Richard Crenna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Richard Crenna
Ilustracja
Richard Crenna jako Luke McCoy w roku 1961
Imię i nazwisko

Richard Donald Crenna

Data i miejsce urodzenia

30 listopada 1926
Los Angeles

Data i miejsce śmierci

17 stycznia 2003
Los Angeles

Zawód

aktor

Współmałżonek

Joan Grisham
(1950-1955; rozwód)
Penni Sweeney
(1959-2003; jego śmierć)

Lata aktywności

1937–2003

Multimedia w Wikimedia Commons

Richard Donald Crenna[1] (ur. 30 listopada 1926 w Los Angeles, zm. 17 stycznia 2003 w Los Angeles) – amerykański aktor filmowy, telewizyjny i radiowy. Odtwórca roli pułkownika Sammuela R. „Sama” Trautmana w serii filmów Rambo z Sylvestrem Stallone w tytułowej roli[2]. Postać pułkownika sparodiował w komediach – Hot Shots! 2 (1993) i Ści(ą)gany (1998).

Laureat nagrody Emmy dla najlepszego aktora pierwszoplanowego w serialu limitowanym lub serialu lub filmie antologicznym za rolę policyjnego detektywa Richarda Becka, który uważa, że ​​ofiary gwałtu „same się o to proszą”, zanim sam zostaje zgwałcony przez dwóch podejrzanych mężczyzn i zaczyna kwestionować to przekonanie w telewizyjnym sensacyjnym dramacie kryminalnym ABC Richard Beck ofiara gwałtu (The Rape of Richard Beck, 1985)[3] w reżyserii Karen Arthur.

23 maja 1988 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6714 Hollywood Boulevard[4][5].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Los Angeles, jako jedyne dziecko Edith Josephine (z domu Pollette), która była kierownikiem hotelu w Los Angeles, i Dominicka Anthony’ego Crenny, farmaceuty[6][7]. Jego rodzice byli pochodzenia włoskiego[8]. Uczęszczał do Virgil Junior High School[9]. W 1944 ukończył Belmont High School w Los Angeles. Podczas II wojny światowej, od lutego 1945 do sierpnia 1946, służył w United States Army[10].

Po odbyciu służby wojskowej uczęszczał na Uniwersytet Południowej Kalifornii, gdzie uzyskał tytuł Bachelor of Arts w dziedzinie literatury angielskiej[11].

Kariera[edytuj | edytuj kod]

Swoją karierę aktorską rozpoczął w radiu w słuchowisku Boy Scout Jamboree (1937–1948). Następnie grał Waltera „Bronco” Thompsona w radiowej komedii sytuacyjnej The Great Gildersleeve (1949–1954) i licealistę o piskliwym głosie Waltera Dentona w komedii radiowej Our Miss Brooks (1948) u boku Eve Arden i Gale’a Gordona. Po raz pierwszy trafił na ekran w komediodramacie muzycznym Niech żyje taniec (Let’s Dance, 1950)[12] z Betty Hutton i Fredem Astaire. Brał też udział w serialach, w tym w sitcomie CBS Kocham Lucy (1952) z Janet Waldo. W biograficznym dramacie sportowym The Pride of St. Louis (1952) wystąpił jako Paul „Daffy” Dean, brat legendarnego baseballisty Dizzy’ego Deana (Dan Dailey), również miotacz z głównej ligi Major League Baseball[13]. Grał głupkowatego licealistę Waltera Dentona w sitcomie familijnym CBS Our Miss Brooks (1952–1955). W dramacie kryminalnym noir Over–Exposed (1956) został obsadzony w roli dziennikarza Russa Bassetta[14].

Rola Luke’a McCoya, wnuka Amosa (Walter Brennan) w serialu komediowym ABC / CBS The Real McCoys (1957–1963) przyniosła mu w 1959 nominację do nagrody Emmy dla najlepszego aktora drugoplanowego (postaci drugoplanowej) w serialu komediowym[15]. W komedii J. Lee Thompsona Johnie Goldfarb, proszę do domu! (John Goldfarb, Please Come Home!, 1965) wystąpił w roli byłej gwiazdy futbolu uniwersyteckiego z Shirley MacLaine. Za rolę stanowego ustawodawcy Jamesa Slattery’ego w serialu CBS Ludzie Slattery’ego (Slattery’s People, 1964–1965) o lokalnej polityce w 1965 był nominowany do Złotego Globu dla najlepszego aktora w serialu dramatycznym i nagrody Emmy za wybitne indywidualne osiągnięcia w dziedzinie rozrywki[15], a w 1966 zdobył nominację do nagrody Emmy dla najlepszego aktora w serialu dramatycznym[15].

Crenna próbował zrównoważyć pracę i rodzinę, zabierając ze sobą żonę i dzieci na zdjęcia do filmów, w tym całoroczną przygodę w Hongkongu i na Tajwanie w dramacie wojennym Roberta Wise Ziarnka piasku (The Sand Pebbles, 1966) u boku Steve’a McQueena, a jako odważny kapitan kanonierki Collins był nominowany do nagrody Laurel za najlepszy występ drugoplanowy[16]. Był czarnym charakterem w dreszczowcu psychologicznym Terence’a Younga Doczekać zmroku (Wait Until Dark, 1967) u boku Audrey Hepburn. W biograficznym filmie muzycznym Roberta Wise Gwiazda (Star!, 1968)[17] z Julie Andrews zagrał autentyczną postać Richarda Aldricha, który był amerykańskim producentem teatralnym, kierownikiem teatru, reżyserem i dyplomatą[18][19].

W telewizyjnym filmie historyczno–przygodowym CBS Pielgrzymi z Mayflower (Mayflower: The Pilgrims' Adventure, 1979) z Anthonym Hopkinsem wcielił się w postać Williama Brewstera, angielskiego urzędnika i pasażera Mayflower, który został przywódcą kolonii Plymouth, ze względu na swoje wykształcenie i obecną pozycję wśród imigrantów z Holandii. W melodramacie kryminalnym neo-noir Żar ciała (Body Heat, 1981) w reż. Lawrence’a Kasdana zagrał zdradzonego męża Kathleen Turner. Za kreację Phila Brody’ego w komedii romantycznej Garry’ego Marshalla Chłopak z klubu Flamingo (The Flamingo Kid, 1984) z Mattem Dillonem otrzymał nominację do Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego. Z kolei rola pułkownika Sammuela R. „Sama” Trautmana w dramacie sensacyjnym Rambo III (1988) przyniosła mu nominację do Złotej Maliny dla najgorszego aktora drugoplanowego[20]. Grał główną rolę detektywa Franka Janeka, który prowadzi śledztwo w sprawie niewyjaśnionych morderstw w Nowym Jorku w telewizyjnych dramatach kryminalnych CBS: Sprawy wewnętrzne (Internal Affairs, 1988)[21] z Kate Capshaw, Morderstwo w czerni i bieli (Murder in Black and White, 1990)[22] z Diahann Carroll, Morderstwo razy siedem (Murder Times Seven, 1990)[23] z Susan Blakely, Polowanie na mordercę (Terror on Track 9, 1992)[24] z Joan Van Ark, Martwy kwiat (The Forget–Me-Not Murders, 1994)[25] z Tyne Daly i Janek zdrajca (Janek: The Silent Betrayal, 1994)[26] z Lievem Schreiberem.

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

16 września 1950 zawarł związek małżeński z Joan Grisham[27]. 9 listopada 1955 doszło do rozwodu. Miał syna Seana (ur. 1955)[27]. 19 października 1957 poślubił Hannah „Penni” Smith[28], z którą miał syna Richarda Anthony’ego (ur. 29 czerwca 1959)[29] i córkę Marię (ur. 1966)[27].

Śmierć[edytuj | edytuj kod]

Pod koniec życia cierpiał na raka trzustki[30]. Zmarł 17 stycznia 2003 w Cedars-Sinai Medical Center w Los Angeles w wieku 76 lat, bezpośrednią przyczyną śmierci był zawał serca[31][32]. Crenna zmarł w czasie realizacji serialu Potyczki Amy, w którym wcielał się w rolę Jareda Duffa[33].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Personalidade: Richard Crenna (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2019-02-26]. (port.).
  2. ↑ Rambo star Richard Crenna dies at 76. „The Guardian”, 2003-01-20. [dostęp 2017-01-12]. (ang.).
  3. ↑ Richard Crenna Awards. AllMovie. [dostęp 2023-04-08]. (ang.).
  4. ↑ Richard Crenna. Walk of Fame. [dostęp 2023-04-08]. (ang.).
  5. ↑ Dennis McLellan: Hollywood Star Walk: Richard Crenna. „Los Angeles Times”, 2003-01-19. [dostęp 2023-04-08]. (ang.).
  6. ↑ Richard Crenna Biography (1927–2003). Film Reference. [dostęp 2020-04-10]. (ang.).
  7. ↑ Kris 'Peterborough K' Peterson: Richard Crenna (1926–2003). Find a Grave. [dostęp 2023-04-07]. (ang.).
  8. ↑ Richard Crenna - What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs. [dostęp 2020-04-10]. (ang.).
  9. ↑ Dennis McLellan: Richard Crenna, 75; Actor Made Transition From Comedy to Drama. „Los Angeles Times”, 2003-01-19. [dostęp 2023-04-08]. (ang.).
  10. ↑ Corey Kilgannon: Richard Crenna, Veteran Actor, Is Dead at 76. „The New York Times”, 2003-01-19. [dostęp 2023-04-08]. (ang.).
  11. ↑ Hal Erickson, Rovi: Richard Crenna, Actor, Producer, Director. „The New York Times”, 2015-04-20. [dostęp 2023-04-08]. (ang.).
  12. ↑ Richard Crenna Biography. Newsmakers Cumulation. [dostęp 2023-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-09)]. (ang.).
  13. ↑ Richard Crenna Biography. AllMovie. [dostęp 2023-04-08]. (ang.).
  14. ↑ Richard Crenna. Rotten Tomatoes. [dostęp 2023-04-08]. (ang.).
  15. ↑ a b c Richard Crenna Awards & Nominations. Emmy.com. [dostęp 2023-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-08)]. (ang.).
  16. ↑ Richard Crenna Biography. The Famous People. [dostęp 2023-04-07]. (ang.).
  17. ↑ Renata Adler: Screen: 'Star!' Arrives:Julie Andrews Featured in Movie at Rivoli. „The New York Times”, 1998-10-23. [dostęp 2023-04-09]. (ang.).
  18. ↑ Andrew Rostan: Eleven Examinations of Pointlessness: Robert Wise’s „Star!”. Bright Wall/Dark Room, 2019-04-08. [dostęp 2023-04-09]. (ang.).
  19. ↑ „Star!” (1968). American Film Institute. [dostęp 2023-04-09]. (ang.).
  20. ↑ Richard Crenna. Awards&dWinners.com. [dostęp 2023-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-09)]. (ang.).
  21. ↑ Internal Affairs (1988) w bazie IMDb (ang.)
  22. ↑ Murder in Black and White (1990) w bazie IMDb (ang.)
  23. ↑ Murder Times Seven (1990) w bazie IMDb (ang.)
  24. ↑ Terror on Track 9 (1992) w bazie IMDb (ang.)
  25. ↑ The Forget–Me-Not Murders (1994) w bazie IMDb (ang.)
  26. ↑ Janek: The Silent Betrayal (1994) w bazie IMDb (ang.)
  27. ↑ a b c Biographical Summaries of Notable People: Richard Crenna. MyHeritage. [dostęp 2023-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-09)]. (ang.).
  28. ↑ Biographical Summaries of Notable People: Penni Sweeney. MyHeritage. [dostęp 2023-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-08)]. (ang.).
  29. ↑ Richard Anthony Crenna w bazie IMDb (ang.)
  30. ↑ Actor Richard Crenna dead at 76. CNN, 2003-01-22. [dostęp 2023-04-09]. (ang.).
  31. ↑ Crenna dies at 76. „Variety”, 2003-01-19. [dostęp 2017-01-12]. (ang.).
  32. ↑ Corey Kilgannon: Richard Crenna, Veteran of TV and Films, Is Dead at 76. „The New York Times”, 2003-01-20. [dostęp 2023-04-08]. (ang.).
  33. ↑ Richard Donald Crenna, American actor. Encyklopedia Britannica. [dostęp 2019-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-03-10)]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Richard_Crenna&oldid=72823632”