do Wawrzyńca Mikulskiego. Zniszczona podczas powstania warszawskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Przed II wojną światową[edytuj | edytuj kod]
Historia kamienicy związana jest z historią sąsiedniej kamienicy, należącej w XIX wieku do rachmistrza urzędu municypalnego Chrystiana Gotthilfa Helbinga.
Działka położona na rogu ulic Bielańskiej i Senatorskiej zwana była Gołubskiem od starosty gołubskiego Mikołaja Wiktoryna Grudzińskiego (1636–1704), który był dawnym właścicielem tej posesji (ulica Bielańska w XVII wieku nazywała się przez pewien czas Gołubska[1]). W 1826 roku została podzielona na działki 467a, 467b (w późniejszym okresie działka 467b podzielona została na 467b i 467c), leżące wzdłuż ulicy Senatorskiej. Działkę z numerem hipotecznym 467a kupił Wawrzyniec Mikulski, a z numerem 467b – Chrystian Gotthilf Helbing. Stare zabudowania zostały rozebrane i obaj panowie udali się do architekta/architektów po projekt(y).
Istnieje kontrowersja, czy obie kamienice projektował Antonio Corazzi[2], czy też Helbing zwrócił się do Alfonsa Kropiwnickiego o projekt kamienicy, która ma obecnie adres Senatorska 24[3].
Kamienica Mikulskiego została zaprojektowana przez Antonia Corazziego w roku 1828. Trzypiętrowy dom miał mieścić na parterze sklepy, a na wyższych kondygnacjach mieszkania do wynajęcia. Corazzi stworzył projekt budowli, która doskonale wpasowała się w zabudowę Placu Teatralnego – szczególnie ukończonych kilka lat wcześniej kamienicy Petyskusa i kościoła św. Andrzeja. Dwie kondygnacje kolumn tworzyły ogromny narożnik. W jego dolnej części były to kolumny doryckie, a w górnej – jońskie. Kolumny te podtrzymywały belkowanie, na którym stały wazy. W połowie wysokości budynek był przecięty przez tryglifowy fryz.
Środkowa część kamienicy od strony Senatorskiej była ozdobiona znacznie skromniejszym wgłębnym portykem, ujętym po bokach dwiema kondygnacjami półkolumn – skrzydło to jest nazywane kamienicą Helbinga, jednakże jak uważa varsavianista Ryszard Mączewski na portalu warszawa1939.pl, kamienicą Helbinga był sąsiedni budynek stojący na działce nr hipoteczny 467b (potem 467b i 467c).
Budowa Mikulskiego została zakończona w 1828 roku. Od grudnia 1830 roku w kamienicy Mikulskiego mieszkał dyktator powstania listopadowego Józef Chłopicki.
W 1836 roku obie kamienice zostały sprzedane. Mikulski sprzedał swoją kamienicę Leonowi Loewenbergowi, natomiast kamienicę Helbinga kupił Ferdynand Galle. Po 1918 roku budynek stał się siedzibą Banku Dyskontowego Warszawskiego. Obydwie kamienice dotrwały do 1944 roku. Obie spłonęły podczas powstania warszawskiego, ale narożnik kamienicy Mikulskiego przetrwał w niemalże doskonałym stanie.
Po II wojnie światowej[edytuj | edytuj kod]
Kamienicę Mikulskiego zamierzano odbudować, ściana została zabezpieczona. W 1950 i 1953 roku rozpisano konkursy na zagospodarowanie ulicy Senatorskiej, placów Teatralnego i Bankowego. W założeniach do tych konkursów była odbudowa kamienicy. W konkursie z 1953 roku w większości przedstawionych projektów zignorowano to zalecenie i przewidywano rozbiórkę ruiny. Kolumnada budynku przetrwała jeszcze sześć lat. Decyzja o rozbiórce została podjęta w 1959 roku, w związku z budową nowego osiedla mieszkalnego przy Senatorskiej. Jego projektanci proponowali zachowanie ściany kamienicy, ale o rozbiórce zadecydował Władysław Gomułka[2][4]. Samej rozbiórki dokonano w 1962 roku.
Po II wojnie światowej w Pałacu Staszica, w ramach jego rozbudowy – w wyniku inicjatywy Piotra Biegańskiego – dokonano od strony dziedzińca rekonstrukcji części fasady kamienicy Mikulskiego.
Pawilon Wedla[edytuj | edytuj kod]
W latach 60. wybudowano tu pawilon, w którym początkowo mieścił się sklep Wedla. Sklep został zlikwidowany (w pierwszych latach istnienia sklep często był pusty, ale czasem stały przed nim długie kolejki, gdy pojawiło się np. ptasie mleczko). W latach 90. i na początku XXI wieku pawilon kilkakrotnie zmieniał swoją funkcję: przez kilka lat istniała tu kawiarnia i klub muzyczny Fashion Café, promujące Fashion TV, z przezroczystymi toaletami, później mieściła się w nim klubokawiarnia „Resort”.[potrzebny przypis]
Pawilon ten zagrał w kilku scenach serialu „Wojna domowa”.
Inne projekty[edytuj | edytuj kod]
Narożna działka należy do firmy Opera Center Sp. z o.o., której właścicielem i prezesem zarządu jest Gabriel Lisowski, architekt, brat Michela Adama Lisowskiego, założyciela i właściciela stacji telewizyjnej Fashion TV[5] (do spółki tej należy m.in. dom przy ul. Fredry 6, w którym są biura oraz klub „Platinium”). W 2007 roku władze miasta wystawiły na licytację kolejną działkę, przy bloku przy ulicy Senatorskiej 20, o powierzchni 270 m². W licytacji wziął udział 1 podmiot, spółka Opera Center, która kupiła działkę za 1,971 mln zł[5].
Gabriel Lisowski przedstawił w 1998 roku pierwszą koncepcję odtworzenia narożnika oraz budowy za nim współczesnego biurowca z teatrem muzycznym w podziemiu[4]. W 2007 roku Lisowski planował, że po wykupieniu wszystkich mieszkań w bloku przy ul. Senatorskiej 20, zburzy go, a na jego miejscu odtworzy przedwojenny budynek, który zostanie dołączony do gmachu na rogu Bielańskiej i Senatorskiej[5].
W 2012 roku architekt Stanisław Fiszer (znany m.in. z rewaloryzacji Arkad Kubickiego) na zlecenie Gabriela Janowskiego wykonał kolejny projekt wskrzeszenia kamienicy Mikulskiego. Byłby to jednak znacznie mniejszy budynek i nie byłoby potrzeby wyburzenia stojącego za nim bloku. Projekt jest modernistyczną interpretacją stylu Corazziego. W nowym budynku mają mieścić się biura[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. T. 1. 1995, s. 171, seria: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. ISBN 83-902793-5-5.
- ↑ a b Senatorska 22 – Kamienica Mikulskiego. [dostęp 2012-04-16].
- ↑ Jedna czy dwie kamienice?. [dostęp 2012-04-16].
- ↑ a b c Jerzy Stanisław Majewski. Zabytek wraca na Plac Teatralny. „Gazeta Stołeczna”, s. 6, 2012-04-16.
- ↑ a b c Michał Wojtczuk. Na miejscu pawilonu przy Senatorskiej powstanie kamienica. „Gazeta Wyborcza”, 2007-08-09. [dostęp 2012-04-16].