Autokefalia: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m →Otrzymywanie, przyznawanie i uznawanie autokefalii: drobne redakcyjne |
m →Obszar działania Kościoła: drobne redakcyjne |
||
Linia 8: | Linia 8: | ||
== Obszar działania Kościoła == |
== Obszar działania Kościoła == |
||
Jest [[dogmat]]yczną zasadą, że wszyscy wyznawcy prawosławia mieszkający na danym terytorium są członkami jednego Kościoła<ref>{{Cytuj|tytuł=Can there be an autocephalous Orthodox Church in America which does not encompass all Orthodox Christians living in this territory?|opublikowany=Orthodox Church in America|url=http://oca.org/questions/autocephaly}}</ref>. Niemniej jednak na [[Ukraina|Ukrainie]] obok [[Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego|Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego]] podległego [[Patriarchat Moskiewski|Patriarchatowi Moskiewskiemu]] (patrz mapka) istnieją także konkurencyjne: [[Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny]] oraz [[Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego]]<ref>{{Cytuj |autor=DEON.pl |tytuł=Ukraińska autokefalia - "Mission: Impossible"? |data dostępu=2016-07-19 |url=http://www.deon.pl/religia/kosciol-i-swiat/komentarze/art,1815,ukrainska-autokefalia-mission-impossible.html |język=pl}}</ref>. Kanoniczność oraz autokefalia dwóch ostatnich nie jest uznawana przez pozostałe Kościoły prawosławne. W 2016 |
Jest [[dogmat]]yczną zasadą, że wszyscy wyznawcy prawosławia mieszkający na danym terytorium są członkami jednego Kościoła<ref>{{Cytuj|tytuł=Can there be an autocephalous Orthodox Church in America which does not encompass all Orthodox Christians living in this territory?|opublikowany=Orthodox Church in America|url=http://oca.org/questions/autocephaly}}</ref>. Niemniej jednak na [[Ukraina|Ukrainie]] obok [[Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego|Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego]] podległego [[Patriarchat Moskiewski|Patriarchatowi Moskiewskiemu]] (patrz mapka) istnieją także konkurencyjne: [[Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny]] oraz [[Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego]]<ref>{{Cytuj |autor=DEON.pl |tytuł=Ukraińska autokefalia - "Mission: Impossible"? |data dostępu=2016-07-19 |url=http://www.deon.pl/religia/kosciol-i-swiat/komentarze/art,1815,ukrainska-autokefalia-mission-impossible.html |język=pl}}</ref>. Kanoniczność oraz autokefalia dwóch ostatnich nie jest uznawana przez pozostałe Kościoły prawosławne. W 2016 r. niekanoniczny patriarchat kijowski wystosował do [[Bartłomiej I (patriarcha Konstantynopola)|Bartłomieja I]] prośbę o anulowanie decyzji z 1686 r., podporządkowującej [[Prawosławna metropolia kijowska|metropolię kijowską]] władzy patriarchatu moskiewskiego<ref>{{Cytuj|tytuł=Ukraina z nadzieją na autokefalię i zjednoczenie prawosławia - dzieje.pl|data dostępu=2016-07-19|url=http://dzieje.pl/aktualnosci/ukraina-z-nadzieja-na-autokefalie-i-zjednoczenie-prawoslawia}}</ref>. |
||
Autokefalia Kościoła nie zawsze musi być związana z [[Terytorium państwowe|terytorium państwa]] stanowiącego obszar jego działania, ani z narodowością jego wiernych. Gruziński Kościół Prawosławny oraz Rosyjski Kościół Prawosławny przez wiele lat istniały równocześnie na terenie [[Rosja|Rosji]] (później [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]), zaś [[Prawosławny Patriarchat Antiocheński|patriarchat antiocheński]] obejmuje swoim obszarem terytorium kilku państw<ref>{{Cytuj|tytuł=Are autocephalous churches always churches of separate nations?|opublikowany=Orthodox Church in America|url=https://oca.org/questions/autocephaly/autocephaly-05}}</ref>. |
Autokefalia Kościoła nie zawsze musi być związana z [[Terytorium państwowe|terytorium państwa]] stanowiącego obszar jego działania, ani z narodowością jego wiernych. Gruziński Kościół Prawosławny oraz Rosyjski Kościół Prawosławny przez wiele lat istniały równocześnie na terenie [[Rosja|Rosji]] (później [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]), zaś [[Prawosławny Patriarchat Antiocheński|patriarchat antiocheński]] obejmuje swoim obszarem terytorium kilku państw<ref>{{Cytuj|tytuł=Are autocephalous churches always churches of separate nations?|opublikowany=Orthodox Church in America|url=https://oca.org/questions/autocephaly/autocephaly-05}}</ref>. |
||
== Autokefalia a autonomia == |
== Autokefalia a autonomia == |
Wersja z 15:50, 15 wrz 2017
Autokefalia (z gr. αὐτο – samo, κεφαλή – głowa) – status Kościoła chrześcijańskiego (najczęściej prawosławnego albo orientalnego) oznaczający, że jego głowa (biskup, metropolita, patriarcha) nie jest odpowiedzialny przed jakimkolwiek innym hierarchą o wyższej randze.
Otrzymywanie, przyznawanie i uznawanie autokefalii
Jeśli sobór albo wyższy rangą hierarcha zwalnia spod swojej władzy prowincję kościelną, a w powstały w ten sposób Kościół pozostaje w pełnej komunii ze swoim dotychczasowym zwierzchnikiem – wówczas znaczy to, że sobór albo hierarcha przyznaje nowo powstałemu Kościołowi autokefalię. Za przykład może posłużyć Kościół Cypru, któremu autokefalię nadał sobór efeski w kanonie VIII[1]. Głową tego Kościoła jest arcybiskup Cypru, który nie podlega żadnej wyższej władzy kościelnej, choć kościół, któremu przewodzi, pozostaje w łączności z innymi kościołami prawosławnymi. W przypadku Kościołów orientalnych przykładem jest w pełni niezależny Malankarski Kościół Ortodoksyjny, zachowujący komunię z Syryjskim Kościołem Ortodoksyjnym.
Kontrowersje budzi kwestia tego, kto może przyznać autokefalię. W 1970 r. Rosyjski Kościół Prawosławny nadał autokefalię Kościołowi Prawosławnemu w Ameryce, co nie zostało uznane przez większość patriarchatów. W następstwie obalenia cara Mikołaja II gruzińscy biskupi jednostronnie przywrócili 25 marca 1917 r. autokefalię Gruzińskiego Kościoła Prawosławnego, który pozostaje w komunii z innymi Kościołami prawosławnymi, a jego autokefalia jest uznawana m.in. przez ekumenicznego patriarchę Konstantynopola (od 1990 r.). Rosyjski Kościół Prawosławny utrzymuje, że jego własna autokefalia daje mu prawo przyznawania autokefalii dowolnej wspólnocie wchodzącej w jego skład, zaś patriarchat konstantynopolitański utrzymuje, iż prawo to należy wyłącznie do soboru.
Obszar działania Kościoła
Jest dogmatyczną zasadą, że wszyscy wyznawcy prawosławia mieszkający na danym terytorium są członkami jednego Kościoła[2]. Niemniej jednak na Ukrainie obok Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego podległego Patriarchatowi Moskiewskiemu (patrz mapka) istnieją także konkurencyjne: Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny oraz Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego[3]. Kanoniczność oraz autokefalia dwóch ostatnich nie jest uznawana przez pozostałe Kościoły prawosławne. W 2016 r. niekanoniczny patriarchat kijowski wystosował do Bartłomieja I prośbę o anulowanie decyzji z 1686 r., podporządkowującej metropolię kijowską władzy patriarchatu moskiewskiego[4].
Autokefalia Kościoła nie zawsze musi być związana z terytorium państwa stanowiącego obszar jego działania, ani z narodowością jego wiernych. Gruziński Kościół Prawosławny oraz Rosyjski Kościół Prawosławny przez wiele lat istniały równocześnie na terenie Rosji (później ZSRR), zaś patriarchat antiocheński obejmuje swoim obszarem terytorium kilku państw[5].
Autokefalia a autonomia
Kościoły autokefaliczne są w pełni samorządne: same wybierają swojego zwierzchnika, mają też prawo do konsekrowania własnego Krzyżma. Tego przywileju nie mają Kościoły autonomiczne. Ich przełożeni są ponadto wskazywani przez Kościół, w którego skład wchodzą[6].
Kanoniczne prawosławne Kościoły autokefaliczne[potrzebny przypis]
W nawiasach podano daty uzyskania autokefalii.
- Patriarchat Konstantynopolitański,
- Patriarchat Aleksandryjski,
- Patriarchat Antiocheński,
- Patriarchat Jerozolimski,
- Rosyjski Kościół Prawosławny (1448),
- Serbski Kościół Prawosławny (1219 i ponownie 1878),
- Rumuński Kościół Prawosławny (1872 – ogłoszona, 1885 – uznana przez Konstantynopol),
- Bułgarski Kościół Prawosławny (919, 1872 – ponownie ogłoszona, 1885 – uznana przez Konstantynopol),
- Gruziński Kościół Prawosławny i Apostolski (486 – nadana przez Patriarchę Antiochii, 1917 – ponownie ogłoszona, 1919 – uznana przez Konstantynopol, 1943 – uznana przez Moskwę),
- Kościół Cypru (431 – nadana przez sobór efeski),
- Kościół Grecji (1833 – ogłoszona, 1850 – uznana przez Konstantynopol),
- Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny (1924 – uznana przez Konstantynopol, 1948 – nadana po raz drugi przez Moskwę po rezygnacji z aktu z 1924),
- Albański Kościół Prawosławny (1922 – ogłoszona, 1937 – uznana),
- Kościół Prawosławny Czech i Słowacji (1951 – uznana przez Moskwę, 1993 – uznana przez Konstantynopol),
- Kościół Prawosławny w Ameryce (1970 – nadana przez Moskwę, uznawana także przez Gruziński Kościół Prawosławny, Bułgarski Kościół Prawosławny, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Kościół Prawosławny Czech i Słowacji).
- ↑ Kanon VIII soboru efeskiego [online] [dostęp 2016-06-22] .
- ↑ Can there be an autocephalous Orthodox Church in America which does not encompass all Orthodox Christians living in this territory? [online], Orthodox Church in America .
- ↑ DEON.pl, Ukraińska autokefalia - "Mission: Impossible"? [online] [dostęp 2016-07-19] (pol.).
- ↑ Ukraina z nadzieją na autokefalię i zjednoczenie prawosławia - dzieje.pl [online] [dostęp 2016-07-19] .
- ↑ Are autocephalous churches always churches of separate nations? [online], Orthodox Church in America .
- ↑ What is the difference between an “autocephalous” and an “autonomous” church if both types are truly independent? [online], Orthodox Church in America .
Bibliografia
- Erickson J. H., The Challenge of Our Past: Studies in Orthodox Canon Law and Church History, Crestwood, New York, St. Vladimir's Seminary Press, 1991