Przejdź do zawartości

Kazimierz Jan Sapieha

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Uzyj (dyskusja | edycje) o 13:18, 10 sie 2016. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Kazimierz Jan Sapieha
Ilustracja
Kazimierz Jan Sapieha (obraz uznawany mylnie za portret Iwana Mazepy)
Herb
Lis
Rodzina

Sapiehowie herbu Lis

Data urodzenia

1637

Data i miejsce śmierci

13 marca 1720
Grodno

Ojciec

Paweł Jan Sapieha

Matka

Anna Barbara Kopeć

Żona

Krystyna Barbara Hlebowicz
Teresa Korwin Gosiewska
Antonina Sybilla Waldstein-Arnau

Dzieci

Z Krystyną:
Jerzy Stanisław Sapieha
Michał Franciszek Sapieha
Aleksander Paweł Sapieha
Katarzyna Scholastyka

Multimedia w Wikimedia Commons

Kazimierz Jan Paweł Sapieha herbu Lis (ur. 1637 lub 1642, zm. 13 marca 1720 w Grodnie) – hrabia na Bychowie, wojewoda wileński w latach 1682-1703 i 1705-1720[1], hetman wielki litewski w latach 1683-1703 i 1705-1708, wojewoda połocki w 1670 roku, starosta generalny żmudzki w 1681 roku, hetman polny litewski w 1681 roku, podskarbi nadworny litewski w 1663 roku, marszałek Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1689 roku[2], podstoli wielki litewski w 1661 roku, cześnik wielki litewski w 1659 roku, starosta brzeski litewski w latach 1665-1670[3],starosta borysowski, wołpiński, oniksztyński[4].

Syn Pawła Jana Sapiehy i Anny Barbary Kopeć, brat Franciszka Stefana, Benedykta Pawła i Leona Bazylego.

Od 1663 podskarbi nadworny litewski, od 1671 wojewoda połocki, od 1676 starosta żmudzki. Był członkiem konfederacji kobryńskiej wojsk Wielkiego Księstwa Litewskiego w 1672 roku[5]. Elektor Jana III Sobieskiego z województwa połockiego w 1674 roku[6]. W 1682 został wojewodą wileńskim, w 1683 hetmanem wielkim litewskim.

Był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego w 1669 roku z województwa wileńskiego[7]. Był deputatem z Senatu do Rady Wojennej przy królu w 1673 roku[8].

18 kwietnia 1694 obłożony klątwą przez biskupa wileńskiego Konstantego Brzostowskiego, niezadowolonego z zimowania wojsk we włościach kościelnych[9].

Był członkiem rokoszu łowickiego w 1697 roku[10].

W czasie wojny domowej na Litwie (zwanej też wojną sapieżyńską[11]) w 1700 stanął na czele rodu Sapiehów w ich walce o utrzymanie uprzywilejowanej pozycji w Wielkim Księstwie. 18 listopada 1700 został pokonany w bitwie pod Olkienikami przez szlachtę litewską, dowodzoną przez Michała Serwacego Wiśniowieckiego. W 1705 roku potwierdził pacta conventa Stanisława Leszczyńskiego[12]. W 1708 roku oddał buławę swojemu bratankowi Janowi Sapieże.

W czasie wojny północnej wraz z całym swoim rodem należał do stronnictwa proszwedzkiego.

W 1717 roku został wyznaczony senatorem rezydentem[13].

Był ojcem Jerzego Stanisława, Michała Franciszka i Aleksandra Pawła. Według niechętnej Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu lecz niepozbawionej podstaw opinii współczesnych jego ojciec Stanisław miał być w rzeczywistości nieślubnym synem hetmana wielkiego litewskiego Kazimierza Jana Sapiehy i pewnej Żydówki, a adoptował go Franciszek Poniatowski, żonaty z Heleną Niewiarowską[14]. Trzeba pamiętać jednak, że pomówienia tego typu należały do kanonu publicystki politycznej okresu staropolskiego i nie należy przywiązywać do nich zbyt dużej wagi.

Wyżej pokazany portret Kazimierza Jana znajduje się w kodeńskiej galerii portretów sapieżyńskich na pozycji 70, w rzędzie IX.

  1. ↑ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego, T. I, Województwo Wileńskie XIV-XVIII wiek, pod red. A. Rachuby, Warszawa 2004, s. 722.
  2. ↑ Złota księga szlachty polskiej, r. XVIII, Poznań 1896, s. 133.
  3. ↑ Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVIII wieku. Spisy. Oprac. Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba. Kórnik 1994, s. 238.
  4. ↑ Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 155.
  5. ↑ Leszek A, Wierzbicki, Akt konfederacji wojska litewskiego zawiązanej w Kobryniu 22 listopada 1672 roku, w: Res Historica, t. 21, Lublin 2005, s. 137.
  6. ↑ Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 155.
  7. ↑ Porządek na seymie Walnym Electiey. Między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu Elekcyey należące uchwalony y postanowiony, roku [...] 1669 [słow.] dnia wtorego [...] maia, [b.n.s.]
  8. ↑ Volumina Legum, t. V, Petersburg 1860, s. 64.
  9. ↑ (red.) Steponas Maculevičius, Doloresa Baltrušiene, Znajomość z Litwą. Księga tysiąclecia. Tom pierwszy. Państwo, Kraštotvarka, Kaunas, 1999, ISBN 9986-892-34-1, s. 47.
  10. ↑ Actum in Castro Ravensi sub Interregno feria quinta post Festum Sanctae Margarethe Virginis & Martyris proxima Anno Domini Millesimo Sexcetesimo Nonagesimo Septimo, b.n.s.
  11. ↑ Teresa Zielińska, Poczet polskich rodów arystokratycznych, Warszawa 1997, s. 385
  12. ↑ Articuli pactorum conventorum Stanów tej Rzeczypospolitej i W. X. L. i państw do nich nalężących z Posłami JKM [...], s. 23.
  13. ↑ Volumina Legum, t. VI, Petersburg 1860, s. 149.
  14. ↑ Jerzy Łojek Dzieje zdrajcy, Katowice 1988 ISBN 83-216-0759-4 s. 189

Bibliografia

  • Kałmajska - Saeed, M., Genealogia przez obrazy - barokowa ikonografia rodu Sapiehów na tle staropolskich galerii portretowych.
Hetmani wielcy litewscy

* hetman najwyższy litewski

Hetmani polni litewscy
Podskarbiowie nadworni litewscy
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kazimierz_Jan_Sapieha&oldid=46559608”