Leon Dunin-Wolski

Leon Dunin-Wolski
	pułkownik artylerii
Pełne imię i nazwisko	Leon Stanisław Dunin-Wolski
Data i miejsce urodzenia	9 kwietnia 1882 ; Płock
Data i miejsce śmierci	23 października 1956 ; Dartford
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego; Wojsko Polskie; Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	2 Dywizja Kawalerii
Stanowiska	dowódca artylerii konnej dywizji kawalerii
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa; wojna polsko-bolszewicka
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Leon Stanisław Dunin-Wolski (ur. 9 kwietnia^[1] 1882 w Płocku, zm. 23 października 1956 w Dartford) – pułkownik artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Urodził się 9 kwietnia 1882 w Płocku, w rodzinie Honoriusza i Leonii z Srzednickich^[2]. Ukończył gimnazjum w Płocku^[3]. Po ukończeniu szkoły podoficerskiej został przeniesiony do 11 Konnej Baterii i w 1904 wyjechał na wojnę rosyjsko-japońską. Jako podoficer 20 Baterii Konnej brał udział w walkach na Półwyspie Kwantuńskim, pod Siachatanem, Dasiczao, Laojanem, Mukdenem. Po wojnie został oficerem zawodowym wojska rosyjskiego, pełnił funkcję referenta 20 Baterii Konnej i naczelnika szkoły podoficerskiej. W czasie I wojny światowej brał udział w działaniach na Mazowszu, w Prusach, Kowieńszczyźnie i Łotwie^[4]. Od 24 lipca 1917 w Korpusie wschodnim^[3]. Jesienią 1917 na Białorusi objął dowództwo baterii artylerii konnej, formowanej przy 1 pułku ułanów. Dowodzona przez niego bateria weszła w skład dywizjonu artylerii konnej Dywizji Ułanów. W maju 1918, po kapitulacji I Korpusu Polskiego w Rosji, przyjechał do Warszawy. W listopadzie tego roku przystąpił do organizacji pierwszego pododdziału artylerii konnej odrodzonego Wojska Polskiego – 5 szwadronu 3 pułku ułanów (18 grudnia wyłączony z pułku i przemianowany na I pluton 1 baterii artylerii konnej). 25 lutego 1919 w Warszawie przystąpił do organizacji 1 dywizjonu artylerii konnej. Dywizjonem dowodził nominalnie do pierwszej dekady lutego 1920. 11 czerwca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu podpułkownika, w artylerii, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej. Pełnił wówczas służbę w Departamencie I Ministerstwa Spraw Wojskowych^[5]. W lipcu 1920 objął dowództwo artylerii konnej Grupy Operacyjnej Jazdy. 7 lutego 1921 ożenił się z Anną Bronikowską^[3].

W 1921 ukończył kurs wyższych dowódców w Warszawie, w 1924 kurs wyższych dowódców kawalerii w Biedrusku, w 1925 kurs wyższych dowódców artylerii w Warszawie^[3]. 3 maja 1922 zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów artylerii. W 1922, z jego inicjatywy, rtm. Witold Grabowski zaprojektował odznakę pamiątkową artylerii konnej. Do 1939 roku był przewodniczącym komisji kwalifikacyjnej uprawnionej do nadawania i odbierania wspomnianej odznaki. W 1923 pozostawał na etacie przejściowym w Rezerwie Oficerów Sztabowych Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I. Z dniem 1 czerwca 1924 został przydzielony do 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie na stanowisko dowódcy artylerii konnej dywizji kawalerii^[6]. Z dniem 9 lutego 1925 roku został odkomenderowany na dwumiesięczny kurs dla wyższych dowódców artylerii przy generalnym inspektorze artylerii^[7]. Z dniem 31 stycznia 1932 przeniesiony został w stan spoczynku. W 1934 pozostawał na ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa-Miasto III. Posiadał przydział mobilizacyjny do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I i był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”^[8]. Po ataku wojsk sowieckich na Polskę przekroczył granicę polsko-rumuńską. Został internowany w Calimanesti, w Rumunii. W 1941 trafił do niewoli niemieckiej. Przebywał w oflagu w Kaiserbrunnen, Oflagu VI E Dorsten i Oflagu VI B Dössel. Po wyzwoleniu przez oddziały amerykańskie, wyruszył do Włoch, do 2 Korpusu PSZ. Został przyjęty do 7 Pułku Artylerii Konnej. Wiosną 1946, w czasie gdy Dunin-Wolski przebywał w szpitalu, 7 PAK został odesłany do Wielkiej Brytanii. W marcu 1947 w związku z demobilizacją został przyjęty do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Wiosną 1949 ostatecznie zwolniony do cywila. Piastował funkcję prezesa Związku Artylerzystów Konnych. Z racji pełnionej funkcji 3 sierpnia 1952 w Londynie był gospodarzem uroczystych obchodów Święta Artylerii Konnej. Był wówczas najstarszym żołnierzem artylerii konnej^[9].

Zmarł 23 października 1956 w Dartford. Pochowany na cmentarzu Brompton (kwatera nr 201649)^[4].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5877 – 24 listopada 1922^[10]^[2]^[3]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[3]^[11]
Krzyż Walecznych (czterokrotnie^[3], po raz pierwszy w 1921)^[12]^[11]
Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie^[3]: po raz pierwszy 10 listopada 1928^[13])
Medal Niepodległości^[3]^[11]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[3]^[11]
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[3]^[11]
Brązowy Medal za Długoletnią Służbę^[3]
Krzyż Węgierski Zasługi II Klasy (Węgry, 1929)^[3]^[14]^[11]
Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”) – 1925^[3]^[15]^[11]

Przypisy

↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 341, natomiast według Rocznika Oficerskiego 1928 s. 429, 447 urodził się 11 kwietnia.
↑ ^a ^b Kolekcja ↓, s. 1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 348. [dostęp 2021-08-11].
↑ ^a ^b płk WP II RP Leon Stanisław Dunin Wolski - ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], www.ogrodywspomnien.pl [dostęp 2021-12-02] .
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 7 lipca 1920 roku, s. 553.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 5 czerwca 1924 roku, s. 311.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 20 lutego 1925 roku, s. 83.
↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 849.
↑ Święto Artylerii Konnej, Biuletyn Informacyjny Sekretariatu Kół Oddziałowych nr 32, Londyn sierpień 1952 roku, s. 12–13.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 14 grudnia 1922, s. 908.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Kolekcja ↓, s. 3.
↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2031 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 40, poz. 1854, s. 1539)
↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
↑ Członkowie delegacji po dekoracji węgierskim Krzyżem Zasługi [online], audiovis.nac.gov.pl [dostęp 2021-12-02] .
↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 60 z 4 czerwca 1925. polona.pl. s. 301. [dostęp 2025-06-03].

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
Ksawery Floryanowicz: Zarys historji wojennej 1-go dywizjonu artylerii konnej imienia gen. Józefa Bema. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
Bohdan Olgierd Jeżewski: Polski Londyn. Poles Abroad-Archives & Reference Publications, 1973.
Dunin-Wolski Leon Stanisław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari 16, 17, 18 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-06-03].

[CITEREFRocznik_Oficerski_Rezerw1934341,_natomiast_według_''Rocznika_Oficerskiego_1928''_s._429,_447_urodził_się_'''11_kwietnia'''-1] Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 341, natomiast według Rocznika Oficerskiego 1928 s. 429, 447 urodził się 11 kwietnia.

[CITEREFKolekcjas._1-2] Kolekcja ↓, s. 1.

[sl-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 348. [dostęp 2021-08-11].

[:0-4] płk WP II RP Leon Stanisław Dunin Wolski - ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], www.ogrodywspomnien.pl [dostęp 2021-12-02] .

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_25_z_7_lipca_1920_roku,_s._553-5] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 7 lipca 1920 roku, s. 553.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_53_z_5_czerwca_1924_roku,_s._311-6] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 5 czerwca 1924 roku, s. 311.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_19_z_20_lutego_1925_roku,_s._83-7] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 20 lutego 1925 roku, s. 83.

[CITEREFRocznik_Oficerski_Rezerw1934849-8] Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 849.

[9] Święto Artylerii Konnej, Biuletyn Informacyjny Sekretariatu Kół Oddziałowych nr 32, Londyn sierpień 1952 roku, s. 12–13.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_55_z_14_grudnia_1922,_s._908-10] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 14 grudnia 1922, s. 908.

[CITEREFKolekcjas._3-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Kolekcja ↓, s. 3.

[12] Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2031 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 40, poz. 1854, s. 1539)

[13] M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.

[14] Członkowie delegacji po dekoracji węgierskim Krzyżem Zasługi [online], audiovis.nac.gov.pl [dostęp 2021-12-02] .

[15] Dz. Pers. MSWojsk. Nr 60 z 4 czerwca 1925. polona.pl. s. 301. [dostęp 2025-06-03].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]