Niezabitów

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Niezabitów
wieś
ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

opolski

Gmina

Poniatowa

Liczba ludności (2021)

390[2][3]

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

24-320[4]

Tablice rejestracyjne

LOP

SIMC

0389564[5]

Położenie na mapie gminy Poniatowa
Mapa konturowa gminy Poniatowa, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Niezabitów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Niezabitów”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Niezabitów”
Położenie na mapie powiatu opolskiego
Mapa konturowa powiatu opolskiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Niezabitów”
Ziemia51°15′07″N 22°07′18″E/51,251944 22,121667[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Niezabitów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie opolskim, w gminie Poniatowa[5][6].

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[7].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Niezabitów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś stanowi sołectwo w gminie Poniatowa[8]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 411 mieszkańców[9].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Według opracowania opublikowanego przez UM w Poniatowej:

Pierwsze pisane wzmianki o Niezabitowie pochodzą z 1409 roku. W tym czasie zapisano informacje o rycerzu Drzewoznanie z Niezabitowa. Była to wieś tworząca zaścianek szlachecki. Jeszcze z początku XV wieku pochodzą informacje o mieszkających kmieciach (Piotr i Maciej), ale już z drugiej połowy XV wieku brak takich informacji, odtąd wszyscy mieszkańcy byli stanu szlacheckiego. (…) Wśród rycerzy z Niezabitowa wymienia się w XV wieku takie postacie jak: Gniewomir, Mikołaj Zaskórka, Piotr Konopka, Mikołaj Jurek, Andrzej Osełka, Stanisław Rarożek i wielu innych.

Urząd Miejski w Poniatowej, [10]

Według Liber Beneficiorum Długosza L.B.(t.III, s.256), Niezabitów wieś w parafii Wąwolnica, miał 6 łanów kmiecych i 30 folwarków (łac: triginta praedia?). Dziesięcina szła do Wąwolnicy i miała do 20 grzywien wartości. Dziedzicami wsi byli współcześnie: Bodzanta herbu Wieniawa, Jan Głowacz herbu Nowina i Mikołaj Kurek herbu Nieczuja. W powtórnej wzmiance o tej wsi (t.II, s.569) powiada Długosz: cujus haeredes multi, nullus cmetho[11]. Wartość dziesięciny oznacza na 18 grzywien. Byli to więc widocznie częściowi posiadacze, drobna szlachta małopolska. Akta ziemskie lubelskie wymieniają w wieku XV kilkudziesięciu posiadaczy rodem z Niezabitowa władający wsią w wyniku sukcesji, sprzedaży zastawów, a nawet konfiskat, jak to miało miejsce w roku 1497, kiedy skonfiskowane dobra Jana i Mikołaja Drapskiego z Niezabitowa nadano Pawłowi z Chotczy chorążemu lubelskiemu. W roku 1516 Niezabitów ponownie skonfiskowano za niezapłacenie taksy[12].

Rejestry poborowe z roku 1531–1533 wykazują, że pobór płaciła tu tylko szlachta bez kmieci.

W Niezabitowie istniał majątek rodziny Drewnowskich, w 1846 urodził się tam Ignacy Drewnowski, powstaniec styczniowy i inżynier[13].

Niezabitów, w dokumentach także „Niezabythow” w wieku XIX wieś i folwark w powiecie nowoaleksandryjskim, gminie Karczmiska, parafii Wąwolnica. Według noty słownika z roku 1886 są tu bogate pokłady żwiru pod warstwą ziemi rodzajnej, na przestrzeni kilkudziesięciu morgów[11][a].

W czasie drugiej wojny światowej w majątku Niezabitów miała swoją siedzibę Tajna Szkoła Podchorążych, którą dowodził Mieczysław Zieliński (przed wojną nauczyciel Szkoły Powszechnej w Nałęczowie).[14]

Stefan Żeromski w powieści Nawracanie Judasza sportretował Kazimierza Dulębę (w postaci Piotrowickiego), administratora majątku Brzezińskich w Niezabitowie. Niezabitów w powieści przedstawiono pod nazwą Niebylanka.[15]

Nazwa Niezabitów pochodzi prawdopodobnie od staropolskiego słowa "niezabyt", które oznaczało pamiątkę lub upominek.[16]

W pobliżu wsi, choć formalnie na terenie wsi Zofianka był przystanek kolei wąskotorowej Niezabitów.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rejestr wymienia z nazwiska ówczesnych posiadaczy płacących taksę w osobach: Jan Rej ½ łana, Stanisław Trojan ¾ łana, Mikołaj Pakosz ½ łana, Marcin i Andrzej Garbaczowie ¾ łana, Paweł Pieńkowicz ¾ łana, Maciej Adamowicz ½ łana, Wojciech Pakosz i Stanisław Konisławek ½ łana, Jan Nieczuja ¼ łana, Stanisław Zdrapski ¼ łana, Marcin Adamowicz ze stryjem ½ łana, Bartłomiej Adamowicz ½ łana, Mikołaj, Przecław, Piotr, Bieniasz ¼ łana, Andrzej, Stanisław i inni Pieńkowie ½ łana, Andrzej i Stanisław Kurkowie ¼ łana, Mikołaj Czuryło i Mikołaj Szuba ¼ łana[12]. 1 łan chełmiński wynosił w Polsce – 17,995 ha (to jest około 30 morg)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 87132
  2. ↑ Wieś Niezabitów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-05-11], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-05-11].
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 814 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-01-28].
  6. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  7. ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
  8. ↑ Jednostki pomocnicze gminy Poniatowa. Urząd Gminy Poniatowa. [dostęp 2016-08-25].
  9. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  10. ↑ Niezabitów [online], Urząd Miejski w Poniatowej [dostęp 2019-06-24].
  11. ↑ a b Niezabitów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 138.
  12. ↑ a b Niezabitów, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
  13. ↑ Ś.p. Ignacy Drewnowski. „Kurier Warszawski”. Nr 83, s. 4, 23 marca 1920. 
  14. ↑ Michał Tarka, Dzieje Nałęczowa, 1989.
  15. ↑ Adam Jarosz, Nałęczów i wieża ariańska w Nawracaniu Judasza, Pamiętnik Literacki, 1960.
  16. ↑ Antoni Krasnowolski, Władysław Niedźwiecki, M. Arcta Słownik Staropolski, pl.wikisource.org, 1920 [dostęp 2020-08-02].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Niezabitów [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, s. 160-162.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Gmina Poniatowa
Wsie
Kolonie
Części miejscowości
  • Borek
  • Fiodorówka
  • Klin Ratoszyński
  • Kresy
  • Kudlak
  • Ludwinów
  • Łubinów
  • Młynki Wronowskie
  • Nogawica
  • Pachanki
  • Stoczki
  • Zajączków

Herb gminy

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Niezabitów&oldid=73079166”