Przejdź do zawartości

Płomykówka ziemna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Płomykówka ziemna
Tyto capensis[1]
(A. Smith, 1834)[2]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

sowy

Rodzina

płomykówkowate

Podrodzina

płomykówki

Rodzaj

Tyto

Gatunek

płomykówka ziemna

Synonimy
  • Strix Capensis A. Smith, 1834[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Płomykówka ziemna[4] (Tyto capensis) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny płomykówkowatych (Tytonidae). Zasiedla niektóre części środkowej i południowej Afryki.

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Płomykówka ziemna jest blisko spokrewniona z płomykówką długonogą (T. longimembris), dawniej były one często uważane za jeden gatunek[5]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) oraz autorzy Birds of the World uznają płomykówkę ziemną za gatunek monotypowy[6][5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Wymiary średnie[7]:

  • długość ciała: 34[8]–42 cm
    • długość skrzydła: 28,3–34,5 cm[7]
  • masa ciała: 355–520 g

Szlara ma barwę kremową, z żółtawym obrzeżeniem o gęstym, ciemnym nakrapianiu. Tęczówka czarnobrązowa, dziób od jasnoróżowego po białawy. Wierzch ciała jest całkowicie brunatnoczarny, z rzadkimi białymi i szarymi plamkami. Lotki pierwszego i drugiego rzędu mają barwę szarobrązową, lecz u nasady żółtawą. Ogon krótki, środkowe pióra brązowe, ale jaśnieją im bardziej na zewnątrz. Spód ciała kremowobrązowy do białawego, pokryty ciemnymi plamami. Nogi pokrywają jasne pióra, aż do 1/3 stępu. Pazury od ciemnobrązowego do prawie czarnego[7].

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Występuje we wschodniej części RPA, w Lesotho, Suazi, Zimbabwe, północnej i południowej Tanzanii, południowej, wschodniej i zachodniej Demokratycznej Republice Konga, centralnym i południowo-wschodnim Kongu, północnej Angoli, południowo-zachodniej Kenii, wschodniej i zachodniej Ugandzie oraz w Kamerunie[9]. Dwukrotnie stwierdzona w Etiopii, jedno błędne stwierdzenie w Namibii[5].

Ekologia i zachowanie

[edytuj | edytuj kod]
Środowisko

Otwarte sawanny, łąki, także suche, do wysokości 3200 m n.p.m. W Górach Aberdare i górze Kenia może występować na wyższej wysokości. Środowisko, w którym żyje, cechują długie trawy[7].

Zachowanie

Płomykówka ziemna to ptak nocny i rzadko widuje się ją za dnia w locie. Dzień spędza na ziemi w wysokiej trawie. Udeptując ją, tworzy kopulaste przestrzenie lub nawet kilkumetrowe tunele. Para ptaków może razem przebywać. Jeżeli nie ma wystarczająco jedzenia, ptak ten może udać się na polowanie rankiem lub o zmierzchu. Zawołanie jest skrzeczące, podobne jak u płomykówki zwyczajnej, lecz łagodniejsze[7].

Drapieżnikiem, który może zagrozić temu gatunkowi, jest błotniak afrykański (Circus ranivorus)[10].

Pożywienie

Wiadomo, że ten gatunek sowy poluje na żółtokreta nadbrzeżnego (Chlorotalpa duthieae), sierściomysz afrykańską (Dasymus incomtus), piaskogrzeba przylądkowego (Georychus capensis), gryzonie z rodzaju Otomys i Mastomys, afrojeża buszmeńskiego (Atelerix frontalis), ryjkonosy, zającowate, nietoperze, bekasy afrykańskie (Gallinago nigripennis), chrząszcze oraz termity[10].

Lęgi
Pisklę płomykówki ziemnej

Płomykówka ziemna wyprowadza lęgi od grudnia do sierpnia[7]. Gniazdo jest zagłębieniem w ziemi wyściełanym trawą. Odchodzą od niego liczne tunele, by ptak mógł z niego wychodzić, nie narażając się na atak drapieżnika. Składa 2–6 jaj[10], zazwyczaj w odstępach dwudniowych. Mają one wymiary 41,1×32,7 mm. Inkubacja (wyłącznie przez samicę) zaczyna się od złożenia pierwszego jaja i trwa 32–42 dni. Pierwsze 10 dni po wykluciu samiec donosi pokarm, a samica karmi pisklęta, potem robią to oba ptaki. Gdy pisklęta mają 28–35 dni, zaczynają chodzić po tunelach. W wieku 7 tygodni rozpoczynają próby latania. Po nauczeniu się pozostają z rodzicami przez 3 tygodnie, aż nie osiągną pełnej samodzielności[7].

Status

[edytuj | edytuj kod]

IUCN uznaje płomykówkę ziemną za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji nie została oszacowana; w 1999 roku ptak ten opisywany był jako lokalnie pospolity do niezbyt licznego. BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Tyto capensis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b A. Smith. African zoology. „South African quarterly journal”. 2, s. 317, 1834. (ang.). 
  3. a b Tyto capensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Tytonidae Mathews, 1912 (1866) - płomykówkowate - Barn Owls (wersja: 2018-04-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-04].
  5. a b c M.D. Bruce & J.S. Marks: African Grass-Owl (Tyto capensis). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2021. DOI: 10.2173/bow.afgowl1.01. [dostęp 2021-02-22]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  6. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Owls. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-04]. (ang.).
  7. a b c d e f g Deane P. Levis: African Grass Owl - Tyto capensis. 2012. [dostęp 2013-04-01].
  8. Planet of Birds: African Grass Owl (Tyto capensis). [dostęp 2016-03-14]. (ang.).
  9. BirdLife International: African Grass-owl Tyto capensis. [dostęp 2013-04-01]. (ang.).
  10. a b c Biodiversity Explorer: Tyto capensis (African grass-owl). [dostęp 2020-04-04].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]