Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gorzowie Wielkopolskim

Katedra Wniebowzięcia NMP w Gorzowie Wielkopolskim
katedra
KOK-I-11/54 z 15.01.1954 r. oraz 1/76 z 19.10.1976 r.
Katedra diecezjalna w Gorzowie Wielkopolskim
Państwo	Polska
Miejscowość	Gorzów Wielkopolski
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	Wniebowzięcia NMP
Historia Data zakończenia budowy koniec XIII wieku Aktualne przeznaczenie diecezja zielonogórsko-gorzowska
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • cegła
Położenie na mapie Gorzowa Wielkopolskiego Katedra Wniebowzięcia NMP w Gorzowie Wielkopolskim
Położenie na mapie województwa lubuskiego Katedra Wniebowzięcia NMP w Gorzowie Wielkopolskim
Położenie na mapie Polski Katedra Wniebowzięcia NMP w Gorzowie Wielkopolskim
52°43′51″N 15°14′22″E
Strona internetowa

Wnętrze świątyni

Katedra Wniebowzięcia NMP w Gorzowie Wielkopolskim (niem. Mariä-Himmelfahrt-Dom in Landsberg^{[potrzebny przypis]}) – najstarsza świątynia wzniesiona pod koniec XIII w. na planie trzynawowego, pseudobazylikowego korpusu z wieżą przy elewacji zachodniej oraz zakrystią w kształcie prostokąta, przy elewacji północnej, jako miejski kościół parafialny.

Pierwotnie nosiła tytuł Maryi Panny i Jedenastu Tysięcy Świętych Dziewic. Początkowo patronat nad kościołem sprawowało miasto, od 1299 kapituła kolegiaty w Myśliborzu, a następnie zakon krzyżacki oraz brandenburscy elektorzy. Gorzowska katedra, zgodnie z założeniami tradycji chrześcijańskiej, zbudowana została w specyficzny sposób. Prezbiterium musiało być zwrócone ku wschodowi, skąd w dniu Sądu Ostatecznego przybędzie Chrystus, główne wejście natomiast znajdowało się zawsze od zachodu, naprzeciw głównego ołtarza.

Gorzowska katedra jest budowlą gotycką, jednak można odnaleźć w niej elementy poprzedniego stylu architektonicznego - romanizmu. Styl romański ujawnia się przede wszystkim w rozplanowaniu świątyni oraz w elementach budowy z granitowych ciosów. Zbudowana jest z palonej cegły, jako budowla halowa posiadająca trzy nawy.

Pierwotny kształt kościoła zmienił się w nieznaczny sposób. W XV w. dobudowano prezbiterium, a w XVII w. hełm na wieży południowej w barokowym stylu. Bardziej znaczące zmiany w strukturze gorzowskiej katedry miały miejsce w jej wnętrzu. Pierwotnie liczba ołtarzy w świątyni wynosiła siedemnaście. Ruchy obrazoburcze w czasie reformacji doprowadziły do likwidacji szesnastu z nich. Z czasów średniowiecznych pozostały zaledwie nieliczne rzeźby. Od końca XVI w. była świątynią luterańską, a jej wnętrze uległo znacznej transformacji. W latach 1953-1956 ponownie dostosowana do potrzeb wiary katolickiej.

Kościół Mariacki ustanowiono katedrą 12 grudnia 1945 i zaczął pełnić rolę martyrium. Znajdują się tam groby m.in. biskupów Wilhelma Pluty i Teodora Benscha.

W 1997 wizytę w katedrze złożył Jan Paweł II, modlił się wówczas przy grobie bpa Wilhelma Pluty.

Najcenniejszym elementem wyposażenia katedry jest renesansowo-manierystyczny ołtarz główny w formie tryptyku (pierwotnie poliptyku) z ok. 1600 r. W predelli ołtarza przedstawiona została scena ostatniej wieczerzy, powyżej scena Ukrzyżowania, a w zwieńczeniu rzadko spotykana scena z Jonaszem w paszczy wieloryba. Skrzydła boczne zawierają figury dwunastu apostołów pochodzące w wcześniejszego ołtarza.

Najstarszym piętnastowiecznym elementem wyposażenia świątyni jest późnogotycka Grupa Ukrzyżowania usytuowana na belce tęczowej.

W katedrze znajduje się obraz Wniebowzięcie Matki Boskiej z kościóła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Buczaczu.

Na zewnętrznych murach kościoła (od strony południowej) zachowały się wgłębienia po użyciu świdra ogniowego, którym krzesano ogień podczas uroczystości kościelnych.

W drzwiach zachodniego portalu dostrzec można liczne gwoździe (ćwieki) wbite w nie przez uczestników zbiórki na rzecz wdów i sierot po poległych w czasie I wojny światowej (przeprowadzono ją w 1917 r.).

• 

  Ołtarz główny

• 

  Grupa Ukrzyżowania

• 

  Ślady świdra ogniowego

• 

  Ćwieki w drzwiach

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Katedry