Samantha Cristoforetti

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Samantha Cristoforetti
Ilustracja
Samantha Cristoforetti (2013)
Data i miejsce urodzenia

26 kwietnia 1977
Mediolan

Narodowość

włoska

Status

aktywna

Funkcja

Dowódca MSK[1], specjalista misji

Łączny czas misji kosmicznych

nieaktualne na dzień 26.7.2022, 199 dni 16 godzin
42 minuty

Liczba spacerów kosmicznych

1

Czas spacerów kosmicznych

7 g. 5 m.

Misje

Sojuz TMA-15M, Ekspedycja 67/68

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Samantha Cristoforetti (ur. 26 kwietnia 1977 w Mediolanie) – włoska astronautka, emerytowana pilot, żołnierz Włoskich Sił Powietrznych, kapitan, inżynier. Ustanowiła kobiecy rekord najdłuższego pojedynczego pobytu w kosmosie (199 dni i 16 godzin) oraz rekord najdłuższego pojedynczego pobytu w kosmosie astronauty z Europejskiej Agencji Kosmicznej[2][3][4]. Pierwsza Włoszka, która poleciała w kosmos. Pierwsza osoba, która zaparzyła kawę w kosmosie[5].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodzona w Mediolanie Cristoforetti dzieciństwo spędziła w Malè, w Val di Sole, w prowincji Trydent. W wieku 18 lat wzięła udział w amerykańskim programie wymiany zagranicznej z organizacją AFS, uczestnicząc w U.S. Space Camp[6]. Studiowała w Bolzano i Trydencie, ukończyła studia na Uniwersytecie Technicznym w Monachium z dyplomem z inżynierii mechanicznej. Studiowała także na École Supérieure d’Aéronautique w Tuluzie oraz na Rosyjskim Chemiczno-Technologicznym Uniwersytecie im. D.I. Mendelejewa w Moskwie. Ukończyła także Uniwersytet w Neapolu na kierunku lotniczym[7], studiowała na Accademia Aeronautica w Pozzuoli, stając się jedną z pierwszych kobiet – pilotów myśliwskich i poruczników Włoskich Sił Powietrznych. Jest drugim absolwentem Space Camp, który poleciał w przestrzeń kosmiczną[6].

W ramach treningu ukończyła także wspólne szkolenie europejskie NATO dla pilotów myśliwskich. Ma nalot ponad 500 godzin na sześciu typach samolotów wojskowych: SF-260, T-37, T-38, MB-339A, MB-339CD i AMX. Ma stopień wojskowy kapitana lotnictwa[8].

Włoszka jest poliglotką, mówi po włosku, angielsku, niemiecku, francusku, rosyjsku i chińsku[8][9].

Po 19 latach odeszła ze służby wojskowej nabywając emeryturę[10].

Misja Futura[edytuj | edytuj kod]

3 lipca 2012 roku Europejska Agencja Kosmiczna ogłosiła, że Cristoforetti weźmie udział w długotrwałej misji na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w 2014 roku[11]. 23 listopada 2014 roku Sojuz TMA-15M wystartował z kosmodromu Bajkonur, dokując do MSK w sześć godzin później[12]. Cristoforetti i jej towarzysze wrócili na Ziemię 11 czerwca 2015.

Misja Cristoforetti nosiła nazwę Futura. W czasie pobytu na stacji przeprowadziła liczne eksperymenty naukowe, w tym pięć projektów związanych z fizjologią człowieka w warunkach nieważkości. Była operatorem w trakcie odcumowywania statku ATV-5. W lutym 2015 roku rozpoczęła program „Mission X: Train Like an Astronaut”, który polegał na zapoznaniu tysięcy dzieci w wieku od 8 do 12 lat z wielu krajów z pracą kosmonauty oraz zdrowym trybem życia i odżywiania[13]. Badała także przydatność alg z rodzaju Spirulina przy pozyskiwaniu żywności w drodze fotosyntezy w środowisku o sztucznie odnawianej atmosferze[14].

Powrót na Ziemię[edytuj | edytuj kod]

Miesięczne opóźnienie lotów związane z awarią dwóch rosyjskich rakiet nośnych spowodowało przedłużenie jej pobytu, a z tym ustalenie rekordu długości pobytu kobiety jak i astronauty z ESA w przestrzeni kosmicznej[15].

Ekspedycja 67[edytuj | edytuj kod]

S.Cristoforetti została przydzielona do lotu na Międzynarodową Stację Kosmiczną po raz drugi wiosną 2022 r.[16] Leci na czwartej misji NASA Commercial Crew Program, SpaceX Crew-4 na statku kosmicznym SpaceX Crew Dragon.[17] Misja wystartowała 27 kwietnia 2022 roku, przed zadokowaniem tego samego dnia[18]. Druga misja Włoszki na MSK nazywa się Minerva. Była pierwszą osobą, która nakręciła wideo TikTok na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, a niektóre z jej pokładowych filmów obejrzano miliony razy[19].

21 lipca 2022 r. S.Cristoforetti wykonała swój pierwszy spacer kosmiczny, który trwał 7 godzin i 5 minut[20]. Wraz z Olegiem Artiemjewem wspólny spacer kosmiczny ESA - Roskosmos był trzecim spacerem kosmicznym, w którym instalowano ERA. S.Cristoforetti była pierwszym nie-Rosjaninem, który użył skafander Orłan (Orłan MKS) od czasu Michaela Barratta w czerwcu 2009 roku i pierwszym europejskim astronautą, który to zrobił od czasu Jean-Pierre'a Haigneré 16 kwietnia 1999 roku.[21]

Ekspedycja 68[edytuj | edytuj kod]

Z dniem 28 września 2022 roku, jako pierwsza Europejka objęła dowodzenie MSK[22][23]. 19 maja 2021 roku podjęto decyzję w tej sprawie[24].

Science fiction[edytuj | edytuj kod]

Cristoforetti w module Cupola wskazuje SpaceX CRS-6 „«There’s coffee in that nebula»… ehm, I mean… in that #Dragon”

Cristoforetti pozowała do zdjęcia w koszuli nawiązującej do książki Autostopem przez Galaktykę, jej towarzysz Anton Szkaplerow miał koszulę z odniesieniami do Wielkiego pytania o życie, wszechświat i całą resztę. Na blogu Ekspedycji 42 była specjalna sekcja „Don’t panic”[25]. W kwietniu 2015 roku, gdy kapsuła Dragon przywiozła na pokład MSK maszynę do espresso, w serwisie Twitter opublikowała swoją fotografię w stroju Gwiezdnej Floty z komentarzem „«There’s coffee in that nebula»… ehm, I mean… in that #Dragon” (odnoszącym się do kapitan Janeway z serialu Star Trek: Voyager i jej miłości do kawy). Była to pierwsza kawa zaparzona na pokładzie MSK[5][25][26].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Komandor Orderu Zasługi Republiki Włoskiej z dniem 6 marca 2013 r.[27]

16 lipca 2015 roku Prezydent Włoch S.Mattarella uczynił ją Kawalerem Wielkiego Krzyża Orderu Zasługi Republiki Włoskiej. 20 lipca 2015 roku polityk wręczając jej order powiedział m.in.: Jej poczynania śledzili z zachwytem i miłością wszyscy Włosi[28][29].

Wyrazy uznania[edytuj | edytuj kod]

Wręczenie Samancie Cristoforetti dyplomu magistra honorowego Università degli Studi di Pavia w dziedzinie bioinżynierii

Życie rodzinne[edytuj | edytuj kod]

Ma dwoje dzieci z inżynierem, Francuzem Lionelem Ferrą, z listopada 2016 r. córkę Kelsey Amal, z 2021 r. syna imieniem Dorian Lev[37][38] i mieszkają blisko Europäisches Astronautenzentrum w Kolonii.

Film[edytuj | edytuj kod]

Jest bohaterką filmu dokumentalnego Astrosamantha - La donna dei record nello spazio[39].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ ESA - ESA astronaut Samantha Cristoforetti becomes first European female ISS commander [online], esa.int [dostęp 2024-04-25] (ang.).
  2. ↑ Janene Pieters: Dutch astronaut Kuipers loses space record to Italy’s Cristoforetti. nltimes.nl, 2015-06-05. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (7 stycznia 2016)]. (ang.).
  3. ↑ 3 Space Station Astronauts Safely Return to Earth. 11 czerwca 2015. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 czerwca 2015)]. (ang.).
  4. ↑ Samantha beats ESA astronaut single-duration record – Outpost 42. Outpost 42. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 marca 2016)]. (ang.). Cytat: ESA astronaut Samantha Cristoforetti will break the record for the longest uninterrupted spaceflight of an ESA astronaut
  5. ↑ a b To boldly brew: Italian astronaut makes first espresso in space. [w:] the Guardian [on-line]. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 października 2015)]. (ang.).
  6. ↑ a b Space Camp Alumni Newsletter. Space and Rocket Center. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (11 marca 2016)]. (ang.).
  7. ↑ Samantha Cristoforetti. A.S.I. – Agenzia Spaziale Italiana. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 czerwca 2015)]. (wł.).
  8. ↑ a b Samantha Cristoforetti. ESA. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (11 marca 2016)]. (ang.).
  9. ↑ Why Europe’s astronauts are learning Chinese [online], bbc.com [dostęp 2024-04-25].
  10. ↑ Samantha Cristoforetti lascia l'Aeronautica [online], agi.it [dostęp 2024-04-25] (wł.).
  11. ↑ ESA astronaut Samantha Cristoforetti set for Space Station in 2014. esa.int, 3 lipca 2012. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 listopada 2012)]. (ang.).
  12. ↑ Crew docks at International Space Station. USA Today, 23 listopada 2014. [dostęp 2016-03-04]. (ang.).
  13. ↑ Mission X – Training like an Astronaut. European Space Agency (ESA). [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (8 marca 2016)]. (ang.).
  14. ↑ Futura Mission. esa.int, 7 października 2015. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 września 2015)]. (ang.).
  15. ↑ Samantha overtakes Sunita as holder of longest spaceflight for women. ESA. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (23 lipca 2015)]. (ang.).
  16. ↑ ESA - Samantha Cristoforetti will fly to the International Space Station in 2022 [online], esa.int [dostęp 2024-04-25] (ang.).
  17. ↑ https://ghostarchive.org/varchive/youtube/20211220/tI1Xhu3fYus
  18. ↑ SpaceX launches another historic astronaut mission | CNN Business [online], cnn.com [dostęp 2024-04-25] (ang.).
  19. ↑ Samantha Cristoforetti: The astronaut taking TikTok to new heights [online], bbc.com [dostęp 2024-04-25].
  20. ↑ Выход в открытый космос Олега Артемьева и Саманты Кристофоретти 21 июля - YouTube [online], youtube.com [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  21. ↑ Russian cosmonaut, European astronaut complete joint spacewalk – Spaceflight Now [online], spaceflightnow.com [dostęp 2024-04-25] (ang.).
  22. ↑ Telegram: Contact @roscosmos_gk [online], t.me [dostęp 2024-04-25].
  23. ↑ Włoszka dowódcą MSK - Altair Agencja Lotnicza [online], altair.com.pl [dostęp 2024-04-25] (ang.).
  24. ↑ https://twitter.com/esa/status/1398247845057208321
  25. ↑ a b Don’t panic | Outpost 42. outpost42.esa.int. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (11 marca 2016)]. (ang.).
  26. ↑ Sam Cristoforetti on Twitter. twitter.com. [dostęp 2016-03-04]. (ang.).
  27. ↑ https://www.quirinale.it/onorificenze/insigniti/328391
  28. ↑ Samantha Cristoforetti becomes Cavaliere di Gran Croce. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 sierpnia 2015)]. (ang.).
  29. ↑ https://www.quirinale.it/onorificenze/insigniti/328391
  30. ↑ 9 novembre – Conferimento laurea magistrale honoris causa in Bioingegneria a Samantha Cristoforetti – news.unipv [online], unipv.it [dostęp 2024-04-25] (wł.).
  31. ↑ Laurea ad honorem in Ingegneria Aerospaziale a Samantha Cristoforetti [online], festivaltecnologia.it [dostęp 2024-04-25] (wł.).
  32. ↑ https://2019.festivaltecnologia.it/sites/default/files/2019-11/_SGP4616_2019110943738447.JPG
  33. ↑ Il Politecnico celebra i 160 con il Festival della Tecnologia - La Stampa [online], lastampa.it [dostęp 2024-04-25] (wł.).
  34. ↑ Astronaut Samantha Cristoforetti wordt eredoctor aan de VU - Vrije Tijd Amsterdam [online], vrijetijdamsterdam.nl [dostęp 2024-04-25] (ang.).
  35. ↑ https://www.researchgate.net/publication/321756946_Ophrys_montalciniae_nothosubsp_cristoforettiae_O_incubacea_subsp_brutia_O_sphegodes_subsp_classica_nuovo_ibrido_naturale_del_Salento_Puglia
  36. ↑ Barbie Role Models Samantha Cristoforetti | Mattel [online], Mattel Shop [dostęp 2022-02-12] (ang.).
  37. ↑ Samantha Cristoforetti gives birth to Kelsey Amal - English - ANSA.it [online], ansa.it [dostęp 2024-04-25] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-04] (ang.).
  38. ↑ https://www.ilgiorno.it/mondo/samantha-cristoforetti-marito-figli-1.7610414
  39. ↑ ASTROSAMANTHA - La donna dei record nello spazio - Officine Ubu [online], officineubu.com [dostęp 2024-04-25] (wł.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Samantha_Cristoforetti&oldid=73611885”