Latarnia Morska Niechorze
 nr rej. A-1608 z 23.09.1997[1]
| |
 Latarnia Morska Niechorze | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Wysokość wieży |
45,00 m |
| Wysokość światła |
62,80 m n.p.m. |
| Zasięg światła |
20,00 Mm |
| Charakterystyka światła |
Błyskowe |
| Data budowy |
1860–1866 |
| Data uruchomienia |
1 grudnia 1866[2] |
| Administrator | |
Położenie na mapie gminy Rewal  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gryfickiego  | |
 54°05′40,99″N 15°03′49,93″E/54,094720 15,063870
| |
.jpg)
Latarnia Morska Niechorze – latarnia morska na polskim wybrzeżu Bałtyku położona we wsi Niechorze (gmina Rewal, powiat gryficki, województwo zachodniopomorskie) na wysokim klifowym brzegu[3].
Latarnia znajduje się pomiędzy Latarnią Morską Kikut (około 30 km na zachód), a Latarnią Morską Kołobrzeg (około 34 km na wschód).
Informacje ogólne
[edytuj | edytuj kod]Latarnia jest administrowana przez Urząd Morski w Szczecinie i jest udostępniona do zwiedzania. Jest jedną z atrakcji turystycznych gminy Rewal, a z jej tarasu widokowego można podziwiać panoramę wybrzeża rewalskiego.
Latarnia oraz ogród przy latarni zostały wpisane do rejestru zabytków pod numerem A-1608 z 23 września 1997[1].
Latarnia pełni funkcję jednej ze stacji brzegowych systemu AIS-PL projektu HELCOM, który umożliwia automatyczne monitorowanie ruchu statków w strefie przybrzeżnej. Antena niechorskiej stacji znajduje się na wysokości 65 m n.p.m.[4]
Dane techniczne
[edytuj | edytuj kod]- Położenie: 54°05'47" N 15°03'57" E
- Wysokość wieży: 45,00 m
- Wysokość światła: 62,80 m n.p.m.
- Zasięg nominalny światła: 20 Mm (37,04 km)
- Charakterystyka światła: błyskowe
- Okres: 10,00 s
- Światło: 0,45 s
- Przerwa: 9,55 s
- Moc żarówki: 1000 W[5]
Historia
[edytuj | edytuj kod]5 grudnia 1860 cesarskie niemieckie Ministerstwo Żeglugi powołało komisję, która miała ustalić miejsce powstania nowej latarni morskiej. Wzięto pod uwagę okolice Trzęsacza i Niechorze. Ponadto komisja miała za zadanie wyznaczenie kształtu i charakterystyki świateł latarni. Okolice Trzęsacza nie zostały zaakceptowane przez Ministerstwo Żeglugi i 15 maja 1863 roku przystąpiono do prac projektowych, a następnie budowy latarni w Niechorzu. Po trzech latach budowy, 1 grudnia 1866, zapłonęło na niej pierwsze światło[6].
Wieża latarni została wybudowana z licowej jasnożółtej cegły. W dolnej części do wysokości 13 metrów ma przekrój czworokąta, natomiast w górnej, powyżej przybudówek – ośmiokąta. Na narożnikach wypuszczono lizeny wykonane naprzemiennie z czerwonej i czarno glazurowanej cegły. Wierzchołek wieży wieńczy taras widokowy z balustradą. Na wieżę prowadzi 208 lewoskrętnych schodów. Do czasu wprowadzenia elektryczności w tunelu technicznym w środku wieży znajdowały się obciążniki, które wprowadzały w ruch mechanizm obrotu aparatu świecącego. Na szczycie została umieszczona laterna, w której wykorzystano aparat Fresnela I klasy[6].
Podczas działań wojennych w 1945 pocisk artyleryjski uszkodził układ optyczny. Wycofujący się Niemcy założyli dodatkowo w budynku osiem min, które udało się odnaleźć, rozbroić i tym samym uchronić obiekt przed zniszczeniem. W 1948 odbudowano aparaturę optyczną, a jej ponowne uruchomienie nastąpiło 18 grudnia 1948[7].
Podczas kolejnego remontu (1999 – 5 grudnia 2000) odnowiono zabudowania latarni, przywrócono oryginalny kolor wieży i odtworzono zabytkowe ogrodzenie dziedzińca[6]. Przeprowadzono także remont budynków mieszkalnych i inwentarskich oraz estetyzację całego otoczenia. W budynkach mieszkalnych wymieniono instalację elektryczną oraz położono nową instalację grzewczą, przechodząc z ogrzewania węglowego na gazowe. Wyremontowano wszystkie pomieszczenia mieszkalne, znacznie poprawiając warunki socjalne mieszkańców. W trakcie remontu muru otaczającego cały obiekt okazało się, że cegły są tak skruszałe, iż nie nadają się do naprawy. Cały mur został rozebrany i postawiony na nowo, zachowując jego dotychczasowy wygląd[8].
Wiosną 2008 wykonano remont tarasu widokowego i laterny. Remont objął wymianę podłoża i balustrad tarasu oraz wymianę siatki zabezpieczającej i szyb laterny.
Latem 2014 wykonano remont dachów budynków przylegających do latarni.
Wiosną 2015 rozpoczęto przebudowę terenu przed głównym wejściem do latarni. Zlikwidowano ogrody oraz okalające je żywopłoty.
Wiosną i latem 2023 wykonano remont wieży latarni. Wewnątrz wieży odmalowano ściany natomiast na zewnątrz naprawiono tynki, częściowo naprawiono cegły i spoiny oraz zaimpregnowano tynki i cegły przed solą morską[9].
19 sierpnia 2023 na placu przed latarnią odsłonięto pomnik latarnika upamiętniający wszystkich latarników pracujących w Latarni Morskiej Niechorze[10].
Kalendarium
[edytuj | edytuj kod]- 1866, 1 grudnia – uruchomienie latarni
- 1945 – zniszczenie laterny przez pocisk artyleryjski
- 1948, 18 grudnia – ponowne uruchomienie latarni po odbudowie
- 1997, 23 września – wpisanie latarni morskiej z domami latarników, dwoma budynkami gospodarczymi, ogrodem i ogrodzeniem murowanym z furtami do rejestru zabytków pod numerem A-1608
- 1999 – kapitalny remont latarni
- 2008 – remont tarasu widokowego i laterny
- 2014 – remont dachów budynków przylegających do latarni
- 2015 – przebudowa terenu przed głównym wejściem do latarni
- 2023 – remont wieży latarni (wewnątrz i zewnątrz)
- 2023, 19 sierpnia – odsłonięcie pomnika latarnika
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]W pobliżu latarni przebiegają znakowane szlaki turystyczne:
Nawiązania w kulturze
[edytuj | edytuj kod]- Kilka scen filmu Beata (1964) w reżyserii Anny Sokołowskiej, rozgrywa się na plaży w Niechorzu oraz przed budynkiem, na wieży i w laternie latarni morskiej. Film opowiada o szesnastoletniej dziewczynie Beacie (Pola Raksa), która ucieka z domu. Poszukiwanie dziewczyny prowadzi jej kolega Olek Smoleński „Ramzes” (Marian Opania). W trakcie poszukiwań Olek trafia między innymi nad morze i na latarnię, gdzie spotyka latarnika (Wirgiliusz Gryń), u którego prawdopodobnie zatrzymała się Beata.
- Na okładce książki Agnieszki Krawczyk, Lato wśród wydm, pomimo że jej akcja rozgrywa się w odległych Dębkach, znajduje się wizerunek słynnej niechorskiej latarni morskiej[11].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Latarnia została przedstawiona na polskim znaczku pocztowym o numerze katalogowym 4095, wydanym przez Pocztę Polską w obiegu od 29 maja 2006[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 31 [dostęp 2024-07-01].
- ↑ Heinrich Berghaus: Landbuch des Herzogtums Pommern und des Fürstentums Rügen. cz. II, tom V, str. 1133-1135 (niem.)
- ↑ Latarnia Morska Niechorze. [w:] Polskie latarnie morskie [on-line]. [dostęp 2021-04-07].
- ↑ Marek Dziewicki, Marcin Waraksa: Status AIS – PL. Urząd Morski w Gdyni.
- ↑ Latarnia Morska w Niechorzu. Polskie Latarnie Morskie. [dostęp 2014-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-21)].
- ↑ a b c Renata Baczyńska, Polskie latarnie morskie i ich związek z gospodarką turystyczną, Bydgoszcz 2010, s. 29-33 [dostęp 2021-04-03].
- ↑ Latarnia morska [online] [dostęp 2021-04-03].
- ↑ Niechorze – Opis [online] [dostęp 2021-04-03].
- ↑ Międzynarodowy Dzień Latarń Morskich. Odsłonięcie pomnika latarnika w Niechorzu. rewal.pl. [dostęp 2023-08-21]. (pol.).
- ↑ Sól z cegieł latarni morskiej w Niechorzu zmywano dwukrotnie. 24kurier.pl. [dostęp 2023-05-07]. (pol.).
- ↑ www.empik.com
- ↑ Latarnie morskie :: Katalog Znaków Pocztowych [online], www.kzp.pl [dostęp 2022-06-10] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Latarnia Morska Niechorze – Kamera online – Widok z latarni na plażę
- Latarnia Morska Niechorze – Kamera online – Widok na latarnię. niechorze.tv. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-05)].
- Latarnia morska (Niechorze)na portalu polska-org.pl
| Czynne | |
|---|---|
| Nieczynne istniejące | |
| Zniszczone nieistniejące |
.jpg)