Ożarów Mazowiecki (gmina)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ożarów Mazowiecki
gmina miejsko-wiejska
Ilustracja
Herb gminy i województwa mazowieckiego przy wyjeździe z Warszawy
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

mazowieckie

Powiat

warszawski zachodni

TERC

1432063

Siedziba

Ożarów Mazowiecki

Burmistrz

Paweł Kanclerz

Powierzchnia

71,34 km²

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności


26 838[1]

• gęstość

356 os./km²

Nr kierunkowy

22

Kod pocztowy

05-850

Tablice rejestracyjne

WZ

Adres urzędu:
ul. Kolejowa 2
05-850 Ożarów Mazowiecki
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Ożarów Mazowiecki
Liczba sołectw

25[2][3]

Liczba miejscowości

31[3]

Położenie na mapie powiatu
Położenie na mapie powiatu
52°12′30″N 20°47′37″E/52,208333 20,793611
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Ożarów Mazowiecki (daw. gmina Ożarów) – gmina miejsko-wiejska w województwie mazowieckim, w powiecie warszawskim zachodnim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie warszawskim.

Siedziba gminy to Ożarów Mazowiecki.

Według danych na 2021 gminę zamieszkiwały 26 838[1] osoby.

Historia[edytuj | edytuj kod]

1867–1954[edytuj | edytuj kod]

Gmina Ożarów powstała 13 stycznia 1867 roku w związku z reformą gminną w Królestwie Polskim. Należała do powiatu warszawskiego w guberni warszawskiej[4][5][6].

W okresie międzywojennym gmina Ożarów należała do powiatu warszawskiego w woj. warszawskim.

1 kwietnia 1930 z gminy Ożarów wyłączono Piastów (Utratę), Żdżary i część Bąków, które weszły w skład nowo utworzonej wiejskiej gminy Piastów[7].

20 października 1933 gminę podzielono na 22 gromady: Bąki, Borzęcin, Borzęcin Duży, Duchnice, Izabelin, Kaputy, Koczargi, Koczargi Nowe, Konotopa, Koprki, Kręczki, Ołtarzew, Ożarów, Piotrkówek, Stanisławów, Topolin, Umiastów, Wieruchów, Wierzbin, Wojcieszyn, Zalesie i Zielonki[8].

Podczas II wojny światowej gmina znalazła się w Generalnym Gubernatorstwie, w dystrykcie warszawskim. W 1943 roku gmina Ożarów liczyła 10120 mieszkańców i składała się z 22 gromad (Dorfgemeinden): Bąki (303 mieszkańców), Borzęcin Duży (756), Borzęcin Mały (223), Duchnice (209), Izabelin (162), Kaputy (209), Koczargi Nowe (243), Koczargi Stare (370), Konotopa (385), Koprki (57), Kręczki (112), Ołtarzew (1442), Ożarów (3506), Piotrkówek (98), Stanisławów (134), Topolin (60), Umiastów (167), Wieruchów (324), Wierzbin (147), Wojcieszyn (483), Zalesie (156) i Zielonki (574)[9].

Po wojnie gmina reasumowała przynależność administracyjną do powiatu warszawskiego w województwie warszawskim. Powstały cztery nowe gromady: Kaputy-Kręczki (po połączeniu gromad Kaputy i Kręczki), Ołtarzew-Kolonia (wydzielona z gromady Ołtarzew) oraz Ożarów-Franciszków i Ożarów-Parcele (wydzielone z gromady Ożarów)[10].

1 lipca 1952 obszar gminy Ożarów zmniejszono o około połowę. Część jej obszaru weszła w skład gminy Blizne, którą przekształcono w gminę Babice Stare (Koczargi Nowe i Zielonki), w skład nowo utworzonej gminy Izabelin (Izabelin, Koczargi Stare i Stanisławów) oraz w skład gminy Zaborów (Borzęcin Duży, Borzęcin Mały, Topolin, Wojcieszyn, Wierzbin i Zalesie). Równocześnie do gminy Ożarów przyłączono cztery gromady ze znoszonej gminy Blizne (Bronisze, Jawczyce, Macierzysz i Piotrkówek). Tego samego dnia zniesiono powiat warszawski, a gminę Ożarów włączono do nowo utworzonego powiatu pruszkowskiego[11]; składała się ona wówczas z 17 gromad: Bąki, Bronisze, Duchnice, Jawczyce, Kaputy-Kręczki, Konotopa, Koprki, Macierzysz, Ołtarzew, Ołtarzew kol., Ożarów, Ożarów-Franciszków, Ożarów parc., Piotrkówek, Piotrkówek Wielki i Wieruchów[10].

Gminę zniesiono 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[12]. W związku z reformą Bąki włączono do Pruszkowa[13].

 Osobny artykuł: Macierzysz (gromada).
 Osobny artykuł: Ołtarzew (gromada).

1 stycznia 1957 gromadzie Ożarów-Franciszków nadano statusu osiedla[14]. 1 stycznia 1958 do osiedla Ożarów-Franciszków włączono część terenów miejscowości Ożarów z gromady Ożarów[15]. 31 grudnia 1961 do osiedla Ożarów-Franciszków włączono wieś Ołtarzew-Kolonia z gromady Ołtarzew[16]. Status miasta osiedle Ożarów-Franciszków otrzymało 1 stycznia 1967 z równoczesną zmianą nazwy na Ożarów Mazowiecki[17].

Od 1973[edytuj | edytuj kod]

Gminę Ożarów Mazowiecki z siedzibą w mieście Ożarowie Mazowieckim (nie wchodzącym w skład gminy) reaktywowano w powiecie pruszkowskim 1 stycznia 1973 w związku kolejną reformą administracyjną kraju[18], lecz o innych granicach. W jej skład weszły 24 sołectwa: Bronisze, Duchnice, Gołaszew, Jawczyce, Józefów, Kaputy-Kręczki, Konotopa, Koprki, Macierzysz, Michałówek, Mory, Myszczyn, Ołtarzew, Orły, Ożarów, Pilaszków, Piotrkówek Duży, Płochocin, Pogroszew, Pogroszew-Kolonia, Święcice, Umiastów, Wieruchów i Wolskie[19]. W sumie nowa gmina Ożarów Mazowiecki objęła obszary przedwojennych gmin: Blizne, Ożarów i Radzików (powiat błoński) oraz powojennych gmin:  Ożarów i Radzików (powiat grodzisko-mazowiecki / pruszkowski).

W latach 1975–1998 gmina położona była w stołecznym województwie warszawskim.

1 stycznia 1992 gminę Ożarów Mazowiecki i miasto Ożarów Mazowiecki połączono w jedną gminę miejsko-wiejską[20].

Od reformy 1 stycznia 1999 gmina Ożarów Mazowiecki należy do powiatu warszawskiego zachodniego w województwie mazowieckim.

1 stycznia 2014 wieś Ożarów (241,98 ha) włączono do miasta Ożarowa Mazowieckiego[21].

Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]

Według danych z roku 2002[22] gmina Ożarów Mazowiecki ma obszar 71,34 km², w tym:

  • użytki rolne: 84%
  • użytki leśne: 1%

Gmina stanowi 13,38% powierzchni powiatu.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dane z 31 grudnia 2014[23]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja 21 748 100 11 450 53 10 298 47
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]
304 160 144

Największe miejscowości gminy (dane z 2012 roku)

Miejscowość Liczba ludności
Ożarów Mazowiecki 10 280
Józefów 1890
Płochocin Osiedle 1400
Duchnice 858
Wolica
Święcice 710
Ołtarzew 524
Bronisze 520
Macierzysz 490
Płochocin 441
Piotrkówek Mały 341
Strzykuły 341
  • Piramida wieku mieszkańców gminy Ożarów Mazowiecki w 2014 roku[24].

Osiedla[edytuj | edytuj kod]

Miasto Ożarów Mazowiecki – osiedla: Osiedle RSM Bloki, Osiedle Franciszków, Osiedle Józefów, Osiedle Kabel, Osiedle Mickiewicza, Osiedle Ołtarzew, Płochocin-Osiedle (Osiedle Płochocin Północny, Osiedle Płochocin Południowy), Osiedle Szeligi, Osiedle Zientarówka.

Sołectwa[edytuj | edytuj kod]

Bronisze, Duchnice, Domaniewek Pierwszy, Gołaszew, Jawczyce, KaputyKręczki, Konotopa, Koprki, Macierzysz, Mory, Michałówek, Myszczyn, Ołtarzew, Orły, Piotrkówek Duży, Piotrkówek Mały, Pilaszków, Pogroszew, Pogroszew-Kolonia, Płochocin-Wieś, Święcice, Umiastów, Wieruchów, Wolskie[2].

Pozostałe miejscowości: Duchnice, Józefów, Strzykuły, Szeligi, Wolica.

Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]

Błonie, Brwinów, Leszno, Piastów, Pruszków, Stare Babice, m.st. Warszawa

Honorowy Obywatel Gminy Ożarów Mazowiecki[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Gmina Ożarów Mazowiecki w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-03-26] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. a b Strona gminy, sołectwa
  3. a b Urząd Statystyczny w Warszawie
  4. Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, s. 279).
  5. Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, s. 359).
  6. Powiat warszawski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 99.
  7. Dz.U. z 1929 r. nr 79, poz. 588
  8. Warszawski Dziennik Wojewódzki dla obszaru Województwa Warszawskiego. 1933, nr 14
  9. Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement (1943)
  10. a b Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  11. Dz.U. z 1952 r. nr 27, poz. 185
  12. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  13. Uchwała Nr VI/13/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 11, Poz. 67)
  14. Dz.U. z 1956 r. nr 58, poz. 277
  15. Dz.U. z 1957 r. nr 59, poz. 316
  16. Dz.U. z 1961 r. nr 59, poz. 323
  17. Dz.U. z 1966 r. nr 52, poz. 318
  18. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
  19. Uchwała Nr XX/93/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 1 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie warszawskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie z dnia 12 grudnia 1972, Nr 20, Poz. 407).
  20. Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397
  21. Dz.U. z 2013 r. poz. 869
  22. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  23. Dane statystyczne opublikowane na stronie Urzędu Miasta i Gminy. ozarow-mazowiecki.pl. [dostęp 2014-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-04)]. (pol.).
  24. Gmina Ożarów Mazowiecki w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2021-03-26] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  25. W tym roku po raz pierwszy Rada Miejska w Ożarowie Mazowieckim przyznała tytuł: "Honorowy Obywatel Gminy Ożarów Mazowiecki" [dostęp 2018-02-13] (pol.).