Murasaki Shikibu
| ||
| ||
| Data urodzenia | ok. 973-975 | |
| Data śmierci | ok. 1014 | |
| Narodowość | japońska | |
| Język | japoński | |
| Dziedzina sztuki | pisarka | |
Murasaki Shikibu (jap. 紫式部 Murasaki Shikibu, ur. ok. 973-975, zm. ok. 1014) – pseudonim japońskiej pisarki i poetki z okresu Heian. Zaliczana do Trzydziestu Sześciu Mistrzyń Poezji[1].
Jej prawdziwe imię jest nieznane. Była córką uczonego konfucjanisty, arystokraty (bocznej gałęzi wpływowego rodu Fujiwara) i urzędnika administracji cesarskiej, Tametoki Fujiwary. Przyjmuje się, że jej imię pochodzi od jednej z jej bohaterek, Murasaki no Ue lub od koloru murasaki (fiolet). Natomiast Shikibu[a] pochodzi od nazwy tytułu i stanowiska jej ojca, mistrza ceremonii w Ministerstwie Ceremonii (Shikibu-shō). Prawdopodobnie jej imię własne brzmiało Takako. W 998 roku wyszła za mąż za Nobutakę Fujiwarę. Z małżeństwa tego miała jedno dziecko, córkę o imieniu Kenshi (znaną także jako Daini no Sanmi), również znaną poetkę i jedną z Trzydziestu Sześciu Mistrzyń Poezji[1][2][3].
Od dzieciństwa miała kontakt z chińską i japońską poezją, gdyż jej przodkowie tradycyjnie mieli zainteresowania naukowe i artystyczne. Od około 1006 roku wraz z Ise no Taifu (była jej bliską przyjaciółką), Akazome Emon i Izumi Shikibu służyła jako dama dworu cesarzowej Shōshi, małżonce cesarza Ichijō[1][3].
Najwybitniejszym dziełem damy Murasaki jest Genji monogatari (jap. 源氏物語 Opowieść o księciu Genji), napisana najprawdopodobniej w 1008 roku. Jest ona uznawana za pierwszą powieść w literaturze światowej oraz największe dzieło starożytnej literatury japońskiej. Z 54 zwojów aż 42 poświęconych jest tytułowemu księciu Genji. Obejmuje zdarzenia z ok. 70 lat. Występuje w niej kilkaset postaci. Losy bohaterów opisane są na tle wydarzeń społecznych i politycznych. Dzięki temu dzieło jest przedmiotem nieustających badań historyków. Na całym świecie napisano już tysiące opracowań i prac naukowych nt. Genji monogatari[3].
Między rokiem 1008 i 1010 Murasaki spisywała też dziennik – Murasaki Shikibu nikki (jap. 紫式部日記) zawierający opisy uroczystości dworskich i obserwacji życia arystokracji. Dzieło wypełnione jest osobistymi przeżyciami i refleksjami autorki.
W zbiorach Chokusen-shū (jap. 勅選集 Zbiory z nakazu cesarskiego), antologiach poezji powstałej na rozkaz cesarza, zamieszczono łącznie 59 poematów Murasaki[1].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ściślej nazwano ją Tō no Shikibu, gdzie „Tō” jest prawdopodobnie sinojapońskim czytaniem pierwszej części rodowego nazwiska Fujiwara, czyli „fuji”
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Eishi Hosoda, Andrew J. Pekarik: The thirty-six immortal women poets: a poetry album with illustrations. Nowy Jork: G. Braziller, 1991, s. 100. ISBN 978-0-8076-1256-9. OCLC 753117968. (ang.)
- ↑ Richard Medhurst: Murasaki Shikibu: A Thousand Years of Anonymous Fame (ang.). Nippon Communications Foundation, 2019. [dostęp 2019-11-28].
- ↑ a b c Mikołaj Melanowicz: Historia literatury japońskiej. Warszawa: PWN, 2012, s. 78, 79, 80. ISBN 978-83-01-17214-5.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ivan Morris, Świat księcia Promienistego, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1973
- Jolanta Tubielewicz, Historia Japonii, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 1984, ISBN 83-04-01486-6.
- Mikołaj Melanowicz, Historia literatury japońskiej, PWN, Warszawa 2012
