Murasaki Shikibu

Murasaki Shikibu 紫式部
Data urodzenia	ok. 973-975
Data śmierci	ok. 1014
Narodowość	japońska
Język	japoński
Dziedzina sztuki	pisarka

Murasaki Shikibu

Murasaki Shikibu (jap. 紫式部 Murasaki Shikibu, ur. ok. 973-975, zm. ok. 1014) – pseudonim japońskiej pisarki i poetki z okresu Heian. Zaliczana do Trzydziestu Sześciu Mistrzyń Poezji.

Jej prawdziwe imię jest nieznane. Była córką uczonego arystokraty (bocznej gałęzi wpływowego rodu Fujiwara) i urzędnika administracji cesarskiej, Tametoki Fujiwary. Przyjmuje się, że jej imię pochodzi od jednej z jej bohaterek, Murasaki no Ue lub od koloru murasaki (fiolet). Natomiast Shikibu pochodzi od nazwy urzędu (ds. ceremonii dworskich) sprawowanego przez jej ojca. Prawdopodobnie jej imię własne brzmiało Takako. W 998 r. wyszła za mąż za Nobutakę Fujiwarę. Z małżeństwa tego miała jedno dziecko, córkę o imieniu Kenshi lub Katako (znaną także jako Daini no sanmi), również znaną poetkę i jedną z Trzydziestu Sześciu Mistrzyń Poezji.

Od dzieciństwa miała kontakt z chińską i japońską poezją, gdyż jej przodkowie tradycyjnie mieli zainteresowania naukowe i artystyczne. Od około 1006 r., wraz z Ise no Taifu (była jej bliską przyjaciółką), Akazome Emon i Izumi Shikibu służyła jako dama dworu cesarzowej Shōshi, małżonce cesarza Ichijō.

Najwybitniejszym dziełem damy Murasaki jest Genji monogatari (jap. 源氏物語 Opowieść o księciu Genji), napisana najprawdopodobniej w 1008. Jest ona uznawana za pierwszą powieść w literaturze światowej oraz największe dzieło starożytnej literatury japońskiej. Z 54 zwojów aż 42 poświęconych jest tytułowemu księciu Genji. Dalsze zwoje opisują losy jego potomków. Losy bohaterów opisane są na tle wydarzeń społecznych i politycznych, dzięki temu dzieło jest przedmiotem nieustających badań historyków. Na całym świecie napisano już tysiące opracowań i prac naukowych nt. Genji monogatari.

Między rokiem 1008 i 1010 Murasaki spisywała też dziennik – Murasaki Shikibu nikki (jap. 紫式部日記) zawierający opisy uroczystości dworskich i obserwacji życia arystokracji. Dzieło wypełnione jest osobistymi przeżyciami i refleksjami autorki.

W zbiorach Chokusen-shū (jap. 勅選集 Zbiory z nakazu cesarskiego), antologiach poezji powstałej na rozkaz cesarza, zamieszczono łącznie 59 poematów Murasaki.

Bibliografia

• Ivan Morris, Świat księcia Promienistego, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1973
• Jolanta Tubielewicz, Historia Japonii, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 1984, ​ISBN 83-04-01486-6​.