León (Hiszpania)

León
	; Gotycka katedra w León
Herb	Flaga
Państwo	Hiszpania
Wspólnota autonomiczna	Kastylia i León
Prowincja	León
Burmistrz	Francisco Fernández (PSOE)
Powierzchnia	39,03 km²
Wysokość	838 m n.p.m.
Populacja (2022); • liczba ludności; • gęstość	; 120 951; 3461 os./km²
Nr kierunkowy	987
Kod pocztowy	24001-24010
Tablice rejestracyjne	LE
	Położenie na mapie Hiszpanii León
	Położenie na mapie Europy León
	Położenie na mapie Kastylii i Leónu León
	42°36′N 5°35′W/42,600000 -5,583333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

León – miasto w północnej Hiszpanii, w regionie Kastylia i León, stolica prowincji León. Liczy ok. 120 tys. mieszkańców (2022)^[1]. Położone nad rzeką Bernesga (dorzecze Duero), na przedgórzu Gór Kantabryjskich, na trasie pielgrzymek do Santiago de Compostela. Przemysł spożywczy, chemiczny, włókienniczy, ceramiczny oraz rzemieślniczy^[2]; ośrodek handlowy, kulturalny i turystyczny.

Od 1988 r. w Leónie rozgrywany jest jeden z najsilniejszych szachowych turniejów w Hiszpanii, Torneo Magistral de Ajedrez Ciudad de León.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Od 68 r. n.e. stały obóz legionu rzymskiego, nazwa miasta od łac. Legio Septima Gemina.
W 540 zajęty przez Wizygotów.
W 712 zdobyty przez muzułmanów a w połowie IX w. przez Asturię; stało się głównym miastem w pochodzie chrześcijaństwa na południe Płw. Iberyjskiego.
910–1230 stolica Królestwa Leónu.
W 988 zdobyty przez Almanzora, który wyruszył z Kordoby niszcząc miasto i burząc rzymskie mury obronne.
Po odbudowie w XI w. Ferdynand I Wielki – władca Kastylii, przejściowo zjednoczył dwa królestwa, poślubiając Sanchę z León, a następnie wyruszył na południe i odebrał Maurom dzisiejszą Nową Kastylię.
W 1230 Ferdynand III Święty ostatecznie zjednoczył León i Kastylię; udało się mu wyprzeć Maurów do królestwa Grenady.
Od XIII w. wraz z napływem pielgrzymów szerzyły się wpływy francuskie, m.in. katedrę zbudowano w stylu francuskiego gotyku.
Od XIII/XIV w. znaczenie Leonu malało na rzecz Kastylii i Aragonii.
Upadek miasta aż do XIX w.
W czasie wojny domowej 1936–39, po stronie frankistów.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Katedra Santa María de la Regla z XIII – XV w., jest budowlą nawiązującą do gotyku francuskiego. Katedra ma dwie odmienne wieże, na zachodniej fasadzie znajdują się bogato rzeźbione portale i rozeta okienna. Wnętrze z bogatym wyposażeniem, doświetlone 125 oknami, z przepięknymi witrażami (ok. 700 – jest to drugi co do wielkości zespół witraży na świecie, zaraz po katedrze w Chartres we Francji), przez które światło przenika w przeróżnych kolorach i odcieniach; poza tym stalle, grobowce, chór, krużganki.
Bazylika romańska San Isidoro z XI–XVIII w.; mieści relikwie św. Izydora, wielkiego wczesnochrześcijańskiego uczonego z Sewilli. W podziemiu panteon – mauzoleum królewskie, miejsce pochówku królów Leonu. Wyjątkową atrakcją są freski w kryptach oraz kapitele kolumn, a także skarbiec i muzeum.
Klasztory, m.in. San Marcos z XVI–XVIII w., o majestatycznej fasadzie w stylu platoreskowym, dług. ok. 100 m, dwukondygnacyjnej.
Romański kościół Nuestra Señora del Mercado.
Pałace z XV–XVII w., m.in. Palacio de los Guzmanes.
Ratusz z XVII w.
Mury obronne z XIV w.
Place, m.in.: Plaza Mayor; Plaza de Santo Domingo; Plaza San Marcelo, gdzie mieści się Casa de Botines (obecnie siedziba banku), zaprojektowany przez Antoni Gaudíego.

Transport[edytuj | edytuj kod]

W mieście znajduje się stacja kolejowa León. Na przedmieściach znajduje się port lotniczy León.

Klimat[edytuj | edytuj kod]

Średnia temperatura i opady dla León (port lotniczy León, 6 km na zachód od centrum miasta)
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	7.1	9.5	13.3	14.8	18.6	24.0	27.4	26.9	22.9	16.7	11.2	8.0	16,7
Średnie dobowe temperatury [°C]	3.2	4.7	7.6	9.0	12.6	17.1	19.8	19.6	16.5	11.7	7.0	4.2	11,1
Średnie temperatury w nocy [°C]	-0.7	0.0	1.9	3.3	6.6	10.2	12.2	12.3	10.1	6.7	2.8	0.4	5,5
Opady [mm]	50	34	32	45	56	31	19	23	39	61	59	66	515
Średnia liczba dni z opadami	7.6	6.0	5.6	7.7	8.8	4.6	2.8	2.7	4.5	8.2	7.5	8.7	74,9
Wilgotność [%]	82	74	66	65	62	56	52	54	62	74	80	83	67
Średnie usłonecznienie [h]	130	161	214	228	259	314	358	327	246	178	137	120	2673
Źródło: Agencia Estatal de Meteorología^[3] (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, wysokość 912 m n.p.m., przedmieścia, 1981-2010)

Sport[edytuj | edytuj kod]

Działa tutaj klub piłki nożnej, Cultural y Deportiva Leonesa, grający lidze Segunda División B, będącej trzecim poziomem ligowych rozgrywek piłkarskich w Hiszpanii.