Kazimierz Tymieniecki

Kazimierz Tymieniecki
	; Kazimierz Tymieniecki
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	19 grudnia 1887 ; Kielce
Data i miejsce śmierci	13 października 1968 ; Poznań
	profesor
	Specjalność: mediewistyka
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
	nauczyciel akademicki
Uniwersytet	Uniwersytet Warszawski
Uniwersytet	Uniwersytet Poznański
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kazimierz Tymieniecki (ur. 19 grudnia 1887 w Kielcach, zm. 13 października 1968 w Poznaniu) – polski historyk, mediewista^[1].

Życiorys

Jako uczeń Męskiego Gimnazjum Rządowego w Kielcach i członek koła narodowego uczestniczył 3 lutego 1905 roku w strajku skierowanym przeciw rusyfikacji, za co został relegowany ze szkoły^[2].

Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1915–1918 wykładowca historii starożytnej na Wydziale Humanistycznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie^[3]. Zastępca profesora Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowca Wolnej Wszechnicy Polskiej, współorganizator w 1919 Uniwersytetu Poznańskiego. Redaktor "Roczników Historycznych", swoją działalność prowadził w PAU i PTPN (prezes w latach 1956–1961), a później PAN (członek tytularny od 1952, członek rzeczywisty od 1957). Po II wojnie światowej jeden ze współzałożycieli Instytutu Zachodniego w Poznaniu^[4].

Zasługą Kazimierza Tymienieckiego było zwrócenie uwagi na sprawę genezy miast i wykazanie bezpodstawności tzw. kolonialnej teorii, wywodzącej polskie miasta z okresu kolonizacji niemieckiej z XIII i XIV wieku. Dyskusję nad tym zapoczątkował artykułem Zagadnienia początków miasta w Polsce z 1919, natomiast kolejny artykuł z 1922 Podgrodzia w północno-zachodniej Słowiańszczyźnie stał się fundamentem całej nowoczesnej nauki o historii miast w Polsce.

Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim pod kierunkiem prof. Stanisława Krzyżanowskiego, potem w Lipsku i Paryżu. Do pierwszej wojny światowej związany był z krakowskim środowiskiem naukowym, następnie przez krótki czas pracował w warszawskim Archiwum Akt Dawnych, by po zakończeniu wojny, w lutym 1919 objąć i zorganizować Katedrę Historii Średniowiecznej na nowo założonym uniwersytecie w Poznaniu. na Uniwersytecie Poznańskim prowadził działalność dydaktyczną i naukową, nawet w trudnych czasach wojny i okupacji. Jemu też przypadł zaszczyt wygłoszenia pierwszego w historii uniwersytetu wykładu, przemawiając podczas uroczystej inauguracji na temat "Z dziejów uniwersytetów w Polsce".

W 1959, w siedemdziesiąta rocznicę urodzin profesora, została wydana specjalna pamiątkowa księga z tej okazji. W tymże roku Uniwersytet Warszawski nadał profesorowi tytuł doktora honoris causa^[5], a Uniwersytet Wrocławski uczynił to w 1965. W 1960 profesor Tymieniecki przeszedł na emeryturę.

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1954)^[6]. W 1953 otrzymał nagrodę państwową I stopnia^[7].

Został pochowany na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu^[8].

Dzieła

Był autorem od 500 do 650 rozpraw, artykułów, recenzji i książek naukowych na temat historii Polski od czasów najdawniejszych do XV wieku.

Wiele dzieł Tymienieckiego stanowiło punkt zwrotny w rozwoju polskiej myśli historycznej, wskazywało na nowatorskie metody badań.

W pierwszej swej pracy Majętność książęca w Zagościu z 1912 pokazał, jak na podstawie kilku lakonicznych dokumentów średniowiecznych można stworzyć wszechstronny obraz ówczesnego społeczeństwa, stanu gospodarki i stosunków ustrojowych.

Interesował go przede wszystkim proces formowania się społeczeństwa średniowiecznego w Polsce. Rozgłos zyskała jego książka Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich z 1921. Sam autor nie traktował tej książki jako skończonej i doskonałej, mimo iż wielu polskich historyków czerpało inspirację do badań z tego właśnie dzieła. Książka ta odegrała ogromną rolę w rozwoju polskiej historiografii i przybliżyła do zrozumienia prawidłowości procesu historycznego.

Profesor Tymieniecki napisał o niej później: był to tylko 'podkop' może wielki rozmiarami włożonego wysiłku i dość decydujący dla wytworzenia się (…) wyobrażeń tyczących się prawdy historycznej o dawnym społeczeństwie, ale bądź co bądź tylko 'podkop'.

Procesy twórcze formowania się społeczeństwa polskiego w wiekach średnich 1921,
Społeczeństwo Słowian lechickich (Ród i Plemię) 1928,
Dzieje Niemiec od początku ery nowożytnej 1948,
Ziemie polskie w starożytności 1951.

Przypisy

↑ Tymieniecki Kazimierz, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-02-12] .
↑ A. Massalski, J. Szczepański, Słownik biograficzny zasłużonych nauczycieli i wychowanków. I Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, Kielce 2010, s. 118-119.
↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s.130, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
↑ "Słownik historii Polski", Wiedza Powszechna, Warszawa 1973, s. 505, hasło "Tymieniecki Kazimierz"
↑ Doktoraty HC. uw.edu.pl. [dostęp 2011-02-21].
↑ 16 lipca 1954 „za wybitne zasługi w dziedzinie nauki” M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1566
↑ Dziennik Polski, rok IX, nr 173 (2948), s. 7.
↑ Informacje na stronie um.poznan.pl

Bibliografia

Nowe Książki, dwutygodnik, nr 1/379, z 15 stycznia 1966
Wielgosz Z., Wstęp, [w:] Tymieniecki K., Z dziejów miast i mieszczaństwa w późnośredniowiecznej Wielkopolsce, wyd. Poznań 2007

[PWN-1] Tymieniecki Kazimierz, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-02-12] .

[2] A. Massalski, J. Szczepański, Słownik biograficzny zasłużonych nauczycieli i wychowanków. I Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, Kielce 2010, s. 118-119.

[3] Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s.130, Podkarpacka BC – wersja elektroniczna

[4] "Słownik historii Polski", Wiedza Powszechna, Warszawa 1973, s. 505, hasło "Tymieniecki Kazimierz"

[5] Doktoraty HC. uw.edu.pl. [dostęp 2011-02-21].

[6] 16 lipca 1954 „za wybitne zasługi w dziedzinie nauki” M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1566

[7] Dziennik Polski, rok IX, nr 173 (2948), s. 7.

[8] Informacje na stronie um.poznan.pl

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

XIX wiek	1. August Cieszkowski (1857–1858) 2. Tytus Działyński (1858–1861) 3. August Cieszkowski (1861–1868) 4. Karol Libelt (1868–1875) 5. Stanisław Egbert Koźmian (1875–1885) 6. August Cieszkowski (1885–1894) 7. Edward Likowski (1895–1915)
XX wiek	8. Heliodor Święcicki (1915–1923) 9. Bronisław Dembiński (1923–1939) 10. Zygmunt Lisowski (1945–1955) 11. Zygmunt Wojciechowski (1955) 12. Kazimierz Tymieniecki (1956–1961) 13. Stefan Barbacki (1961–1972) 14. Gerard Labuda (1972–1975) 15. Zdzisław Kaczmarczyk (1975–1980) 16. Gerard Labuda (1980–1981) 17. Zbigniew Zakrzewski (1981–1987) 18. Antoni Gąsiorowski (1987–1996) 19. Alicja Karłowska-Kamzowa (1996–1999) 20. Leon Kozacki (1999–2005)
XXI wiek	21. Jacek Wiesiołowski (2005–2011) 22. Hanna Kóčka-Krenz (2011–2014) 23. Andrzej Gulczyński (2014–2020) 24. Filip Kaczmarek (od 2020)