Kolegiata św. Pawła Apostoła w Kaliszu: Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
kat.
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Historia: drobne redakcyjne
Linia 87: Linia 87:
Pochowany w niej został w [[1202]] [[Władcy Polski|zwierzchni książę Polski]] Mieszko III Stary oraz jego zmarły 9 lat wcześniej syn [[Mieszko Młodszy]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.stary.kalisz.pl/kosciol-sw-pawla.html| tytuł = Tego już nie ma: Kościół pw. św. Pawła| data dostępu = 2010-04-13| autor = Jerzy Aleksander Splitt| opublikowany = www.stary.kalisz.pl| praca = | data = | język = }}</ref>. Nagrobki obu władców odnaleziono podczas badań archeologicznych prowadzonych w latach [[1958]]–[[1963]]<ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Baranowski|imię = Tadeusz|autor link = |tytuł = Grobowce książąt|czasopismo =Kalisia Nowa |url=http://www.kalisz.pl/files/118950095246e65818ed840/kalisia_06_2008.pdf|wolumin = 5-6|wydanie = |strony = 10-11|data = 2008|wydawca = Miasto Kalisz|miejsce = Kalisz|issn = 1426-7667|doi = }}</ref>. W kolegiacie konsekrowano biskupów wrocławskich i płockich<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.kalisz.pl/spacer.php?pan_id=0000-1016-0032| tytuł = Zawodzie-fundamenty dawnej kolegiaty| data dostępu = 2010-04-13| autor = | opublikowany = www.kalisz.pl| praca = | data = | język = }}</ref>.
Pochowany w niej został w [[1202]] [[Władcy Polski|zwierzchni książę Polski]] Mieszko III Stary oraz jego zmarły 9 lat wcześniej syn [[Mieszko Młodszy]]<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.stary.kalisz.pl/kosciol-sw-pawla.html| tytuł = Tego już nie ma: Kościół pw. św. Pawła| data dostępu = 2010-04-13| autor = Jerzy Aleksander Splitt| opublikowany = www.stary.kalisz.pl| praca = | data = | język = }}</ref>. Nagrobki obu władców odnaleziono podczas badań archeologicznych prowadzonych w latach [[1958]]–[[1963]]<ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Baranowski|imię = Tadeusz|autor link = |tytuł = Grobowce książąt|czasopismo =Kalisia Nowa |url=http://www.kalisz.pl/files/118950095246e65818ed840/kalisia_06_2008.pdf|wolumin = 5-6|wydanie = |strony = 10-11|data = 2008|wydawca = Miasto Kalisz|miejsce = Kalisz|issn = 1426-7667|doi = }}</ref>. W kolegiacie konsekrowano biskupów wrocławskich i płockich<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.kalisz.pl/spacer.php?pan_id=0000-1016-0032| tytuł = Zawodzie-fundamenty dawnej kolegiaty| data dostępu = 2010-04-13| autor = | opublikowany = www.kalisz.pl| praca = | data = | język = }}</ref>.


Kościół zburzono zapewne podczas najazdu księcia śląskiego [[Henryk I Brodaty|Henryka Brodatego]] w [[1233]]. W następnych stuleciach odzyskiwano z niego materiał budowalny. W czasie przeprowadzonych w latach 1958-1963 wykopalisk pod kierownictwem dra [[Krzysztof Dąbrowski|Krzysztofa Dąbrowskiego]] odkryto poza nagrobkami książąt drewniany, pozłacany krzyż procesyjny. Jednonawowa kolegiata posiadała [[Wieża|wieżę]], emporę, nawę i prezbiterium z [[Apsyda (architektura)|absydą]], w oknach wprawione były [[witraż]]e<ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Dąbrowska|imię = Iwona|autor link = |tytuł = Les vestiges d'une enceinte fortifiée de Kalisz a la lumière des recherches archéologiques 1958-1960|czasopismo = Archeologia Polona|url =http://www.iaepan.edu.pl/archaeologia-polona/article/78|wolumin = VI|wydanie = |strony = 246-260|data = 1964|wydawca = Instytut Archeologii i Etnologii PAN|miejsce = Wrocław|issn = 0066-5924|doi = }}</ref>. Badania archeologiczne są kontynuowane przez zespół dra Tadeusza Baranowskiego z [[Instytut Archeologii i Etnologii PAN|Instytutu Archeologii i Etnologii PAN]]. W [[2008]] otwarto [[Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu Zawodziu|rezerwat archeologiczny Kalisz-Zawodzie]] (Kaliski Gród Piastów)<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.muzeum.kalisz.pl/oddzialy_zawodzie.html| tytuł = Rezerwat archeologiczny Zawodzie| data dostępu = 2010-04-13| autor = | opublikowany = www.muzeum.kalisz.pl| praca = | data = | język = }}</ref>, na którego terenie znajdują się pozostałości kolegiaty. Wcześniej zrekonstruowano przyziemie świątyni (w skali 1:1).
Kościół zburzono zapewne podczas najazdu księcia śląskiego [[Henryk I Brodaty|Henryka Brodatego]] w [[1233]]. W następnych stuleciach odzyskiwano z niego materiał budowalny. W czasie przeprowadzonych w latach 1958-1963 wykopalisk pod kierownictwem dra [[Krzysztof Dąbrowski|Krzysztofa Dąbrowskiego]] odkryto nagrobki książąt oraz drewniany pozłacany krzyż procesyjny. Jednonawowa kolegiata posiadała [[Wieża|wieżę]], emporę, nawę i prezbiterium z [[Apsyda (architektura)|absydą]], w oknach wprawione były [[witraż]]e<ref>{{cytuj pismo |nazwisko = Dąbrowska|imię = Iwona|autor link = |tytuł = Les vestiges d'une enceinte fortifiée de Kalisz a la lumière des recherches archéologiques 1958-1960|czasopismo = Archeologia Polona|url =http://www.iaepan.edu.pl/archaeologia-polona/article/78|wolumin = VI|wydanie = |strony = 246-260|data = 1964|wydawca = Instytut Archeologii i Etnologii PAN|miejsce = Wrocław|issn = 0066-5924|doi = }}</ref>. Badania archeologiczne są kontynuowane przez zespół dra Tadeusza Baranowskiego z [[Instytut Archeologii i Etnologii PAN|Instytutu Archeologii i Etnologii PAN]]. W [[2008]] otwarto [[Rezerwat Archeologiczny w Kaliszu Zawodziu|rezerwat archeologiczny Kalisz-Zawodzie]] (Kaliski Gród Piastów)<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.muzeum.kalisz.pl/oddzialy_zawodzie.html| tytuł = Rezerwat archeologiczny Zawodzie| data dostępu = 2010-04-13| autor = | opublikowany = www.muzeum.kalisz.pl| praca = | data = | język = }}</ref>, na którego terenie znajdują się pozostałości kolegiaty. Wcześniej zrekonstruowano przyziemie świątyni (w skali 1:1).


[[25 stycznia]] [[2007]] w miejscu książęcej krypty grobowej zebrano ziemię i złożono w [[urna (pojemnik)|urnach]] w [[kościół św. Wojciecha w Kaliszu|kościele św. Wojciecha w Kaliszu]] i [[opactwo cystersów w Lądzie|opactwie cystersów w Lądzie]]<ref>tag, ''Dotknąć serca Kalisza. Zawodzie: urny z piastowską ziemią'', [[Życie Kalisza]], nr 18/2007, s. 21. ISSN 1231-6350</ref>.
[[25 stycznia]] [[2007]] w miejscu książęcej krypty grobowej zebrano ziemię i złożono w [[urna (pojemnik)|urnach]] w [[kościół św. Wojciecha w Kaliszu|kościele św. Wojciecha w Kaliszu]] i [[opactwo cystersów w Lądzie|opactwie cystersów w Lądzie]]<ref>tag, ''Dotknąć serca Kalisza. Zawodzie: urny z piastowską ziemią'', [[Życie Kalisza]], nr 18/2007, s. 21. ISSN 1231-6350</ref>.

Wersja z 11:32, 16 kwi 2014

Kolegiata św. Pawła Apostoła w Kaliszu
kolegiata
Ilustracja
Model kolegiaty
Państwo

 Polska

Miejscowość

Kalisz

Adres

{{{adres}}}

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Wezwanie

św. Paweł Apostoł

Położenie na mapie Kalisza
Mapa konturowa Kalisza
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}
Zrekonstruowane przyziemie kolegiaty św. Pawła Apostoła

Kolegiata św. Pawła Apostoła w Kaliszu – kolegiata w Kaliszu, na Zawodziu, romańska, wzniesiona po 1145 z fundacji Mieszka III Starego, spalona w 1233, odbudowana; zniszczona w 1331 w czasie najazdu krzyżackiego, popadła w ruinę; miejsce pochówku władców Polski.

Pozostałości kolegiaty odnalazł w 1903 Włodzimierz Demetrykiewicz, odsłonił w 1958 Krzysztof Dąbrowski[1], w 1964 wpisano je do rejestru zabytków, w 2007 zrekonstruowano przyziemie[2].

W kolegiacie św. Pawła Apostoła zostali pochowani:

Historia

Kolegiata została wzniesiona po 1145[3] w miejscu wcześniejszego jednonawowego kościoła drewnianego[4], częściowo posadowiona na fundamentach wcześniejszej kamiennej budowli przedromańskiej, wzniesionej w technice płytkowej przed I poł. XI w.[5], która prawdopodobnie była katedrą dawnej diecezji kaliskiej, wzmiankowanej w Dialogu o życiu św. Ottona biskupa bamberskiego, erygowanej w 1075 przez Grzegorza VII, zniesionej w 1124 i włączonej do archidiecezji gnieźnieńskiej[6][7].

W czasie wykopalisk archeologicznych prowadzonych w latach 1983–1992, wewnątrz ławy fundamentowej kolegiaty romańskiej odsłonięto fundamenty jeszcze wcześniejszego kościoła drewnianego, o konstrukcji wieńcowej, datowanego na przełom X i XI w. Kościół ten, nazwany kościołem św. Wojciecha, był jednym z dwóch (obok najwcześniejszej fazy kościoła św. Wojciecha w Krakowie) najstarszych kościołów drewnianych na ziemiach polskich[8].

Pochowany w niej został w 1202 zwierzchni książę Polski Mieszko III Stary oraz jego zmarły 9 lat wcześniej syn Mieszko Młodszy[9]. Nagrobki obu władców odnaleziono podczas badań archeologicznych prowadzonych w latach 1958–1963[10]. W kolegiacie konsekrowano biskupów wrocławskich i płockich[11].

Kościół zburzono zapewne podczas najazdu księcia śląskiego Henryka Brodatego w 1233. W następnych stuleciach odzyskiwano z niego materiał budowalny. W czasie przeprowadzonych w latach 1958-1963 wykopalisk pod kierownictwem dra Krzysztofa Dąbrowskiego odkryto nagrobki książąt oraz drewniany pozłacany krzyż procesyjny. Jednonawowa kolegiata posiadała wieżę, emporę, nawę i prezbiterium z absydą, w oknach wprawione były witraże[12]. Badania archeologiczne są kontynuowane przez zespół dra Tadeusza Baranowskiego z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. W 2008 otwarto rezerwat archeologiczny Kalisz-Zawodzie (Kaliski Gród Piastów)[13], na którego terenie znajdują się pozostałości kolegiaty. Wcześniej zrekonstruowano przyziemie świątyni (w skali 1:1).

25 stycznia 2007 w miejscu książęcej krypty grobowej zebrano ziemię i złożono w urnach w kościele św. Wojciecha w Kaliszu i opactwie cystersów w Lądzie[14].

  1. ↑ Iwona Dąbrowska, Grodzisko na Zawodziu w Kaliszu. Pierwsze sprawozdanie z prac wykopaliskowych (1958), [w:] Osiemnaście wieków Kalisza, red. Aleksander Gieysztor, t. 1, Kalisz 1960, s. 29–67.
  2. ↑ Tadeusz Baranowski, Leszek Ziąbka. Gród kaliski na Zawodziu. „Kalisia Nowa”. 5-6, s. 5-7, 2008. Kalisz: Miasto Kalisz. ISSN 1426-7667. 
  3. ↑ Krzysztof Dąbrowski, Kalisz od zarania dziejów do wczesnego średniowiecza, [w:] Dzieje Kalisza, red. Władysław Rusiński, Poznań 1977, s. 41.
  4. ↑ T. Baranowski, Najstarszy kościół kaliski, [w:] Z Otchłani Wieków, 2002, z. 1–2, s. 20–24.
  5. ↑ Rodzińska-Chorąży T., Węcławowicz T., Kolegiata pod wezwaniem św. Pawła w grodzie kaliskim na Zawodziu, [w:] Kalisz wczesnośredniowieczny, red. Baranowski T., Kalisz–Warszawa 1998, s. 73–74. ISBN 83-85463-72-0
  6. ↑ Andrzej Wędzki: Kalisz w państwie wczesnopiastowskim i w okresie rozbicia dzielnicowego. W: Władysław Rusiński (red.): Dzieje Kalisza. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1977, s. 46.
  7. ↑ Władysław Kościelniak, Kalisz : przewodnik, Kalisz 2002, s. 133. ISBN 83-913102-3-X
  8. ↑ Tadeusz Baranowski, Najstarszy kościół kaliski, [w:] Z Otchłani Wieków, nr 1–2/2002, s. 20. ISSN 0044-1481
  9. ↑ Jerzy Aleksander Splitt: Tego już nie ma: Kościół pw. św. Pawła. www.stary.kalisz.pl. [dostęp 2010-04-13].
  10. ↑ Tadeusz Baranowski. Grobowce książąt. „Kalisia Nowa”. 5-6, s. 10-11, 2008. Kalisz: Miasto Kalisz. ISSN 1426-7667. 
  11. ↑ Zawodzie-fundamenty dawnej kolegiaty. www.kalisz.pl. [dostęp 2010-04-13].
  12. ↑ Iwona Dąbrowska. Les vestiges d'une enceinte fortifiée de Kalisz a la lumière des recherches archéologiques 1958-1960. „Archeologia Polona”. VI, s. 246-260, 1964. Wrocław: Instytut Archeologii i Etnologii PAN. ISSN 0066-5924. 
  13. ↑ Rezerwat archeologiczny Zawodzie. www.muzeum.kalisz.pl. [dostęp 2010-04-13].
  14. ↑ tag, Dotknąć serca Kalisza. Zawodzie: urny z piastowską ziemią, Życie Kalisza, nr 18/2007, s. 21. ISSN 1231-6350

Zobacz też

Miejsca pochówku władców Polski
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kolegiata_św._Pawła_Apostoła_w_Kaliszu&oldid=39269515”