Katedra w Chartres
 |
Ten artykuł należy dopracować: gruntowny opis i analizę zabytku – architektury (struktura przestrzenna, architektura wnętrz i elewacji zewnętrznych), rzeźby (analiza dekoracji Portalu Królewskiego i portali transeptu) oraz wystroju wnętrza (przegląd i analiza malarstwa witrażowego). Treści ideowe katedry w Chartres i jej znaczenie.. Po wyeliminowaniu niedoskonałości prosimy usunąć szablon {{Dopracować}} z kodu tego artykułu. |
| Katedra Najświętszej Marii Panny w Chartres |
|||||||||||||||
| Cathédrale Notre-Dame de Chartres | |||||||||||||||
| katedra | |||||||||||||||
 PA00096993 |
|||||||||||||||
 |
|||||||||||||||
| Państwo |  Francja |
||||||||||||||
| Miejscowość | Chartres | ||||||||||||||
| Wyznanie | katolickie | ||||||||||||||
| Kościół | rzymskokatolicki | ||||||||||||||
| Diecezja | Chartres | ||||||||||||||
| Wezwanie | Najświętszej Marii Panny | ||||||||||||||
|
|||||||||||||||
|
|||||||||||||||
|
Położenie na mapie Francji
  Katedra w Chartres
|
|||||||||||||||
 48°26′52″N 1°29′16″E/48,447778 1,487778 |
|||||||||||||||
| Katedra w Chartresa |
|
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
| Typ | kulturowe |
| Spełniane kryterium | I, II, IV |
| Charakterystyka | #81 |
| Regionb | Europa i Ameryka Północna |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę | 1979, na 3. sesji |
| a Oficjalna nazwa wpisana na liście UNESCO b Oficjalny podział dokonany przez UNESCO |
|
| 48°26′50,0000″N 1°29′16,0000″E/48,447222 1,487778 |
|
Katedra w Chartres (fr. Cathédrale Notre-Dame de Chartres) – gotycka katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny, w Chartres, we Francji.
Spis treści
Historia[edytuj | edytuj kod]
- III wiek – według legendy do Chartres przybywają pierwsi chrześcijanie i odnajdują w grocie celtycką rzeźbę brzemiennej kobiety, którą uznają za wyobrażenie brzemiennej Marii Panny. Uznają to za cud i budują pierwszy drewniany kościół;
- XI wiek - przy katedrze działa szkoła z Chartres, zrzeszająca grono czołowych filozofów epoki,
- do końca XII wieku powstają kolejne 4 drewniane kościoły;
- 1194 – pożar trawi drewniany kościół. Podczas pożaru ocalała święta relikwia – sancta camisia, czyli suknia, którą ponoć miała na sobie Maria Panna podczas narodzin Chrystusa. Wydarzenie to zostało uznane za cud i dlatego cystersi decydują się na budowę kamiennej świątyni – nie są znane nazwiska budowniczych katedry. Odbudowa trwała w latach 1194–1220;
- 1260 – konsekracja katedry[1].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Obecna gotycka katedra powstała na ruinach katedry romańskiej. Jej fundamenty stanowią grube mury, wpuszczone w ziemię na głębokość 8 metrów, dzięki czemu cała budowla jest bardzo stabilna i ma absolutnie równą podstawę.
Na konstrukcję ścian katedry składają się wykute w skale filary. Wzmocniono je solidnymi przyporami, składającymi się z filarów i łęków oporowych. Dzięki temu możliwe jest uniesienie ciężaru rozległego sklepienia.
Drewnianą konstrukcję dachu składano na ziemi, a następnie, za pomocą wielokrążków, wciągano ją aż na górną krawędź murów. Ustawiano też rusztowania, zaś kamienie potrzebne do budowy dachu, wciągano za pomocą wciągarki.
Po zachodniej stronie katedry znajdują się dwie wieże: wyższa (115,18 m) i bardziej wyszukana pochodzi z roku 1513, zaś niższa (105,66 m[2]) i mniej wyszukana zbudowana w latach 1145-1165[1].
Wewnątrz i na zewnątrz budowli znajduje się ponad 10 000 rzeźb z kamienia i szkła.
W katedrze znajduje się 160 kolorowych witraży, zajmują one łączną powierzchnię ponad 2600 m²[3], wśród nich znaleźć można sławną Błękitną Różę lub Najświętszą Marię Pannę Pięknego Szkła. Kolorowe kawałki szkła łączono ze sobą ołowianymi spojeniami i żelaznymi prętami.
Wnętrze katedry podzielone jest na trzy nawy. Całkowita długość to 130 metrów, wysokość 37 metrów i szerokość 16,4 metrów.
W środku znajduje się również największy w Europie labirynt – położony w sercu katedry. Poza funkcją dekoratywną umożliwiał on człowiekowi średniowiecza odbycie na kolanach wędrówki, rozumianej jako pielgrzymka do Ziemi Świętej, odprawianej najczęściej w akcie pokuty za grzechy.
Białą płytkę z charakterystycznym metalowym guzikiem[4], umieszczoną w prawej (południowej) nawie bocznej, w dzień przesilenia letniego, 21 czerwca, pomiędzy godziną 12:45 i 12:55 oświetlają promienie słońca.
Katedra w Chartres była jako pierwsza we Francji poświęcona Najświętszej Dziewicy. W średniowieczu co roku odbywały się tu cztery wielkie odpusty, na które ściągały tłumy pielgrzymów.
W 1979 roku katedra została wpisana na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Baedeker – Francja. Wyd. I. Bielsko-Biała: Pascal sp. z o.o., 2008, s. 340. ISBN 978-3-8297-6493-3.
- ↑ Cathedrale Chartres: Les clochers de la Cathedrale (fr.). [dostęp 2009-10-16].
- ↑ Najsłynniejsze miejsca i budowle świata. Warszawa: Hachette Livre Polska sp. z o.o., 2005, s. 83. ISBN 83-7184-480-8.
- ↑ Baedeker – Francja. Wyd. I. Bielsko-Biała: Pascal sp. z o.o., 2008, s. 341. ISBN 978-3-8297-6493-3.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jennifer Westwood: Tajemnice miejsc niezwykłych. Roman Gołędowski (tłum.). Wyd. I. Warszawa: Penta sp. z o.o., 1994, s. 20-22. ISBN 83-85440-20-8.
