Portal:Astronomia/Aktualności

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

28/29 września 2022 – swój ostatni lot odbyło Stratosferyczne Obserwatorium Astronomii Podczerwonej (SOFIA) (Urania)

11 i 12 lipca 2022NASA opublikowała pierwsze zdjęcia zrobione przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (Urania)

7 kwietnia 2022 – opublikowano informację o odkryciu najodleglejszej galaktyki HD1, której światło potrzebowało 13,5 mld lat, by dotrzeć do Ziemi (New Scientist)

21 marca 2022 – liczba znanych egzoplanet przekroczyła 5000 (Urania)

17 lutego 2022 – doniesiono o wykonaniu szacunków masy i jasności promieniowania w różnych zakresach widma galaktyki karłowatej wchłoniętej przez Drogę Mleczną – za pomocą obliczeń rozproszonych w ramach projektu MilkyWay@home (The Astrophysical Journal, Urania)

11 lutego 2022 – poinformowano o odkryciu nowego typu gwiazd, których powierzchnia pokryta jest węglem i tlenem – pierwiastkami powstałymi z syntezy helu (Urania. Royal Astronomical Society)

21 lipca 2021 – opublikowany wyniki pierwszych obserwacji dysku wokół planety pozasłonecznej, w którym tworzą się księżyce (ESO, pdf)

16 czerwca 2021 – wyjaśniono, jaka była przyczyna osłabienia blasku Betelgezy na przełomie lat 2019/2020. Okazało się, że gwiazdę częściowo zasłonił obłok pyłu (ESO, pdf)

18 marca 2021 – poinformowano o pierwszych pomiarach prędkości wiatru w stratosferze Jowisza; okazało się, że w pobliżu biegunów planety osiąga ona 1450 km/h (ESO)

6 października 2020 – Nagroda Nobla z fizyki za rok 2020 przyznano za badania czarnych dziur (ESO)

14 września 2020 – doniesiono o odkryciu w atmosferze Wenus cząsteczek fosforowodoru, co zinterpretowano jako możliwy znacznik występowania organizmów żywych (ESO); późniejsze analizy nie potwierdziły takiej hipotezy (Astronomy)

6 maja 2020 – poinformowano o odkryciu najbliższej Ziemi czarnej dziury; miała wchodzić w skład układu potrójnego QV Telescopii odległego o 1000 lat świetlnych od Ziemi (ESO), jednak w październiku 2020 podano, że prawdopodobnie była to błędna interpretacja, a wyjaśnienie danych obserwacyjnych jest inne (ScenceAlert)

16 kwietnia 2020 – zaprezentowano wyniki obserwacji gwiazdy krążącej wokół czarnej dziury w Centrum Galaktyki, której orbita ma kształt rozety, a nie elipsy, więc jest zgodny z przewidywaniami ogólnej teorii względności (ESO)

11 marca 2020 – zaprezentowano badania, według których na planecie WASP-76b mogą padać deszcze z kropel płynnego żelaza (ESO)

6 stycznia 2020 – przedstawiono nowe dowody na występowanie aktywnych wulkanów na Wenus (Urania)

6 stycznia 2020 – opublikowano wyniki badań, według których dużo masywnych czarnych dziur w galaktykach karłowatych nie znajduje się w ich centrach, ale na ich obrzeżach (NRAO, Urania)

4 grudnia 2019 – poinformowano o odkryciu pierwszej ogromnej planety krążącej wokół białego karła (ESO)

październik-grudzień 2019 – obserwowano znaczny spadek jasności Betelgezy, jednej z najjaśniejszych gwiazd gwiazdozbioru Oriona; analizowano, czy może on zapowiadać wybuch gwiazdy jako supernowa (Urania)

31 października 2019 – ogłoszono odkrycie obłoku gazu o wieku blisko 13 mld lat, którego skład chemiczny wskazuje, że w młodym wszechświecie gwiazdy tworzyły się bardzo szybko, wcześniej, niż dotychczas sądzono (Max-Planck-Gesellschaft, Urania)

28 października 2019 – dzięki obserwacjom przeprowadzonym przez VLT astronomowie ustalili, że planetoida pasa głównego (10) Hygiea ma kształt bardzo zbliżony do sferycznego, co wskazuje, że w przyszłości może być uznana za najmniejszą planetę karłowatą (ESO)

22 października 2019 – zaprezentowano pierwsze obrazy wykonane za pomocą kosmicznego teleskopu rentgenowskiego eROSITA, z pomocą którego będzie możliwe dokonanie wielu odkryć w zakresie badań niedostępnych dla teleskopów optycznych (Max-Planck-Gesellschaft, Urania)

7 października 2019 – ogłoszono odkrycie 20 kolejnych księżyców Saturna, dzięki czemu znanych jest już 82 jego naturalnych satelitów. W ten sposób Saturn wyprzedził w liczbie znanych księżyców Jowisza, który ma ich 79 (Carnegie Institution for Science, Urania)

7 lutego 2019ESA ogłosiła wyniki analizy obserwacji gwiazd za pomocą sondy kosmicznej Gaia wskazujące, że zderzenie Galaktyki Andromedy z Drogą Mleczną nastąpi za 4,5 mld lat, więc ok. 0,6 mld lat później niż dotychczas sądzono (ESA, Urania)

31 stycznia 2019 – poinformowano o odkryciu przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a za gromadą kulistą NGC 6752 stosunkowo bliskiej galaktyki Bedin I, odległej od nas o ok. 28 mln lat świetlnych (hubblesite.org, Urania)


Archiwum bieżące[edytuj | edytuj kod]

17 stycznia 2019 – astronomowie z University of Southampton odkryli, że czarna dziura 4U 1630–47 będąca składnikiem rentgenowskiego układu podwójnego obraca się z wielką prędkością, bliską maksymalnej teoretycznie dopuszczalnej prędkości obrotowej (University of Southampton, Urania)

9 stycznia 2019 – poinformowano o odkryciu dzięki zjawisku soczewkowania grawitacyjnego najdalszego i najjaśniejszego kwazara, J043947.08+163415.7, odległego od Słońca o ok. 12,8 mld lat świetlnych (Urania, Astrophysical Journal Letters)

Zdjęcie planetoidy (486958) 2014 MU69 zrobione 1 stycznia 2019 roku, z odległości 6700 km

1 stycznia 2019 – sonda kosmiczna New Horizons przeleciała w pobliżu obiektu Pasa Kuipera (486958) 2014 MU69 (planetoida na zdjęciu obok)

14 listopada 2018 – międzynarodowy zespół naukowców odkrył egzoplanetę krążącą wokół Gwiazdy Barnarda - GJ 699 b, jest to lodowa superziemia o okresie obiegu 233 dni (Urania, Nature)

31 października 2018 – zakończyła się misja sondy kosmicznej Dawn. Z powodu wyczerpania paliwa sonda nie mogła już manewrować, by komunikować się z Ziemią i ustawiać panele słoneczne do Słońca (NASA)

30 października 2018Kosmiczny Teleskop Keplera zakończył misję w związku ze zużyciem całego paliwa (NASA)

26 października 2018 – potwierdzono istnienie niezwykle trudnych do obserwacji, więc nawet kontrowersyjnych księżyców Kordylewskiego (Urania, ScienceDaily)

3 października 2018 – poinformowano o odkryciu pierwszego księżyca planety pozasłonecznej, Kepler-1625b-I (Science Advances, Urania)

27 lipca 2018 – wielka opozycja Marsa oraz całkowite zaćmienie Księżyca (środek fazy całkowitej o 22:22) (Urania, Urania)

Zdjęcie młodej planety krążącej wokół PDS 70

2 lipca 2018 – poinformowano o pierwszej w historii potwierdzonej obserwacji niedawno powstałej planety, krążącej wokół młodej gwiazdy zmiennej PDS 70 w gwiazdozbiorze Centaura (na zdjęciu obok) (ESO, Sky & Telescope)

30 czerwca 2018Międzynarodowy Dzień Planetoid (Urania)

27 czerwca 2018 – japońska sonda kosmiczna Hayabusa 2 dotarła do planetoidy (162173) Ryugu (JAXA, Urania)

czerwiec 2018 – opublikowano wyniki obserwacji satelity XMM-Newton wskazujące na istnienie gorącego gazu wypełniającego przestrzeń międzygalaktyczną, który może stanowić znaczną część materii barionowej wszechświata (ESA, Urania)

16 maja 2018 – według komunikatu ESO ALMA i VLT znalazły dowód na powstawanie gwiazd zaledwie 250 milionów lat po Wielkim Wybuchu (ESO)

15 maja 2018 – astronomowie odkryli najszybciej rosnącą spermasywną czarną dziurę, która co dwa dni pochłania masę równą masie Słońca (Australian National University, Urania)

Lądownik InSight podczas testów

5 maja 2018 – wystartowała misja sondy kosmicznej InSight, która ma zbadać wnętrze Marsa (obok zdjęcie lądownika) (NASA, Urania)

16 kwietnia 2018 – dokonano pierwszej obserwacji wskazującej na rozpoczęcie 25. cyklu słonecznego (Urania)

5 kwietnia 2018 – przedstawiono analizy wskazujące, że w galaktyce karłowatej Eridanus II jest znacznie mniej ciemnej materii, niż wynika to z aktualnych modeli, co wskazuje, że prawdopodobnie natura ciemnej materii jest bardziej złożona, niż to do tej pory zakładano (astro-ph.GA, Urania)

4 kwietnia 2018 – opublikowano informację o odkryciu 12 mniejszych czarnych dziur w pobliżu centralnej czarnej dziury związanej z radioźródłem Sagittarius A* w Centrum Drogi Mlecznej. Prawdopodobnie podobnych obiektów jest tam dużo więcej (Columbia University, Urania)

2 kwietnia 2018 – ogłoszono, że dzięki zjawisku soczewkowania grawitacyjnego odkryto najdalszą znaną gwiazdę, MACS J1149 Lensed Star 1 (Ikar) odległą o 9 miliardów lat świetlnych (hubblesite.org, Urania)

28 marca 2018 – ogłoszono odkrycie bardzo rozproszonej galaktyki NGC1052-DF2, która wydaje się nie mieć prawie wcale ciemnej materii, co wskazuje na potrzebę zmian dotychczasowych modeli zakładających, że jest ona głównym budulcem wszystkich galaktyk (Gemini Observatory, Urania)

14 marca 2018 – opublikowano pracę naukową, w której wykazano, że wszystkie galaktyki obracają się w ciągu jednego miliarda lat, niezależnie do tego, jakiej są wielkości (ICRAR, Urania)

1 marca 2018 – opublikowano nową teorię powstania ziemskiego Księżyca, która ma wyjaśnić zbieżność składu izotopowego obu ciał niebieskich (Sky&Telescope, Urania)

26 lutego 2018 – ogłoszono wyniki badań, według których dynamika ramion spiralnych Drogi Mlecznej jest znacznie bardziej złożona, niż oceniano to wcześniej (LaGuardia, Urania)

Animacja przelotu 1I/ʻOumuamua

18 października 2017 – w ramach programu obserwacyjnego Pan-STARRS odkryto planetoidę (lub kometę) 1I/ʻOumuamua, pierwszą o orbicie wyraźnie hiperbolicznej, co wskazuje, że prawdopodobnie pochodzi ona spoza Układu Słonecznego (animacja przelotu obok) (Urania)

11 października 2017 – poinformowano o odkryciu, że planetę karłowatą (136108) Haumea otacza pierścień (Phys.org, Nature, Urania)

10 października 2017 – opublikowano wyniki badań jednej z najjaśniejszych w historii gwiazd nowych, zaobserwowanej blisko rok wcześniej, 14 października 2016 SMCN 2016-10a w Małym Obłoku Magellana (Urania)

15 września 2017 – koniec misji sondy Cassini przez kontrolowane wejście i spłonięcie w atmosferze Saturna[1]

17 sierpnia 2017 – piąta w historii detekcja fal grawitacyjnych, oznaczona jako GW170817, po raz pierwszy została zaobserwowana także w różnych zakresach fal elektromagnetycznych, potwierdzając przewidywania teoretyczne zjawiska kilonowej (ESO)

8 sierpnia 2017 – opublikowano wyniki badań, na podstawie których po raz pierwszy ustalono częstość obrotu wewnętrznego jądra Słońca. Okazało się, że obraca się w tempie jednego obrotu na około tydzień, więc prawie cztery razy szybciej niż zewnętrzne warstwy Słońca (Astronomy magazine, Urania)

18 lipca 2017 – poinformowano o odkryciu, że powtarzające się co około 27 dni trzęsienia ziemi na Księżycu wywoływane są przez siły pływowe w układzie Ziemia-Księżyc (Journal of Geophysical Research, Urania)

14 lipca 2017 – podano, że według najnowszych badań liczba komet długookresowych o średnicy co najmniej 1 km jest około siedem razy większa niż wcześniej sądzono (The Astronomical Journal, Urania)

Archiwum stałe[edytuj | edytuj kod]

Archiwum (do czerwca 2017)

  1. Jet Propulsion Laboratory: The Grand Finale Toolkit. [dostęp 2017–04–18]. (ang.).