Przejdź do zawartości

Podhorce (rejon brodzki)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Podhorce (Ukraina))
Podhorce
Ilustracja
Zamek w Podhorcach z otaczającymi fortyfikacjami
Państwo

 Ukraina

Obwód

 lwowski

Rejon

brodzki

Populacja (2001)
• liczba ludności


1076[1]

Nr kierunkowy

3266

Kod pocztowy

80660

Położenie na mapie obwodu lwowskiego
Mapa konturowa obwodu lwowskiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Podhorce”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Podhorce”
Ziemia49°56′N 24°59′E/49,933333 24,983333
Strona internetowa
Pałac, kościół
Pałac, balkon, 2012
Tył pałacu
Pałac, brama, 2012
Widok z boku
Pałac w Podhorcach, 2012
Pałac, 9.2008
Kościół w Podhorcach przed 1918
Kościół w Podhorcach
Kościół pw. św. Józefa
Kościół św. Józefa w Podhorcach
książka ks. Stanisława Chołoniewskiego

Podhorce (ukr. Підгірці) – wieś w rejonie brodzkim obwodu lwowskiego Ukrainy. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Podhorce[2] w powiecie złoczowskim województwa tarnopolskiego.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Na podstawie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich to: wieś w powiecie złoczowskim, położona 8 km na południowy wschód od sądu powiatowego w Olesku, 17 km na północny wschód od sądu powiatowego, stacji kolejowej i urzędu poczty i telegrafu w Złoczowie i około 17 km od Brodów[3].

Nazwa wsi jest trafna, gdyż miejscowość ta znajduje się u podnóża góry skąd rozciąga się rozległa równina doliny Styru. Północna część wsi leży w dorzeczu Dniepru, za pośrednictwem rzeczki Łahodówki, dopływu Styru. Południowa część położona jest w dorzeczu Wisły za pośrednictwem jednego z ramion Bużka Oleskiego, dopływu Bugu. Środkiem wsi przebiega główny europejski dział wodny, który tworzy część Woroniaków. Pasmo to wznosi się w Podhorcach do 403 m.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
  • Archeolodzy odkryli w Podhorcach groby typu płytowego i kurhanowego pochodzące z X wieku, w których natrafiono na zwłoki złożone w drewnianych korytach lub skrzyniach, zbitych z brusów z zastosowaniem żelaznych gwoździ. Znaleziono też groby pochodzące z wczesnej epoki chrześcijaństwa, w których symbole nowej religii występują na przemian z symbolami pogańskimi. Znaleziono w nich m.in. takie upominki grobowe jak żelazne noże, osełki, krzesiwa, kabłączki skroniowe, pierścionki, wiadra drewniane z okuciami żelaznymi i gliniane naczynia.
  • W Podhorcach znajduje się jedno z najokazalszych horodyszcz na Podolu, tzw. 'Pleśnisk'. Znajdował się tu gród Rusi Halickiej, wzmiankowany po raz pierwszy w 1188 i doszczętnie zniszczony przez Tatarów w 1240.
  • Osada Podhorzec wzmiankowana była już przed rokiem 1400; od 1440 Podhorce stanowiły własność Podhoreckich, od 1633 Koniecpolskich, od 1682 – królewicza Jakuba Sobieskiego; po I rozbiorze, od 1772 znajdowała się na terenach należących do Królestwa Galicji i Lodomerii w Cesarstwie Austriackim w Galicji i była własnością Rzewuskich (od 1725 do 1865), a następnie Sanguszków. W roku 1857 Podhorce zamieszkiwali głównie Polacy i Rusini (ogółem 630 osób według spisu ludności z owego roku). Parafia greckokatolicka loco, a rzymskokatolicka w wiosce Prussy. Właścicielem tabularnym wioski był w tym okresie Józef Ubysz. W latach 1919–1939 ponownie w Polsce w powiecie złoczowskim województwa tarnopolskiego; od 1939 do 1991 w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. Obecnie znajduje się na terytorium Ukrainy.
  • W latach 1943–1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 20 Polaków[4].
  • W swojej rezydencji w Podhorcach Wacław Piotr Rzewuski h. Krzywda (1706–1779) hetman wielki koronny, hetman polny koronny, kasztelan krakowski, wojewoda podolski urządził jedną z najświetniejszych scen prywatnych w Europie. Wystawiał tu autorów klasycznych.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
  • Zamek-pałac w stylu villa castello należący pierwotnie do Stanisława Koniecpolskiego, zbudowany w latach 1637–1641. W zamku mieściła się dawniej kolekcja malarstwa. Zbiegiem okoliczności zbiór w znacznej części ocalał. Jest rozproszony. Obrazy częściowo przechowywane są w Muzeum Ziemi Tarnowskiej w Tarnowie, w Lwowskiej Galerii Sztuki (Lwów i zamek w Olesku). Niektóre obrazy pochodzące z tej galerii znajdują się w innych muzeach lwowskich (Lwowskie Muzeum Historii Religii, Lwowskie Muzeum Historyczne) i polskich (Muzeum Narodowe w Krakowie i w Warszawie), kilka jest własnością prywatną. Najcenniejszy obraz z całej kolekcji, Miłosierny Samarytanin, dzieło Jacoba Jordaensa, ewakuowany wraz z pewną częścią zbiorów podhoreckich we wrześniu 1939 znajduje się obecnie w São Paulo jako własność Fundacji Romana Sanguszki.
  • Kościół pw. św. Józefa i Podwyższenia Krzyża Świętego z lat 1752[5]–1766, wybudowany na zamówienie Wacława Rzewuskiego, według planów Romanusa. Architekt spełnił wizję fundatora kościoła, który chciał mieć w Podhorcach kopię słynnej ‘Basilica di Superga’, znajdującej się w Turynie we Włoszech. Kościół był najpierw kościołem zamkowym, a później parafialnym. Jest budowlą z półkolistą kopułą, oświetloną na szczycie latarnią i ozdobioną krzyżem. Portyk wsparty jest na 14 kolumnach korynckich. Attykę zdobią barokowe figury ciosowe ustawione na osiach ośmiu kolumn przednich, przedstawiające świętych patronów rodziny Rzewuskich. W 1926 kościół zdobiły malowidła autorstwa Łukasza Smuglewicza, który umieścił w kopule 8 medalionów z wyobrażeniami patriarchów starego zakonu. Dekoracje drewniane wnętrza kościoła (w tym piękny chór) wykonał w 1765 snycerz Marcin Twardowski. W ołtarzu głównym znajdował się obraz Szymona Czechowicza, przedstawiający św. Józefa i Podwyższenie św. Krzyża.
  • kolumny korynckie z figurami Matki Boskiej Niepokalanej i św. Józefa z 1754, znajdujące się między kościołem a pałacem.
  • Austeria – budynek dawnych stajen hetmańskich przekształcony w zajazd. Austerię zdobi dach mansardowy z barokowymi szczytami wspartymi na murowanych słupach.
  • Cerkiew z klasztorem bazylianów[6] ufundowana przez Ignacego Miączyńskiego w XVIII wieku, wybudowana na rzucie krzyża łacińskiego z fasadą w stylu barokowym. Kompleks położony jest na południe od kościoła św. Józefa

Ludzie związani z miejscowością

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Liczby ludności miejscowości obwodu lwowskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 5 grudnia 2001 roku. (ukr.).
  2. Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 572.
  3. Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VIII. Warszawa: 1880–1902, s. 392.
  4. Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, s. 507, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487.
  5. W źródłach znaleźć można również jako datę rozpoczęcia budowy rok 1751.
  6. Borys Woźnicki: Ikonostas w cerkwi Bazylianów w Podhorcach. [W:] Sztuka kresów wschodnich: materiały sesji naukowej. T. II. Kraków, 1996, s. 377–384.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. VIII, Warszawa, 1880–1902, s. 392.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]