Leopold Bawarski

Leopold Bawarski
	Leopold Maksymilian Józef Maria Arnulf
	; Leopold Bawarski jako naczelny dowódca Ober-Ost, 1917
	książę Bawarii
Dynastia	Wittelsbachowie
Data i miejsce urodzenia	9 lutego 1846 ; Monachium, Królestwo Bawarii
Data i miejsce śmierci	28 września 1930 ; Monachium, Niemcy
Ojciec	Luitpold Wittelsbach
Matka	Augusta Ferdynanda Toskańska
Żona	Gizela Habsburg
Dzieci	Elżbieta Maria,; Augusta Maria,; Jerzy Franciszek,; Konrad Luitpold
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Leopold Maksymilian Józef Maria Arnulf, książę Bawarii (niem. Prinz Leopold Maximilian Joseph Maria Arnulf von Bayern; ur. 9 lutego 1846 w Monachium, zm. 28 września 1930 tamże) – książę Bawarii, feldmarszałek (niem. Generalfeldmarschall), dowodzący Armią Cesarstwa Niemieckiego i Armią Austro-Węgier na froncie wschodnim I wojny światowej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Był synem Luitpolda Karola Wittelsbacha, księcia – regenta Bawarii i arcyksiężnej Augusty Ferdynandy Habsburg-Lotaryńskiej.

W 1866 uczestniczył w wojnie prusko-austriackiej, w 1870 wojnie francusko-pruskiej. Następnie służył w Armii Cesarstwa Niemieckiego. W 1896 został generaloberstem kawalerii, w 1905 otrzymał z rąk cesarza Wilhelma II laskę marszałkowską jako feldmarszałek armii Cesarstwa. Był jednocześnie feldmarszałkiem armii bawarskiej, która do 1919 istniała autonomicznie w strukturach Armii Cesarstwa Niemieckiego. W roku 1913 przeszedł w stan spoczynku.

W czasie I wojny światowej, 16 kwietnia 1915 został przywrócony do służby czynnej, objął dowództwo nad 9 Armią. Przejął dowodzenie od Augusta von Mackensena i podlegał rozkazom marszałka Paula von Hindenburga. 5 sierpnia 1915 dowodzona przez Leopolda 9 Armia działająca na kierunku Warszawy zajęła miasto bez walki po opuszczeniu go przez armię rosyjską. Następnie działała na kierunku białoruskim, ostatecznie z kwaterą główną dowództwa armii w Słonimiu.

Po odparciu przez siły Państw Centralnych ofensywy Brusiłowa, odsunięciu ze stanowiska szefa Sztabu Generalnego – Oberste Heeresleitung (OHL) (czyli naczelnego dowódcy armii niemieckiej^[a]) Ericha von Falkenhayna^[b] i objęciu naczelnego dowództwa przez marszałka Hindenburga, Leopold Bawarski został 29 sierpnia 1916 mianowany Naczelnym Dowódcą połączonych Armii Cesarstwa Niemieckiego i Austro-Węgier na froncie wschodnim (Oberbefehlshaber Ost (Ober-Ost). Jego poprzednikiem na tym stanowisku był właśnie Hindenburg.

Po przewrocie bolszewickim w Rosji, 15 grudnia 1917 Rosja zawarła z państwami centralnymi najpierw rozejm, a następnie 22 grudnia na wniosek bolszewików rozpoczęły się rokowania pokojowe w Brześciu, mające doprowadzić do separatystycznego pokoju. Rokowania te doprowadziły ostatecznie do zawarcia w Brześciu 3 marca 1918 między Cesarstwem Niemieckim i Austro-Węgrami oraz ich sojusznikami Królestwem Bułgarii i Imperium Osmańskim, a RFSRR traktatu pokojowego. Jego sygnatariuszem ze strony Niemiec był Leopold Bawarski.

Po zawarciu pokoju brzeskiego został wraz z marszałkami Paulem von Hindenburgiem i Augustem von Mackensenem odznaczony Krzyżem Wielkim Krzyża Żelaznego – najwyższym odznaczeniem wojskowym Cesarstwa Niemieckiego. Ponownie przeszedł w stan spoczynku, a obowiązki szefa Ober-Ostu (od marca 1918 – wyłącznie okupacyjne) przejął gen. Max Hoffmann, jego dotychczasowy szef sztabu.

Po rewolucji w Niemczech w listopadzie 1918, obaleniu Cesarstwa, ogłoszeniu republiki i detronizacji Wittelsbachów w Królestwie Bawarii Leopold w styczniu 1919 powrócił do Monachium jako osoba prywatna. Po zabójstwie Kurta Eisnera i wybuchu komunistyczno-anarchistycznej rewolucji w Bawarii Leopold schronił się na cztery miesiące za granicą. Po powrocie do śmierci w wieku 84 lat mieszkał w Monachium.

Jego żoną była arcyksiężna Gizela Habsburg, mieli czworo dzieci.

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Order Świętego Huberta (Bawaria)^[1]^[2]^[3]
Wieki Przeor i Krzyż Wielki Orderu Świętego Jerzego (Bawaria)^[1]^[2]^[3]
Medal Orderu Świętego Jerzego (Bawaria)^[1]^[2]^[3]
Krzyż Wielki Orderu Maksymiliana Józefa (Bawaria)^[1]^[2]
Krzyż Kawalerski Orderu Maksymiliana Józefa (Bawaria)^[1]^[2]^[3]
Krzyż Wielki z Mieczami Orderu Zasługi Wojskowej (Bawaria)^[2]
Order Zasługi Wojskowej III Klasy z Mieczami (Bawaria)^[1]^[2]^[3]
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Wojskowej (Bawaria)^[2]^[3]
Krzyż Honorowy Orderu Ludwika (Bawaria)^[2]^[3]
Krzyż Służby Wojskowej I Klasy (Bawaria)^[1]
Odznaka za Służbę w Armii (Bawaria)^[3]
Medal Jubileuszowy z Koroną (Bawaria)^[3]
Order Orła Czarnego (Prusy)^[1]^[3]
Order Wojskowy Pour le Mérite – dwukrotnie (Prusy)
Wielki Komandor Orderu Hohenzollernów (Prusy)^[1]^[3]
Krzyż Wielki Krzyża Żelaznego (Prusy)
Krzyż Żelazny I klasy (Prusy)^[1]^[3]
Krzyż Żelazny II klasy (Prusy)
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1870-71 (Prusy)^[3]
Medal Stulecia (Prusy)
Medal Pamiątkowy (Prusy)^[3]
Krzyż za Długoletnią Służbę dla Oficerów (Prusy)
Medal Czerwonego Krzyża I klasy z dekoracją wojenną (Prusy)
Krzyż Honorowy I Klasy Orderu Książęcego Hohenzollernów (Hohenzollern-Sigmaringen)^[3]
Krzyż Wielki Orderu Alberta Niedźwiedzia (Anhalt)^[3]
Krzyż Wielki Orderu Wierności (Badenia)^[1]^[3]
Krzyż Wielki Orderu Bertholda I (Badenia)^[1]^[3]
Krzyż Wielki Orderu Henryka Lwa (Brunszwik)^[3]
Krzyż Zasługi Wojennej (Brunszwik)
Krzyż Hanzeatycki
Krzyż Wielki Orderu Ludwika (Hesja)^[1]^[3]
Krzyż Zasługi Wojskowej (Hesja)^[1]^[3]
Krzyż Wielki Orderu Korony Wendyjskiej (Meklemburgia)^[3]
Krzyż Zasługi Wojskowej II Klasy (Meklemburgia-Schwerin)^[1]^[3]
Order Korony Rucianej (Saksonia)^[1]^[3]
Krzyż Komandorski I Klasy Orderu Świętego Henryka (Saksonia)
Krzyż Wielki Orderu Sokoła Białego (Saksonia-Weimar-Eisenach)^[1]^[3]
Krzyż Wielki Orderu Ernestyńskiego (Saksonia-Koburg-Gotha)^[1]^[3]
Krzyż Zasługi Wojennej (Lippe)
Krzyż Honorowy Wojenny za Czyny Heroiczne (Lippe)
Medal Zasługi Wojskowej (Schaumburg-Lippe)^[1]^[3]
Krzyż Wielki Orderu Korony (Wirtembergia)^[1]
Krzyż Wielki Orderu Zasługi Wojskowej (Wirtembergia)^[1]
Krzyż Wielki Orderu Leopolda (Belgia)^[1]^[3]
Order Annuncjaty (Włochy)^[1]^[3]
Order Domowy Nassauski Lwa Złotego (Luksemburg)^[1]^[3]
Order Złotego Runa (Austro-Węgry)^[1]^[3]
Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana (Austro-Węgry)^[1]^[3]
Brązowy Medal Pamiątkowy Jubileuszowy (Austro-Węgry)^[3]
Złoty Medal Pamiątkowy Jubileuszowy Dworski (Austro-Węgry)^[3]
Krzyż Jubileuszowy Wojskowy (Austro-Węgry)^[3]
Krzyż Wielki Orderu Wieży i Miecza (Portugalia)^[1]^[3]
Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy (Rumunia)^[1]^[3]
Krzyż Wielki Orderu Orła Białego (Serbia)^[1]^[3]
Krzyż Wielki Orderu Krzyża Takowy (Serbia)^[1]^[3]
Krzyż Wielki Orderu Karola III (Hiszpania)^[1]^[3]
Wielka Wstęga Orderu Sławy (Tunezja)^[1]^[3]
Krzyż Wielki Orderu Świętego Józefa (Toskania)^[1]^[3]
Krzyż Wielki Orderu Daniły I (Czarnogóra)^[3]
Krzyż Wielki Orderu Wiktoriańskiego (Wielka Brytania)^[3]
Medal Koronacyjny (Wielka Brytania)^[3]
Medal Zasługi (Turcja)
Medal Wojenny (Turcja)

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Formalnie najwyższym zwierzchnikiem Armii Cesarstwa Niemieckiego, z prawem rozkazodawstwa był cesarz Wilhelm II.
↑ Było to związane z porażką jego strategii szukania rozstrzygnięcia militarnego i „wojny na wyniszczenie” na froncie zachodnim (Bitwa pod Verdun) i szukania porozumienia z Imperium Rosyjskim. Hindenburg i Ludendorff opowiadali się za rozbiciem militarnym Rosji przy defensywie na froncie zachodnim. Ich strategia była realizowana od sierpnia 1916.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag Rangliste der Königlich Preußischen Armee und des XIII. (Königlich Württembergischen) Armeekorps für 1902. Mit den Dienstalterslisten der Generale und der Stabsoffiziere. Berlin: 1902, s. 40
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Militär-Handbuch des Königsreich Bayern. Monachium: 1918, s. 204
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as Militär-Handbuch des Königsreich Bayern. Monachium: 1914, s. 51

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jan Dąbrowski Wielka Wojna 1914-1918, Warszawa 1937, wyd. Trzaska, Evert i Michalski
Biogram Leopolda Bawarskiego w Neue Deutsche Biographie t. 14, Berlin 1985, wyd. Dunkler & Humblot, s. 271–272, tamże szczegółowa bibliografia.

[1] Formalnie najwyższym zwierzchnikiem Armii Cesarstwa Niemieckiego, z prawem rozkazodawstwa był cesarz Wilhelm II.

[2] Było to związane z porażką jego strategii szukania rozstrzygnięcia militarnego i „wojny na wyniszczenie” na froncie zachodnim (Bitwa pod Verdun) i szukania porozumienia z Imperium Rosyjskim. Hindenburg i Ludendorff opowiadali się za rozbiciem militarnym Rosji przy defensywie na froncie zachodnim. Ich strategia była realizowana od sierpnia 1916.

[rang-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag Rangliste der Königlich Preußischen Armee und des XIII. (Königlich Württembergischen) Armeekorps für 1902. Mit den Dienstalterslisten der Generale und der Stabsoffiziere. Berlin: 1902, s. 40

[milit1918-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Militär-Handbuch des Königsreich Bayern. Monachium: 1918, s. 204

[milit1914-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as Militär-Handbuch des Königsreich Bayern. Monachium: 1914, s. 51

[a]

[b]

[1]

[2]

[3]