Lista latarń morskich w Polsce

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Maattik (dyskusja | edycje) o 22:32, 15 maj 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Mapa konturowa województwa zachodniopomorskiego
Lokalizacja istniejących latarni morskich w województwie zachodniopomorskim. Objaśnienia:
= Czynne latarnie morskie
= Nieczynne latarnie morskie
Mapa konturowa województwa pomorskiego
Lokalizacja istniejących latarni morskich w województwie pomorskim.

Poniższy artykuł prezentuje listę czynnych i nieczynnych latarń morskich położonych w Polsce oraz w obrębie polskich stacji polarnych. Wszystkie te obiekty znajdujące się w Polsce leżą na wybrzeżu Morza Bałtyckiego.

Obecnie na polskim wybrzeżu działa 15 latarń[a] morskich oraz 2 latarnie utrzymywane przez polskie stacje polarne. Światło nawigacyjne umieszczone na wieży widokowej w Sopocie i stawy na główkach portów Władysławowie, Nowym Porcie czy Westerplatte, stawa „wiatrak” w Świnoujściu itp., nazywane potocznie latarniami morskimi, o charakterystycznej budowie w postaci wieży z laterną, nie są latarniami morskimi w sensie nawigacji (brak oznaczenia – „latarnia morska” w spisie świateł i publikacjach nautycznych), dodatkowo światła te posiadają niewielki zasięg.

Polska latarnia morska to znak nawigacyjny na polskim wybrzeżu oznaczony na polskiej (brzegowej) mapie morskiej[b] (wersji drukowanej lub elektronicznej)[c] wyd. BHMW jako latarnia morska w sposób zgodny z publikacją Znaki skróty i terminologia stosowane na polskich mapach morskich 551 BHMW lub opisanych jako latarnia morska w publikacji Locja Bałtyku. Wybrzeże polskie 502 wyd. zaktualizowane, BHMW lub obejmujących polskie wybrzeże mapach morskich i locjach wydanych przez Biuro Hydrograficzne Admiralicji Brytyjskiej (ang. The United Kingdom Hydrographic Office (Admiralty)), wiodącego wydawnictwa hydrograficznego, wydającego publikacje nautyczne na wszystkie wody żeglowne kuli ziemskiej.

W rejonach polarnych – zwyczajowo polskimi latarniami morskimi – nazywa się znaki nawigacyjne wystawione i utrzymywane przez polskie polarne stacje badawcze, znajdujące się w Arktyce i Antarktyce. Latarnie te są oznaczone symbolem ang. lighthouse (latarnia morska) zgodnie z anglojęzyczną publikacją Symbols and Abbreviations used on Admiralty Charts, Chart 5011 (Symbole i skróty używane na mapach morskich Admiralicji [Brytyjskiej] 5011) na obejmujących rejon ich lokalizacji mapach morskich i locjach wydanych przez Admiralicję Brytyjską.

Latarnie morskie czynne

Ilustracja Nazwa Rok budowy Współrzędne Wysokość światła
ponad wodą
(m) 		Wysokość
wieży
(m) 		Zasięg nominalny
(Mm)[d] 		Charakterystyka światła
Świnoujście[e] 1805/
1 grudnia 1857 		53°54′57,6″N 14°17′03,0″E/53,916000 14,284167 68 64,8 9 (czerw.)
25 (białe) 		przerywane, sektorowe, okres 5s
(światło – 4 s, przerwa – 1 s)
Kikut[f] 1962 53°58′59″N 14°34′56″E/53,983056 14,582222 91,5 18,2 16 izofazowe, okres – 10 s
(światło 5 s, przerwa – 5 s)
Niechorze[e] 1866/1948 54°05′47″N 15°03′57″E/54,096389 15,065833 62,8 45 20 błyskowe, okres – 10 s
(błysk 0,5 s, przerwa 9,5 s)
Kołobrzeg[e] 1666/1946 54°11′17″N 15°33′22″E/54,188056 15,556111 36,5 26,0 16 błyskowe, okres – 3 s
(światło 1 s, przerwa – 2 s)
Gąski[e] 1878 54°14′40″N 15°52′30″E/54,244444 15,875000 51,1 49,8 23,5 przerywane grupowe, okres – 15 s
(światło 2,5 s, przerwa – 1,2 s,
światło 2,5 s, przerwa 1,2 s,
światło 6,4 s, przerwa 1,2 s)
Darłowo[e] 1715/1885 54°26′31″N 16°22′51″E/54,441944 16,380833 19,7 21,0 15 blaskowe grupowe, okres – 15 s
(blask 2 s, przerwa 2 s,
blask 2 s, przerwa 9 s)
Jarosławiec[e] 1838 54°32′30″N 16°32′41″E/54,541667 16,544722 50,2 33,3 23 błyskowe grupowe, okres – 9 s
(błysk 0,5 s, przerwa 2 s,
błysk 0,5 s, przerwa 6 s)
Ustka[e] 1871 54°35′22″N 16°51′25″E/54,589444 16,856944 22,2 19,5 18 przerywane, okres – 6 s
(światło 4 s, przerwa 2 s)
Czołpino[e] 1875 54°43′12″N 17°14′37″E/54,720000 17,243611 75 25,2 21 przerywane grupowe, okres – 8 s
(przerwa 2 s, światło 1 s,
przerwa 2 s, światło 3 s,)
Stilo[e] 1906 54°47′12″N 17°44′02″E/54,786667 17,733889 75 33,4 23,5 błyskowe grupowe, okres – 12 s
(blask 0,3s, przerwa – 2,2 s,
blask 0,3 s, przerwa 2,2 s,
blask 0,3 s, przerwa 6,7 s)
Rozewie[e] 1821,
zapalenie: 15 XI 1822 		54°49′54″N 18°20′20″E/54,831667 18,338889 83,2 32,7 26 błyskowe, okres – 3 s
(błysk 0,1 s, przerwa – 2,9 s)
Jastarnia[f] 1938/1950 54°42′01″N 18°40′58″E/54,700278 18,682778 22 13,5 15 kodowe Morse’a (A), okres – 20 s
(światło 2 s, przerwa – 2 s,
świato 7 s, przerwa 9 s)
Hel[e] 1638/1942 54°36′06″N 18°48′56″E/54,601667 18,815556 40,8 41,5 18 izofazowe, okres – 10 s
(światło 5 s, przerwa 5 s)
widoczne w sektorze: 151° – 102°
Port Północny[f] 18 czerwca 1984 54°23′59″N 18°41′47″E/54,399800 18,696400 61 64,3 25 błyskowe grupowe, okres – 9 s
(światło 0,5 s, przerwa – 1,5 s,
światło 0,5 s, przerwa – 1,5 s,
światło 0,5 s, przerwa – 4,5 s)
Krynica Morska[e] 1 maja 1895/1951 54°23′13″N 19°27′12″E/54,386944 19,453333 53 27 18 blaskowe grupowe, okres – 12 s
(blask 2 s, przerwa – 2 s,
blask 2 s, przerwa 6 s)
Arctowski[g] 16 marca 1978 62°09′35″S 58°27′55″W/-62,159722 -58,465278 20 6 blaskowe, okres – 9 s
(światło 3 s, przerwa – 6 s)
Hornsund[h][1] grudzień 2006 77°00′00″N 15°33′00″E/77,000000 15,550000 izofazowe, okres – 10 s
(światło 5 s, przerwa – 5 s)

Latarnie morskie nieczynne (wygaszone)

Ilustracja Nazwa Rok budowy – wygaszenia Współrzędne Wysokość światła
ponad wodą
(m) 		Wysokość
wieży (m) 		Zasięg nominalny
(Mm) 		Charakterystyka światła
Rozewie[f] 1875
latarnia wygaszona w 1910 		54°49′00″N 18°20′00″E/54,816667 18,333333 ok. 67 ok. 16
Góra Szwedów[f] 1936
latarnia wygaszona w 1990 		54°37′36″N 18°49′18″E/54,626667 18,821667 34,3 17 14
Nowy Port[e] 1894
latarnia wygaszona w 1984 (zwiedzanie latarni możliwe jest od maja do września) 		54°24′28″N 18°39′50″E/54,407778 18,663889 31,3
(30,3 od 1946) 		27,3 16
(13 od 1946) 		stałe do 1911
do 1932
(światło 1 s, przerwa 4 s)
do 1945
błyskowe, okres 5 s
(blask 4 s, przerwa 1 s)
do 1984 roku
błyskowe, okres – 5 s
(blask 2 s, przerwa 3 s)

Latarnie morskie zniszczone w czasie II wojny światowej

Ilustracja Nazwa Rok budowy – zniszczenia Współrzędne Wysokość światła
ponad wodą (m) 		Wysokość
wieży (m) 		Zasięg nominalny
(Mm) 		Charakterystyka światła
Hel 01 stycznia 1827
19 września 1939 		54°36′06″N 18°49′04″E/54,601667 18,817778 37,7 41,7 17 Białe obrotowe, ma sześć lamp z reflektorami, które wykonują jeden obrót w czasie trzech minut i co pół minuty pokazują światło[2]
Gdynia Oksywie 1887-1933 54°33′09″N 18°33′46″E/54,552500 18,562778 46,5 10 8 Białe błyskowe; okres 3 s
Jastarnia Bór 16 grudnia 1872-1936 54°39′00″N 18°47′24″E/54,650000 18,790000 36,4 Do 1877 r. blaskowe grupowe, okres – 60 s
(światło białe 30 s, przerwa 10 s,
światło czerwone 10 s, przerwa 10);
od 1877 r. blaskowe grupowe, okres – 120 s
(przerwa – 10 s, światło białe 10 s, przerwa – 10s).

Latarnie morskie istniejące w czasach historycznych

Ilustracja Nazwa Rok budowy Współrzędne Wysokość światła
ponad wodą
(m) 		Wysokość
wieży (m) 		Zasięg nominalny
(Mm) 		Charakterystyka światła
Twierdza Wisłoujście[f]
(nieczynna od 1758, zastąpiona blizą w Nowym Porcie)[3] 		1482 54°23′45″N 18°40′46″E/54,395833 18,679444 ok. 18 17 światło stałe
(świece od 1724)
Wineta ujście Odry,
dokładna pozycja nieznana
Regoujście przed 1539 ok. 54°09′00″N 15°21′00″E/54,150000 15,350000
Rowokół planowana do budowy
w XVII wieku 		54°39′16″N 17°15′32″E/54,654333 17,259000 115 115

Inne stawy ze światłami nawigacyjnymi nazywane latarniami

Ilustracja Nazwa Rok budowy Współrzędne Wysokość światła
ponad wodą (m) 		Wysokość
wieży (m) 		Zasięg nominalny
(Mm) 		Charakterystyka światła
główki portu Władysławowo
szara stawa po lewej[i]
 1938 54°48′00″N 18°25′00″E/54,800000 18,416667 światło wygaszone i zastąpione zieloną stawą, widoczną po prawej
falochron na Westerplatte[f]
Wejście do Nowego Portu, Gdańsk
 1842

Zniszczona w 2012 r.[4]

54°25′00″N 18°39′30″E/54,416667 18,658333 13 13 7 czerwone blaskowe, okres – 6 s.
Sopot[e][j] 1903/1904 54°26′43″N 18°34′13″E/54,445278 18,570278 25 30 7 błyskowe, okres – 4 s
(błysk 0,3 s, przerwa – 3,7 s)
widoczne w sektorze 192°30′ – 307°30′

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ W słowniku ortograficznym występują dwie możliwości: latarni oraz w dopełniaczu liczby mnogiej latarń. Tutaj lepiej słyszy się latarń
  2. ↑ Mapy morskie: 251 i 252 (i inne)- obejmujących polskie wybrzeże zgodnie z publikacją Katalog map i publikacji nautycznych 552 wyd. zaktualizowane BHMW.
  3. ↑ Zgodnie z publikacją Katalog map i publikacji nautycznych 552.
  4. ↑ Zasięg nominalny to zasięg świetlny przy widzialności = 10 Mm.
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Latarnia jest udostępniona do zwiedzania.
  6. ↑ a b c d e f g Latarnia nie jest udostępniona do zwiedzania.
  7. ↑ Latarnia Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego.
  8. ↑ Latarnia Polskiej Stacji Polarnej Hornsund
  9. ↑ Dawna stawa (1938) na prawej główce portu Władysławowo, sprzed przebudowy i przedłużenia mola, wygaszona i zastąpiona zieloną stawą, widoczną po prawej. Pomalowana na kolor szary, aby nie była brana za znak nawigacyjny. Usunięta na przełomie 2007 i 2008 roku w trakcie modernizacji falochronu.
  10. ↑ Potocznie nazywana latarnią morską – właściwie światło nawigacyjne umieszczone na wieży widokowej; z puntu widzenia nawigacji nie oznaczona na mapach morskich i w publikacjach nautycznych jako latarnia morska.

Przypisy

  1. ↑ Latarnia Morska w Hornsundzie. przyjacielehelu.pl. [dostęp 2018-02-24]. (pol.).
  2. ↑ A.f. Komorowski, I. Pietkiewicz, A. Szulczewski Morskie drogowskazy polskiego wybrzeża Gdansk 2011 na str.213
  3. ↑ Piotr Celej: To dzięki nim trafiano do portów. Latarnie na dawnych zdjęciach. trojmiasto.wyborcza.pl. [dostęp 2018-02-24]. (pol.).
  4. ↑ Gdańsk: Zabytkowa latarnia morska z 1843 r. została przetopiona. dziennikbaltycki.pl. [dostęp 2018-02-24]. (pol.).

Literatura

  • Franciszek Wróbel: Vademecum nawigatora. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1983. ISBN 83-215-1112-0.
  • Franciszek Wróbel: Nawigacja morska.... Gdynia: Wydawnictwo Trademar, 2006. ISBN 83-915444-8-6.
  • Marian Czerner: Latarnie morskie polskiego wybrzeża. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1967, 1971, 1986. ISBN 83-210-0602-7.
  • Kazimierz Bielicki: Latarnie morskie na wybrzeżu polskim. (i inni: Krzysztof Czaplewski, Andrzej H. Warchhold). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 1998. ISBN 83-7174-321-1.
  • Spis świateł i sygnałów nawigacyjnych tom I, II, III nr. 521 (wydanie zaktualizowane). Gdynia: Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennnej.
  • List of Lights & Fog Signals, Volume C, Baltic Sea, with Kattegat, Belts and Sound NP76 wydanie zaktualizowane. Taunton, Somerset, Wielka Brytania: The United Kingdom Hydrographic Office (Admiralty).
  • Pub. 116 List of Lights Radio Aids and Fog Signals wydanie zaktualizowane. Bethesda, MD, USA: National Geospatial-Intelligence Agency. NSN7642014007540.
  • Locja Bałtyku. Wybrzeże polskie 502 (wydanie zaktualizowane). Gdynia: Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennnej.
  • Baltic Pilot Vol. 1 (NP18), Vol. 2 (NP19), Vol. 3 (NP20) (wydanie zaktualizowane). Taunton, Somerset, Wielka Brytania: The United Kingdom Hydrographic Office (Admiralty).
  • Bałtyk Południowy od Stilo do Kłajpedy mapa nawigacyjna 251 skala 1:200 000 (wydanie zaktualizowane). Gdynia: Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennnej.
  • Bałtyk Południowy od Świnoujscia do Stilo mapa nawigacyjna 252 skala 1:200 000 (wydanie zaktualizowane). Gdynia: Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennnej.
  • Znaki skróty i terminologia stosowane na polskich mapach morskich 551. Gdynia: Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennnej.
  • Symbols and Abbreviations used on Admiralty Charts, Chart 5011. Taunton, Somerset, Wielka Brytania: The United Kingdom Hydrographic Office (Admiralty).
  • Katalog map i publikacji nautycznych 552. Gdynia: Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennnej.

Linki zewnętrzne

Polskie latarnie morskie
Czynne
Nieczynne
istniejące
Zniszczone
nieistniejące

Ustka

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lista_latarń_morskich_w_Polsce&oldid=53465939”