Kranenburg (Nadrenia Północna-Westfalia)
 |
Ten artykuł od 2020-07 zawiera linki zewnętrzne, które wymagają weryfikacji. |
| gmina | |||||
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Kraj związkowy | |||||
| Rejencja | |||||
| Powiat | |||||
| Powierzchnia |
76,89 km² | ||||
| Wysokość |
21 m n.p.m. | ||||
| Populacja (1 stycznia 2018) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
139,3029 os./km² | ||||
| Numer kierunkowy |
02826 | ||||
| Kod pocztowy |
47559 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
KLE, GEL | ||||
Adres urzędu: Klever Straße 447559 Kranenburg | |||||
Położenie na mapie powiatu
| |||||
| 51°47′N 6°00′E/51,783333 6,000000 | |||||
| Strona internetowa | |||||
_COA.svg)
Kranenburg (pisownia urzędowa do 9 czerwca 1936: Cranenburg[1]) – gmina w zachodnich Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, w rejencji Düsseldorf, w powiecie Kleve. Gmina leży przy holenderskiej granicy koło Nijmegen i jest członkiem Euroregionu Ren-Waal.
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Obszar gminy[edytuj | edytuj kod]
Z ok. 77 km kwadratowych powierzchni gminy, jedynie 26 km kwadratowych jest używanych jako powierzchnia mieszkalna, budowlana lub rolnicza; 25 km kwadratowych to łąki a 26 km kwadratowych to lasy. Duże części obszaru gminy są niezamieszkanymi obszarami przyrodniczymi; na południu las Reichswald, na północy nizina Renu – Düffel[2].
Gmina podzielona jest na 9 miejscowości:
| Miejscowość | Liczba mieszkańców[3] |
|---|---|
| Kranenburg | 4.614 |
| Nütterden | 3.008 |
| Schottheide | 663 |
| Mehr | 542 |
| Zyfflich | 505 |
| Wyler | 564 |
| Frasselt | 515 |
| Niel | 222 |
| Grafwegen | 78 |
Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]
Gmina Kranenburg granicy na wschodzie z miastem Kleve, na południowym wschodzie z miastem Goch, na południowym zachodzie z gminą Gennep (prowincja Limburgia, w Holandii), na zachodzie i północy z gminą Berg en Dal (prowincja Gelderland, w Holandii).
Historia[edytuj | edytuj kod]
Średniowiecze[edytuj | edytuj kod]
Kranenburg został założony w XIII wieku przez klewowskich grafów. Zamek Kranenburg był wspomniany po raz pierwszy 1270; już za życia Dietricha Luf von Kleve, zmarłego w 1277 roku, zbudowano pierwszy kościół[4][5]. Już przed 1294 miejscowość posiadała prawa miejskie[4]. Przez odnalezienie „cudownego krzyża” w 1308 Kranenburg stał się ważnym miejscem pielgrzymek katolików[4][6].
21 października 1314 graf Dietrich von Kleve i jego żona Margarethe zastawili Gerhardowi von Horn miasto i zamek Kranenburg i ustanowili go rektorem i gubernatorem hrabstwa Kleve[5]. Między jego synem i spadkobiercą Dietrichem von Horn i grafem Kleve doszło do sporu przez odwołanie zastawu, który został zażegnany w roku 1370 przez orzeczenie księżnej Johanny von Brabant[5]. Kwota odszkodowania wyniosła 30.000 écu.
Tego czasu miasto Kranenburg posiadało pierwsze fortyfikacje. Na przełomie XIV i XV wieku został wybudowany nowy zamek i kamienna fortyfikacja z dwoma bramami z niewyjaśnioną ilością wież, najbardziej wysunięta na południe, służąca między innymi jako miejski młyn[6]. W pierwszej połowie XV wieku miasto przeżywało okres rozkwitu, który został uwieczniony budową dużego kościoła w stylu gotyckim. W 1436 została przeniesiona kapituła św. Marcina z Zyfflich do Kranenburga.
Wczesna nowożytność[edytuj | edytuj kod]
Liczne pożary i powodzie doprowadziły do końca czasów świetności miasta. Z wymarciem książąt Jülich-Kleve-Berg w 1609 Kranenburg, wraz z księstwem Kleve został dołączony do Brandenburgii-Prus. Wielki Elektor, Fryderyk Wilhelm I, oddał w 1675 Kranenburg w ręce jego przybocznego lekarza, Arnolda Feya. Po jego śmierci w 1678 miejscowość została z powrotem oddana Brandenburgii[4]. W 1650 w Kranenburgu założono gminę protestancką, która w 1723 zajęła mały kościół[4][6]. W 1789 pożar miasta zniszczył historyczny ratusz a grożące zawaleniem bramy miasta zostały zburzone w roku 1800.
Przełom XIX i XX wieku[edytuj | edytuj kod]
W czasach dominacji Francji Kranenburg był siedzibą kantonu w departamencie Ruhry i czasowo najbardziej wysuniętym na północ punktem Francji, jednak stracił prawa miejskie[4]. Po kongresie Wiedeńskim gminy Kranenburg, Nütterden i Frasselt-Schottheide stworzyły gminę łączoną Kranenburg[4]. Ze względu na położenie granicy z Holandią, Kranenburga miał wielkie znaczenie. Od 1818 do 1856 Kranenburg był nawet siedzibą głównego urzędu celnego[4].
W 1936 do gminy zostało dołączone Grafwegen, które wcześniej należało do gminy Kessel[4]. Kranenburg pozostawał pod silnym wpływem rolnictwa aż do XX wieku.Podczas zimy 1944/1945 (II wojna światowa) miejscowość bardzo ucierpiała. 7 lutego 1945 alianci zachodni stoczyli bitwę w lesie Reichswald. 10 lutego Kranenburg[7] został przez nich wyzwolony. Pod koniec marca 1945 udało im się w Wesel przebić na drugą stronę Renu (Forsowanie Renu).
Po drugiej wojnie światowej gminy Wyler i Zyfflich zostały dołączone do urzędu Kranenburg. Gmina Kranenburg w jej dzisiejszej formie została stworzona 1 lipca 1969 podczas pierwszej reformy komunalnej w Nadrenii-Północnej Westfalii[4]. Gminy Kranenburg (wraz z Nütterden, Frasselt, Schottheide i Grafwegen), Wyler i Zyfflich urzędu Kranenburg, jak i gminy Mehr i Niel urzędu Rindern zostały połączone w nową gminę Kranenburg[4][8]. 1 stycznia 1975 wraz z drugą komunalną reformą w Nadrenii-Północnej Westfalii stary powiat Kleve został połączony z dawnym powiatem Geldern i częściami powiatów Moers i Rees w nowy dolnoreński, duży powiat Kleve. W przygranicznej gminie Kranenburg żyje do dzisiaj wielu Holendrów[6].
Rozwój populacji[edytuj | edytuj kod]
Poniższe dane odnoszą się do obecnego terytorium gminy Kranenburg:
| Rok | liczba mieszkańców (każdego 01 stycznia)[2] |
|---|---|
| 1950 | 5.620 |
| 1960 | 6.222 |
| 1970 | 7.840 |
| 1980 | 7.860 |
| 1990 | 7.984 |
| 2000 | 9.250 |
| 2005 | 9.812 |
| 2010 | 10.128 |
| 2011 | 10.159 |
| 2012 | 10.208 |
| 2013 | 10.250 |
| 2014 | 10.306 |
| 2015 | 10.433 |
| 2016 | 10.536 |
Polityka[edytuj | edytuj kod]
Rada gminy[edytuj | edytuj kod]
Od ostatnich wyborów komunalnych w 25 maja 2014 w radzie gminy są następujące partie:
| Partia | Miejsca w Radzie Gminy | Poparcie wyrażone w „%” |
|---|---|---|
| CDU | 13 | 48,3 |
| SPD | 9 | 31,4 |
| Związek 90/Zieloni | 3 | 11,4 |
| FDP | 3 | 9,0 |
Frekwencja wyniosła 47,61%[9]. Następne wybory komunalne odbędą się w 2020 roku[10].
Burmistrz[edytuj | edytuj kod]
Burmistrzem gminy Kranenburg jest od 30 sierpnia 2009[10] Günter Steins (CDU). Podczas ostatnich wyborów na burmistrza został wybrany jako kandydat lokalnych CDU i FDP, osiągając wynik 66% głosów. Jego kontrkandydatką była popierana przez SPD Tatjaana Kemper, która osiągnęła wynik 34%. Frekwencja wyniosła 44,91% uprawnionych do głosowania[11].
Herb, pieczęć, transparent i logo[edytuj | edytuj kod]
Zgodnie z ustawą gmina Kranenburg ma zezwolenie na używanie herbu, pieczęci i transparentu. Oprócz tego gmina posiada także logo.
-
Godło -
Pieczęć -
Transparent
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Wraz z graniczącymi holenderskimi gminami Groesbeek i Ubbergen Kranenburg posiada jedno miasto partnerskie: Körmend na Węgrzech[12].
Kultura i zabytki[edytuj | edytuj kod]
Teatry[edytuj | edytuj kod]
- Guck-Mal-Theater Kranenburg
- Bühnenfreunde Mehr e. V.
Muzyka[edytuj | edytuj kod]
- Musikverein Kranenburg e. V.
- Musikzug der Allgemeinen Schützengesellschaft Nütterden e. V.
- Musikverein 1923 Zyfflich e. V.
Budowle[edytuj | edytuj kod]
Po okresie rozkwitu gminy na przełomie XIII i XIV wieku zbudowano wiele budowli, które zachowały się do dzisiaj. Niektóre zostały zniszczone podczas II wojny światowej, lecz ze względów historycznych zostały odbudowane (niektóre w zmienionej formie, lecz w tych miejscach, w których były przed zniszczeniem).
Kranenburg[edytuj | edytuj kod]
- katolicki kościół parafialny Św. Piotra i Pawła
- Muzeum Katharinenhof
- wieża-młyn z wystawą o historii miejscowości
- kościół ewangelicki
- resztki murów miejskich
Zyfflich[edytuj | edytuj kod]
Niel[edytuj | edytuj kod]
Mehr[edytuj | edytuj kod]
Frasselt[edytuj | edytuj kod]
Nütterden[edytuj | edytuj kod]
Wyler[edytuj | edytuj kod]
Ochrona środowiska[edytuj | edytuj kod]
Stacja ochrony środowiska NABU angażuje się szczególnie dla ochrony gęgaw, które żyją lub zimują w dużej liczbie w wilgotnych regionach Düffel[13].
Gospodarka i infrastruktura[edytuj | edytuj kod]
Transport[edytuj | edytuj kod]
Transport lotniczy[edytuj | edytuj kod]
Najbliższymi lotniskami są Port Lotniczy Weeze, przeznaczony dla tanich linii lotniczych oraz Port Lotniczy Düsseldorf.
Transport autobusowy[edytuj | edytuj kod]
W lokalnym transporcie kursują zarówno niemieckie, jak i holenderskie linie autobusowe. Dla całego transportu miejskiego obowiązuje jedna taryfa związku komunikacyjnego Rhein-Ruhr (VRR):
Niemieckie linie autobusowe[edytuj | edytuj kod]
- szybka linia autobusowa SB58 (VRR) między Emmerich i Nijmegen
- linia autobusowa 55 (VRR) między Kleve i Kranenburgiem (przez Schottnheide i Frasselt)
- linia autobusowa 59 (VRR) między Kleve i Kranenburgiem (przez Zyfflich i Wyler)
- „obywatelska” linia autobusowa bKr (VRR) między Kranenburgiem i Zyfflich
Holenderskie linie autobusowe[edytuj | edytuj kod]
- linia autobusowa 57 (Breng) między Kranenburgiem i Nijmegen
Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]
Do 1991 czynną w ruchu pasażerskim była linia kolejowa Nijmegen – Kleve – Krefeld należąca do Kolei lewobrzeżnej Doliny Renu[4][14]. Obecnie linia jest czynna w ruchu pasażerskim na odcinku Krefeld – Kleve, po przeprowadzonej w 2008 roku naprawie głównej torowiska[15]. Na pozostałym odcinku linii, czyli Kleve – Nijmegen od 2008 roku wykonywane są jedynie przewozy turystyczne drezyną ręczną. Drezyny te kursują między Kleve i Kranenburgiem, podobnie między Kranenburgiem i Groesbeekiem[6]. Dawny budynek dworca Kranenburg jest dzisiaj używany jako kawiarnia „Caféhaus Niederrhein”, „Besucherzentrum De Gelderse Poort Kranenburg” oraz punkt informacyjny NABU.
Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]
Wykaz dróg[16][edytuj | edytuj kod]
| Numer | Przebieg |
|---|---|
| B504 | Kranenburg B9 – Grunewald |
| K2 | Keeken K3 – K31 – Niel – Kranenburg K44 |
| K15 | Frasselt B504 – Schottheide – Nütterden – Kleve L484 |
| K31 | Wyler K44 – B9 – Zyfflich – Niel – K2 – Mehr – Nütterden B9 |
| K44 | Wyler B9 – K31 – Kranenburg – K2 – B9 |
| B9 | Granica NL N325 – Kranenburg B504 – Nütterden – Donsbrüggen |
Przez gminę Kranenburg przebiegają dwie drogi federalne (19,195 km[2]) i cztery powiatowe (28,760 km[2]). Oprócz tego przez gminę przebiega jeszcze 107,000 km[2]dróg gminnych i 24,330 km[2] dróg polnych/rolnych.
Sytuacja na „Große Straße”[edytuj | edytuj kod]
Po przebudowie „Große Straße” w 2006 roku centrum miejscowości stało się strefą o małym natężeniu ruchu; ruch pomiędzy Kleve i Nijmegen jest prowadzony obwodnicą wokół centrum, jednak z powodu nadal zbyt wielkiego natężenia ruch „Große Straße” stało się nieprawdziwą ulicą jednokierunkową[17].
Sport[edytuj | edytuj kod]
W gminie Kranenburg znajdują się, dzięki systematycznej realizacji planów rozwoju sportu, obiekty umożliwiające uprawianie bardzo wielu dyscyplin sportowych. Wiele z nich jest zarządzanych przez kluby sportowe, a niektóre są własnością gminy[18].
Lista obiektów sportowych[19][edytuj | edytuj kod]
Kranenburg[edytuj | edytuj kod]
- Boisko sportowe
- Hala sportowa przy Hauptschule
- Hala sportowa przy szkole podstawowej
- Kort tenisowy klubu tenisowego „Rot-Gelb” e.V.
- Strzelnica Schützenhaus Kranenburg
- Ośrodek jeździecki Reiterverein Kranenburg und Umgebung e.V.
- Skatepark Jugendfreizeitheim „Train-Stop” Kranenburg
- Tor do grania w kule przy dworcu drezyn
Nütterden[edytuj | edytuj kod]
- Boisko sportowe
- Hala sportowa przy szkole podstawowej
- Ośrodek jeździecki Reitstall Schulte-Geldermann
- Ośrodek jeździecki Pferdebetrieb KM-Horses an more
- Fitness- und Gesundheitszentrum maxemove
Mehr[edytuj | edytuj kod]
- Boisko sportowe
Schottheide[edytuj | edytuj kod]
- Boisko sportowe
- Strzelnica Bürgerhaus Schottheide
- Ośrodek jeździecki Reitclub „Papengatt”
- Ośrodek jeździecki Pferdebetrieb Eichelkampshof
Wyler[edytuj | edytuj kod]
- Boisko sportowe
Frasselt[edytuj | edytuj kod]
- Strzelnica Schützenhaus Frasselt
- Ośrodek jeździecki Reiterverein Kranenburg und Umgebung e.V.
Zyfflich[edytuj | edytuj kod]
Osobistości[edytuj | edytuj kod]
- Gisbert Schairt (1380–1452), budowniczy
- Johann von Vlatten (1498–1562), humanista
- Diederich Pies (1590–ok. 1666), felczer
- Peter Heinrich Thielen (1839−1908), kompozytor
- Alphons J. van der Grinten (1852–1921), kartograf
- Jürgen Dahl (1929–2001), eseista i dziennikarz
- Hans van der Grinten (1929–2002), dyrektor lokalnego muzeum, pisarz i artysta
- Franz Joseph van der Grinten (ur. 1933), historyk sztuki, artysta
- Rolf Kramer (ur. 1938), dziennikarz sportowy
- Engelbert Lütke Daldrup (ur. 1956), urbanista i sekretarz krajowy
- Jean-Pierre Wils (ur. 1957), profesor religioznawstwa i filozof
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Statistik des Deutschen Reichs, Band 450: Amtliches Gemeindeverzeichnis für das Deutsche Reich, Część I, Berlin 1939; Strona 267.
- ↑ a b c d e f Daten und Fakten | Gemeinde Kranenburg [online], www.kranenburg.de [dostęp 2017-02-28] (niem.).
- ↑ Daten und Fakten | Gemeinde Kranenburg [online], www.kranenburg.de [dostęp 2019-03-05] (niem.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Geschichte | Gemeinde Kranenburg [online], www.kranenburg.de [dostęp 2017-03-01] (niem.).
- ↑ a b c Die Herrschaft Kranenburg im 14. Jahrhundert, „Rheinische Geschichte”, 24 lutego 2016 [dostęp 2017-03-01] (niem.).
- ↑ a b c d e Kranenburg am Niederrhein – Fotos und Infos [online], www.niederrhein-nord.de [dostęp 2017-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-02].
- ↑ BLUTIGER WINTER Die letzten Monate vor der Einnahme Kevelaers 1945 [online], www.blattus.de [dostęp 2017-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-28].
- ↑ Ortschaften der Gemeinde Kranenburg | Gemeinde Kranenburg [online], www.kranenburg.de [dostęp 2017-02-28] (niem.).
- ↑ GKZ 550 – Gemeinde Kranenburg [online], wahlarchiv.krzn.de [dostęp 2017-02-28] (niem.).
- ↑ a b Rathaus | Gemeinde Kranenburg [online], www.kranenburg.de [dostęp 2017-02-28] (niem.).
- ↑ Wahl.krzn.de/wahl2015/wep550/.
- ↑ Städtepartnerschaften | Gemeinde Kranenburg [online], www.kranenburg.de [dostęp 2017-03-01] (niem.).
- ↑ NABU Naturschutzstation Niederrhein [online], www.nabu-naturschutzstation.de [dostęp 2017-02-28] (niem.).
- ↑ Streckenarchiv 2330 - Rheinhausen - Kleve [online], nrwbahnarchiv.bplaced.net [dostęp 2020-05-03].
- ↑ Krzysztof Rytel, Kurioza polskiej kolei: LCS-y na liniach lokalnych – jak estakady na drogach gminnych. – Centrum Zrównoważonego Transportu [online] [dostęp 2017-03-01] (pol.).
- ↑ OpenStreetMap | Relacja: Kranenburg(167957) [online], OpenStreetMap [dostęp 2017-02-28] (pol.).
- ↑ Aktuelles zur Großen Straße | Gemeinde Kranenburg [online], www.kranenburg.de [dostęp 2017-02-28] (niem.).
- ↑ Sportentwicklungskonzept Gemeinde Kranenburg [online], www.kranenburg.de [dostęp 2017-03-03] (niem.).
- ↑ Kranenburg, Gemeinde – Bürgerinfo – Sportstätten – FindCity [online], www.findcity.de [dostęp 2017-03-03] (niem.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Fahrplan 2015/2016 – VGN – Kreis kleve
- Oficjalna strona gminy Kranenburg
- Open Street Map
- Verkehrsverbund Rhein-Ruhr
- https://web.archive.org/web/20170302114003/http://www.niederrhein-nord.de/kranenburg/
- Robert Scholten, Cranenburg und sein Stift, Kleve 1902.
- Kirchbauverein Kranenburg (Hrsg.), Kranenburg. Ein altes Heiligtum des Niederrheins, Kranenburg 1950.
- Friedrich Gorissen, Kranenburg. Ein Heiligtum des Niederrheins, Kranenburg 1953.
- Verein für Heimatschutz (Hrsg.), Kranenburg. Ein Heimatbuch, Kranenburg 1984.
- Verein für Heimatschutz (Hrsg.), Geschichte im Turm. Katalog zur ortsgeschichtlichen Ausstellung im Mühlenturm Kranenburg, Kranenburg 2006.
- https://web.archive.org/web/20170302114003/http://www.niederrhein-nord.de/kranenburg/
- http://histrhen.landesgeschichte.eu/2016/02/die-herrschaft-kranenburg-im-14-jahrhundert/
- http://www.findcity.de/?m=gemeinde-kranenburg-buergerinfo-47559b
- Siedziba powiatu: Kleve
