Kamień runiczny z Kuli
Kamień runiczny z Kuli (N 449) – kamień runiczny z początku XI wieku, pochodzący z niewielkiej wyspy Kuli, położonej pomiędzy wyspami Edøy i Smøla koło Kristiansund[1], około 110 kilometrów na zachód od Trondheim[2]. Stanowi jedno ze świadectw chrystianizacji Norwegii.
Kamień ma 1,90 m wysokości i postać smukłego prostopadłościanu. Po raz pierwszy wzmiankowany w 1810 roku. Obecnie znajduje się w zbiorach Vitenskapsmuseet w Trondheim, gdzie został przeniesiony w 1913 roku. W miejscu pierwotnej lokalizacji kamienia ustawiono natomiast jego kopię[1].
Na jednej ze ścian kamienia wyryty został krzyż, na sąsiedniej natomiast biegnąca w dwóch rzędach inskrypcja runiczna[1]. Z powodu odłamania się górnej części głazu końcówka inskrypcji pozostaje nieznana[3], na skutek działania czynników zewnętrznych niezbyt pewny jest także odczyt znaków, którymi zapisano imię osoby, której poświęcony był monument. Napis, odczytany po raz pierwszy w 1956 roku przez Aslaka Liestøla, głosi[4]:
- þurir:auk:haluarþr:raistuˑstain:þinsiˑaftu[l]f[l]iu[t]
- tualf.uintˑha[f]þi:[k]ris[tinˑt]umr:uiri[t]ˑinuriki
- „Tore i Hallvard wznieśli ten kamień po (Ulvjot). 12 zim mamy chrześcijaństwo w Norwegii”[5]
Jest to pierwszy norweski zabytek pisany, w którym pojawia się nazwa chrześcijaństwo[4]. Inskrypcja datowana jest na okres między 1000 a 1050 rokiem, nie ma jednak pewności co do identyfikacji wspomnianej daty zaprowadzenia chrześcijaństwa w Norwegii[4]. Zdaniem badaczy może chodzić o wstąpienie na tron Olafa Tryggvasona w 995 roku[2] lub bitwę pod Stiklestad w roku 1030[4]. Podczas przeprowadzonych w 1984 roku prac archeologicznych w miejscu pierwotnej lokalizacji kamienia odkryto fundamenty drewnianego mostu, datowane metodą dendrochronologiczną na 1034 rok. Oznacza to, iż treść inskrypcji może odnosić się do tingu w Moster w 1022 roku, na którym zdecydowano o przyjęciu w Norwegii prawa chrześcijańskiego[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Kulisteinen – Norges dåpsattest. www.ntnu.no. [dostęp 2014-10-20]. (norw.).
- ↑ a b Birgit and Peter Sawyer: Medieval Scandinavia. From Conversion to Reformation, Circa 800-1500. Minneapolis: University of Minnesota Press, 2003, s. 103.
- ↑ a b Katherine Holman: The A to Z of the Vikings. Lanham: Scarecrow Press, 2003, s. 167.
- ↑ a b c d Terje Spurkland: Norwegian Runes and Runic Inscriptions. Woodbridge: Boydell Press, 2005, s. 108-109.
- ↑ Przemysław Kulesza: Normanowie a chrześcijaństwo. Recepcja nowej wiary w Skandynawii w IX i X wieku. Wrocław-Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, 2007, s. 260-261. ISBN 978-83-89802-35-4.
| Kamienie runiczne w Danii | |
|---|---|
| Kamienie runiczne w Norwegii | |
| Kamienie runiczne w Szwecji |
|
| Kamienie runiczne w Niemczech |
