Rejencja katowicka

Rejencja katowicka (niem. Regierungsbezirk Kattowitz) − jednostka administracyjna utworzona w większości na okupowanych terenach II RP w 1939 roku, istniejąca do 1945 roku, obecnie część województwa śląskiego i województwa małopolskiego.

Rejencja została utworzona 26 listopada 1939 roku w ramach pruskiej prowincji Śląsk (śląskiej). Złożyły się na nią tereny zarówno polskiego Śląska (bez powiatu lublinieckiego, który przeszedł do rejencji opolskiej) z polską częścią Zaolzia, Kraiku hulczyńskiego, jak i ziem polskich wcześniej ze Śląskiem niezwiązanych, a należących w okresie II RP do województw kieleckiego i krakowskiego. Do rejencji przyłączono też część terenów należących w latach 1922−1939 do Niemiec, by skupić w jednej jednostce administracyjnej wszystkie miasta i powiaty tworzące Górnośląski Okręg Przemysłowy, likwidując przy okazji ślady międzywojennej granicy państwowej.

W latach 1939−1941 rejencja katowicka stanowiła część prowincji Śląsk (śląskiej, Provinz Schlesien) z siedzibą we Wrocławiu, a od 18 stycznia 1941 roku wraz z rejencją opolską tworzyła odrębną prowincję Górny Śląsk (górnośląską, Provinz Oberschlesien) z siedzibą w Katowicach.

Lista powiatów rejencji katowickiej:

powiaty miejskie (niem. Stadtkreise)
- Beuthen O.S. (Bytom) – niemiecki powiat od 1890 (rejencja opolska),
- Gleiwitz (Gliwice) – niemiecki powiat od 1897 (rejencja opolska),
- Hindenburg (Zabrze) – niemiecki powiat od 1927 (rejencja opolska),
- Kattowitz (Katowice) – polski powiat (woj. śląskie; utworzony w Niemczech w 1899),
- Königshütte O.S. (Królewska Huta = Chorzów) – polski powiat (woj. śląskie; utworzony w Niemczech w 1898),
- Sosnowitz (Sosnowiec) – polski powiat utworzony w 1928 (woj. kieleckie),

powiaty ziemskie (niem. Landkreise)
- Landkreis Bendsburg (będziński) – utworzony w 1939 (do 1941 pod nazwą Landkreis Bendzin^[1]) z obszaru polskiego powiatu będzińskiego (woj. kieleckie),
- Landkreis Beuthen-Tarnowitz (bytomsko-tarnogórski) – niemiecki powiat, do 1939 w rejencji opolskiej, utworzony w 1927 ze skrawków powiatów bytomskiego i tarnogórskiego, które w 1922 pozostały przy Niemczech; w 1941 powiększony o obszar polskiego powiatu tarnogórskiego (w latach 1939–1941 Landkreis Tarnowitz, zob. poniżej),
- Landkreis Bielitz (bielski) – utworzony w 1939 z polskich jednostek: powiatu ziemskiego bielskiego i miasta wydzielonego Bielsko (woj. śląskie) oraz powiatu bialskiego i części wadowickiego (woj. krakowskie; Andrychów, Kalwaria, Mucharz, Spytkowice, Wadowice, Wieprz, Zator),
- Landkreis Ilkenau (olkuski) – utworzony w 1939 (do 1941 pod nazwą Landkreis Olkusch^[2]) z części polskiego powiatu olkuskiego (woj. krakowskie; Olkusz, Bolesław, Sławków, częściowo Rabsztyn i Ogrodzieniec),
- Landkreis Kattowitz (katowicki) – utworzony w 1939 z obszarów polskich powiatów katowickiego i świętochłowickiego (woj. śląskie),
- Landkreis Krenau (chrzanowski) – utworzony w 1939 (do 1941 pod nazwą Landkreis Chrzanow^[3]) z większej części polskiego powiatu chrzanowskiego (woj. krakowskie; bez Krzeszowic, Alwerni, Nowej Góry i Tenczynka, które pozostały w GG)
- Landkreis Pleß (pszczyński) – utworzony w 1939 z obszaru polskiego powiatu pszczyńskiego (woj. śląskie),
- Landkreis Rybnik (rybnicki) – utworzony w 1939 z obszaru polskiego powiatu rybnickiego (woj. śląskie),
- Landkreis Saybusch (żywiecki) – utworzony w 1939 z obszaru polskiego powiatu żywieckiego (woj. krakowskie),
- Landkreis Tarnowitz (tarnogórski) – utworzony w 1939 z obszaru polskiego powiatu tarnogórskiego (woj. śląskie); w 1941 włączony do powiatu bytomsko-tarnogórskiego,
- Landkreis Teschen (cieszyński) – utworzony w 1939 z polskich powiatów cieszyńskiego i frysztackiego (woj. śląskie),
- Landkreis Tost-Gleiwitz (toszecko-gliwicki) – niemiecki powiat, do 1939 w rejencji opolskiej.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Das Schlesienbuch. Handbuch für die Provinzen Niederschlesien u. Oberschlesien, 1. Jahrgang mit ausführlichen Ortsverzeichnissen der Provinzen Niederschlesien und Oberschlesien, Dresden: Kurt Gruber Verlag Wirtschaft – Recht, 1942, 5. Teil, s. 10 (Bendzin), 7. Teil, s. 1 (Landkreis Bendsburg) .
↑ Das Schlesienbuch. Handbuch für die Provinzen Niederschlesien u. Oberschlesien, 1. Jahrgang mit ausführlichen Ortsverzeichnissen der Provinzen Niederschlesien und Oberschlesien, Dresden: Kurt Gruber Verlag Wirtschaft – Recht, 1942, 5. Teil, s. 104 (Olkusch), 7. Teil, s. 1 (Landkreis Ilkenau) .
↑ Das Schlesienbuch. Handbuch für die Provinzen Niederschlesien u. Oberschlesien, 1. Jahrgang mit ausführlichen Ortsverzeichnissen der Provinzen Niederschlesien und Oberschlesien, Dresden: Kurt Gruber Verlag Wirtschaft – Recht, 1942, 5. Teil, s. 22 (Chrzanow), 7. Teil, s. 1 (Landkreis Krenau) .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Górny Śląsk. Kraina Pogranicza www.elvish.org [dostęp 2011-01-01]
Granice Śląska − wykład dr Piotra Greinera. gornoslaskie-dziedzictwo.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-22)]. www.gornoslaskie-dziedzictwo.com [dostęp 2011-01-01]
Instytut Pamięci Narodowej: Zagłada Żydów Zagłębiowskich www.ipn.gov.pl [dostęp 2011-01-01]
Statistisches Jahrbuch für das Deutsche Reich 1941 w DigiZeitschriften. Abgerufen am 16. August 2009.

[1] Das Schlesienbuch. Handbuch für die Provinzen Niederschlesien u. Oberschlesien, 1. Jahrgang mit ausführlichen Ortsverzeichnissen der Provinzen Niederschlesien und Oberschlesien, Dresden: Kurt Gruber Verlag Wirtschaft – Recht, 1942, 5. Teil, s. 10 (Bendzin), 7. Teil, s. 1 (Landkreis Bendsburg) .

[2] Das Schlesienbuch. Handbuch für die Provinzen Niederschlesien u. Oberschlesien, 1. Jahrgang mit ausführlichen Ortsverzeichnissen der Provinzen Niederschlesien und Oberschlesien, Dresden: Kurt Gruber Verlag Wirtschaft – Recht, 1942, 5. Teil, s. 104 (Olkusch), 7. Teil, s. 1 (Landkreis Ilkenau) .

[3] Das Schlesienbuch. Handbuch für die Provinzen Niederschlesien u. Oberschlesien, 1. Jahrgang mit ausführlichen Ortsverzeichnissen der Provinzen Niederschlesien und Oberschlesien, Dresden: Kurt Gruber Verlag Wirtschaft – Recht, 1942, 5. Teil, s. 22 (Chrzanow), 7. Teil, s. 1 (Landkreis Krenau) .

[1]

[2]

[3]