Mohammed Siad Barre: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
Boty
1 384 760 edycji
m Redukuję wywołanie Szablon:Przypisy i dodaję nagłówek
m poprawa linków
Linia 44: Linia 44:


== Życiorys ==
== Życiorys ==
Urodził się w rodzinie [[Koczownik (nomada)|nomadów]] klanu Darod<ref name="B"/>. Jego rodzice zmarli gdy miał dziesięć lat. Po ukończeniu szkoły podstawowej w mieście Luuq w południowej Somalii, przeniósł się do stolicy ówczesnej [[Somali Włoskie|Somalii włoskiej]], [[Mogadiszu]] gdzie kontynuował naukę w szkole średniej<ref name=BF>Benjamin Frankel, ''The Cold War, 1945-1991: Leaders and other important figures in the Soviet Union, Eastern Europe, China, and the Third World'', (Gale Research: 1992), s. 306.</ref>. Według różnych źródeł mógł się urodzić w 1912, 1916, 1919 klub 1921 roku<ref>Mohamed Haji Mukhtar ''Historical dictionary of Somalia''. The Scarecrow Press, 2003. s. 158. {{ISBN|0-8108-4344-7}}.</ref>. W młodości wstąpił do somalijskiej [[policja|policji]] kolonialnej. Po tym gdy w 1941 roku kraj został zajęty przez [[Wielka Brytania|Brytyjczyków]] awansował na stanowisko głównego inspektora<ref name="B"/>. Gdy w 1950 roku Somalia powróciła pod zarząd [[Włochy|włoski]], Siad wysłany został na dwuletnie szkolenie do [[akademia wojskowa|akademii wojskowej]] we [[Florencja|Florencji]]<ref name="B"/><ref name="BF"/><ref>Кто есть кто в мировой политике. М.: Политиздат, 1990. s. 297. {{ISBN|5-250-00513-6}}.</ref>. Po uzyskaniu przez kraj niepodległości został przydzielony do armii narodowej. Od 1966 roku sprawował rangę [[generał major|generała majora]] i naczelnego wodza<ref name="B"/>.
Urodził się w rodzinie [[Koczownik|nomadów]] klanu Darod<ref name="B"/>. Jego rodzice zmarli gdy miał dziesięć lat. Po ukończeniu szkoły podstawowej w mieście Luuq w południowej Somalii, przeniósł się do stolicy ówczesnej [[Somali Włoskie|Somalii włoskiej]], [[Mogadiszu]] gdzie kontynuował naukę w szkole średniej<ref name=BF>Benjamin Frankel, ''The Cold War, 1945-1991: Leaders and other important figures in the Soviet Union, Eastern Europe, China, and the Third World'', (Gale Research: 1992), s. 306.</ref>. Według różnych źródeł mógł się urodzić w 1912, 1916, 1919 klub 1921 roku<ref>Mohamed Haji Mukhtar ''Historical dictionary of Somalia''. The Scarecrow Press, 2003. s. 158. {{ISBN|0-8108-4344-7}}.</ref>. W młodości wstąpił do somalijskiej [[policja|policji]] kolonialnej. Po tym gdy w 1941 roku kraj został zajęty przez [[Wielka Brytania|Brytyjczyków]] awansował na stanowisko głównego inspektora<ref name="B"/>. Gdy w 1950 roku Somalia powróciła pod zarząd [[Włochy|włoski]], Siad wysłany został na dwuletnie szkolenie do [[akademia wojskowa|akademii wojskowej]] we [[Florencja|Florencji]]<ref name="B"/><ref name="BF"/><ref>Кто есть кто в мировой политике. М.: Политиздат, 1990. s. 297. {{ISBN|5-250-00513-6}}.</ref>. Po uzyskaniu przez kraj niepodległości został przydzielony do armii narodowej. Od 1966 roku sprawował rangę [[generał major|generała majora]] i naczelnego wodza<ref name="B"/>.


22 października 1969 roku zainspirowany [[panarabizm|panarabskim]] puczem w [[Sudan]]ie przeprowadził [[zamach stanu]]. W wyniku puczu wojsko powołało Najwyższą Radę Rewolucyjną której Siad został przewodniczącym<ref name="B"/><ref name=PWN>{{Cytuj stronę |url=http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Somalia-Historia;4575366.html|tytuł= Somalia. Historia.}}</ref>. Rada zawiesiła [[konstytucja|konstytucję]], rozwiązała parlament, aresztowała członków obalonego rządu, zakazała działalności partii politycznym, przeprowadziła reformy utrzymane w [[lewica|lewicowym]] stylu (w 1970 roku [[nacjonalizacja]] przedsiębiorstw, ożywienie kontaktów z krajami socjalistycznymi)<ref name="PWN"/><ref>Metz, Helen C. (ed.) (1992), ''Coup d'Etat'', Somalia: A Country Study, Washington, D.C.: Library of Congress.</ref><ref name=PJ>Peter John de la Fosse Wiles, ''The New Communist Third World: an essay in political economy'', (Taylor & Francis: 1982), s. 279.</ref> i przemianowała kraj na Demokratyczną Republikę Somalii<ref>J. D. Fage, Roland Anthony Oliver, ''The Cambridge history of Africa'', Volume 8, (Cambridge University Press: 1985), s. 478.</ref><ref name="The Encyclopedia Americana 1995">''The Encyclopedia Americana: complete in thirty volumes''. Skin to Sumac, Volume 25, (Grolier: 1995), s. 214.</ref>. Działania te przyniosły Somalii uznanie ze strony [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], co przełożyło się na dużą pomoc wojskową w latach 70. Do Somalii trafiły czołgi i jednostki powietrzne radzieckiej konstrukcji<ref name=D>Degefe Gemechu (Forum Politologiczne Tom 10) ''Spory graniczne Etiopii z sąsiednimi państwami. Niekończąca się wojna'' s. 356</ref>. W 1976 roku w miejsce Rady wojskowi powołali monopartię o nazwie [[Somalijska Rewolucyjna Partia Socjalistyczna]], Siad został jej przywódcą i prezydentem kraju jednocześnie<ref name="PWN"/><ref>''Przewodnik po świecie. Ilustrowana encyklopedia geograficzna'', Przegląd, Warszawa 1998, s. 615 (rozdz. ''Somalia'')</ref>. W tak skonstruowanym systemie realna autorytarna władza należała do Siada który rządy sprawował powołując się na oficjalną państwową ideologię znaną jako [[socjalizm naukowy]]<ref name="B"/> będącą w praktyczne mieszanką [[marksizm]]u i [[islam]]u. W tym quasi-socjalistycznym ustroju w niewielkim stopniu pozwolono na funkcjonowanie prywatnym firmom a zasady kulturowe islamu nie były zwalczane<ref name="PJ"/><ref>Metz, Helen C. (ed.) (1992), ''Siad Barre and Scientific Socialism'', Somalia: A Country Study, Washington, D.C.: Library of Congress.</ref>.
22 października 1969 roku zainspirowany [[panarabizm|panarabskim]] puczem w [[Sudan]]ie przeprowadził [[zamach stanu]]. W wyniku puczu wojsko powołało Najwyższą Radę Rewolucyjną której Siad został przewodniczącym<ref name="B"/><ref name=PWN>{{Cytuj stronę |url=http://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Somalia-Historia;4575366.html|tytuł= Somalia. Historia.}}</ref>. Rada zawiesiła [[konstytucja|konstytucję]], rozwiązała parlament, aresztowała członków obalonego rządu, zakazała działalności partii politycznym, przeprowadziła reformy utrzymane w [[lewica|lewicowym]] stylu (w 1970 roku [[nacjonalizacja]] przedsiębiorstw, ożywienie kontaktów z krajami socjalistycznymi)<ref name="PWN"/><ref>Metz, Helen C. (ed.) (1992), ''Coup d'Etat'', Somalia: A Country Study, Washington, D.C.: Library of Congress.</ref><ref name=PJ>Peter John de la Fosse Wiles, ''The New Communist Third World: an essay in political economy'', (Taylor & Francis: 1982), s. 279.</ref> i przemianowała kraj na Demokratyczną Republikę Somalii<ref>J. D. Fage, Roland Anthony Oliver, ''The Cambridge history of Africa'', Volume 8, (Cambridge University Press: 1985), s. 478.</ref><ref name="The Encyclopedia Americana 1995">''The Encyclopedia Americana: complete in thirty volumes''. Skin to Sumac, Volume 25, (Grolier: 1995), s. 214.</ref>. Działania te przyniosły Somalii uznanie ze strony [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], co przełożyło się na dużą pomoc wojskową w latach 70. Do Somalii trafiły czołgi i jednostki powietrzne radzieckiej konstrukcji<ref name=D>Degefe Gemechu (Forum Politologiczne Tom 10) ''Spory graniczne Etiopii z sąsiednimi państwami. Niekończąca się wojna'' s. 356</ref>. W 1976 roku w miejsce Rady wojskowi powołali monopartię o nazwie [[Somalijska Rewolucyjna Partia Socjalistyczna]], Siad został jej przywódcą i prezydentem kraju jednocześnie<ref name="PWN"/><ref>''Przewodnik po świecie. Ilustrowana encyklopedia geograficzna'', Przegląd, Warszawa 1998, s. 615 (rozdz. ''Somalia'')</ref>. W tak skonstruowanym systemie realna autorytarna władza należała do Siada który rządy sprawował powołując się na oficjalną państwową ideologię znaną jako [[socjalizm naukowy]]<ref name="B"/> będącą w praktyczne mieszanką [[marksizm]]u i [[islam]]u. W tym quasi-socjalistycznym ustroju w niewielkim stopniu pozwolono na funkcjonowanie prywatnym firmom a zasady kulturowe islamu nie były zwalczane<ref name="PJ"/><ref>Metz, Helen C. (ed.) (1992), ''Siad Barre and Scientific Socialism'', Somalia: A Country Study, Washington, D.C.: Library of Congress.</ref>.

Wersja z 13:17, 16 mar 2018

Mohammed Siad Barre
محمّد زياد بري
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 października 1919
Shilavo (Ogaden)

Data i miejsce śmierci

2 stycznia 1995
Lagos

Somalia
3. Prezydent Somalii
Okres

od 21 października 1969
do 26 stycznia 1991

Przynależność polityczna

Somalijska Rewolucyjna Partia Socjalistyczna

Poprzednik

Sheikh Mukhtar Mohamed Hussein

Następca

Ali Mahdi Mohamed

Odznaczenia
Wielki Mistrz Orderu Gwiazdy Somalii Order Flagi Narodowej I klasy (KRLD)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Mohammed Siad Barre
generał major
Data i miejsce urodzenia

6 października 1919
Shilavo↗, Luuq

Data śmierci

2 stycznia 1995

Przebieg służby
Lata służby

1960-1991

Siły zbrojne

 Somalia

Główne wojny i bitwy

wojna w Ogadenie, etiopsko-somalijska wojna graniczna w 1982

Mohammed Siad Barre (som. Maxamed Siyaad Barre; arab.محمّد زياد بري) (ur. 6 października 1919 w Shilavo w Ogadenie, zm. 2 stycznia 1995 w Lagos) – przywódca i dyktator wojskowy Somalii w latach 1969–1991[1].

Życiorys

Urodził się w rodzinie nomadów klanu Darod[1]. Jego rodzice zmarli gdy miał dziesięć lat. Po ukończeniu szkoły podstawowej w mieście Luuq w południowej Somalii, przeniósł się do stolicy ówczesnej Somalii włoskiej, Mogadiszu gdzie kontynuował naukę w szkole średniej[2]. Według różnych źródeł mógł się urodzić w 1912, 1916, 1919 klub 1921 roku[3]. W młodości wstąpił do somalijskiej policji kolonialnej. Po tym gdy w 1941 roku kraj został zajęty przez Brytyjczyków awansował na stanowisko głównego inspektora[1]. Gdy w 1950 roku Somalia powróciła pod zarząd włoski, Siad wysłany został na dwuletnie szkolenie do akademii wojskowej we Florencji[1][2][4]. Po uzyskaniu przez kraj niepodległości został przydzielony do armii narodowej. Od 1966 roku sprawował rangę generała majora i naczelnego wodza[1].

22 października 1969 roku zainspirowany panarabskim puczem w Sudanie przeprowadził zamach stanu. W wyniku puczu wojsko powołało Najwyższą Radę Rewolucyjną której Siad został przewodniczącym[1][5]. Rada zawiesiła konstytucję, rozwiązała parlament, aresztowała członków obalonego rządu, zakazała działalności partii politycznym, przeprowadziła reformy utrzymane w lewicowym stylu (w 1970 roku nacjonalizacja przedsiębiorstw, ożywienie kontaktów z krajami socjalistycznymi)[5][6][7] i przemianowała kraj na Demokratyczną Republikę Somalii[8][9]. Działania te przyniosły Somalii uznanie ze strony ZSRR, co przełożyło się na dużą pomoc wojskową w latach 70. Do Somalii trafiły czołgi i jednostki powietrzne radzieckiej konstrukcji[10]. W 1976 roku w miejsce Rady wojskowi powołali monopartię o nazwie Somalijska Rewolucyjna Partia Socjalistyczna, Siad został jej przywódcą i prezydentem kraju jednocześnie[5][11]. W tak skonstruowanym systemie realna autorytarna władza należała do Siada który rządy sprawował powołując się na oficjalną państwową ideologię znaną jako socjalizm naukowy[1] będącą w praktyczne mieszanką marksizmu i islamu. W tym quasi-socjalistycznym ustroju w niewielkim stopniu pozwolono na funkcjonowanie prywatnym firmom a zasady kulturowe islamu nie były zwalczane[7][12].

Eliminował przejawy klanowości, usiłował wprowadzić w Somalii alfabet łaciński[1][13], wprowadził państwową kontrolę nad instytucjami religijnymi (w tym meczetami)[14]. Junta na dużą skalę prowadziła programy robót publicznie i alfabetyzacji. W polityce zagranicznej bardziej podkreślano powiązania Somalii ze światem arabskim. W 1975 roku Siad włączył Somalię w strukturę Ligi Arabskiej. W tym samym roku został wybrany przewodniczącym Organizacji Jedności Afrykańskiej[2][15].

Opowiadał się za koncepcją Wielkiej Somalii, która odnosiła się do całości regionu Rogu Afryki w których mieszkają etniczni Somalijczycy. Teren ten obejmuje więc Ogaden, Dżibuti i północno-wschodnią Kenię a więc tereny zamieszkałe prawie wyłącznie przez Somalijczyków[16][17]. W ramach tej koncepcji zaostrzył relacje z sąsiednią Etiopią. W okresie wojny o niepodległość Erytrei wspierał separatystów z Erytrejskiego Frontu Wyzwolenia i Erytrejskiego Ludowego Frontu Wyzwolenia[18]. Od czasu puczu w Etiopii z 1974 starał się wykorzystać panującą w tym kraju dezintegrację do rozszerzenia Somalii na Ogaden. Ta etiopska prowincja była zamieszkiwana w większości przez ludność somalijską która w przeszłości podejmowała się zbrojnych prób oderwania od Etiopii[10]. Polityka integracji w konflikt w Ogadenie w latach 1976-77 ograniczył się do zaopatrywania tamtejszych rebeliantów z Frontu Wyzwolenia Zachodniej Somalii. W lipcu 1977 roku Siad zdecydował o bezpośrednim wsparciu działań separatystów i uderzeniu regularnej armii na etiopskie pozycje w Ogadenie[19].

Wraz z rozpoczęciem inwazji na Etiopię, Somalia utraciła wsparcie Moskwy co spowodowane było radzieckim wsparciem dla Etiopii. Rząd Somalii w efekcie zerwał wszelkie porozumienia z ZSRR i wycofał z kraju radzieckich doradców, równocześnie zwracając się o pomoc militarną do Stanów Zjednoczonych. W 1978 roku Waszyngton zainstalował w Somalii misję pod nazwą Amerykańska Agencja na rzecz Rozwoju Międzynarodowego, utworzono także bazę wojskową w Berberze. Amerykańskie wsparcie okazało się zbyt późne - do września 1977 roku jedynie 10% Ogadenu znajdowało się poza kontrolą Etiopii[20][21].

Po militarnej porażce zmienił kurs. W 1979 roku ogłosił nową konstytucję i przeprowadził wybory do Zgromadzenia Ludowego. W październiku 1980 roku rozwiązał rządzącą monopartię, a w jej miejscu przywrócił Najwyższą Radę Rewolucyjną[7][9].

W latach 80. klęska suszu wywołała kryzys gospodarczy i wzmogła nastroje antyrządowe[5]. W czerwcu 1982 rebelianci z ugrupowania Demokratyczny Front Ocalenia Somalii z obszaru Etiopii (i z jej pomocą) przeprowadzili atak na Somalię, zajmując kilka miast. Wojna zakończyła się klęską sił rebeliancko-etiopskich, z powodu militarnego wsparcia Somalii przez Stany Zjednoczone[22][23].

W 1990 roku w kraju wybuchły walki klanowe które zmusiły Siada do wprowadzenia reform. W grudniu tego samego roku wprowadził on nową konstytucję regulującą system wielopartyjny. Jednocześnie rząd zapowiedział przeprowadzenie wolnych wyborów. Spóźnione reformy nie zdołały zatrzymać postępującej dezintegracji kraju. W styczniu 1991 roku Siad został zmuszony do rezygnacji i udał się na emigrację do Nigerii gdzie zmarł w 1995 roku[1][5].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i Mohamed Siad Barre.
  2. ↑ a b c Benjamin Frankel, The Cold War, 1945-1991: Leaders and other important figures in the Soviet Union, Eastern Europe, China, and the Third World, (Gale Research: 1992), s. 306.
  3. ↑ Mohamed Haji Mukhtar Historical dictionary of Somalia. The Scarecrow Press, 2003. s. 158. ISBN 0-8108-4344-7.
  4. ↑ Кто есть кто в мировой политике. М.: Политиздат, 1990. s. 297. ISBN 5-250-00513-6.
  5. ↑ a b c d e Somalia. Historia..
  6. ↑ Metz, Helen C. (ed.) (1992), Coup d'Etat, Somalia: A Country Study, Washington, D.C.: Library of Congress.
  7. ↑ a b c Peter John de la Fosse Wiles, The New Communist Third World: an essay in political economy, (Taylor & Francis: 1982), s. 279.
  8. ↑ J. D. Fage, Roland Anthony Oliver, The Cambridge history of Africa, Volume 8, (Cambridge University Press: 1985), s. 478.
  9. ↑ a b The Encyclopedia Americana: complete in thirty volumes. Skin to Sumac, Volume 25, (Grolier: 1995), s. 214.
  10. ↑ a b Degefe Gemechu (Forum Politologiczne Tom 10) Spory graniczne Etiopii z sąsiednimi państwami. Niekończąca się wojna s. 356
  11. ↑ Przewodnik po świecie. Ilustrowana encyklopedia geograficzna, Przegląd, Warszawa 1998, s. 615 (rozdz. Somalia)
  12. ↑ Metz, Helen C. (ed.) (1992), Siad Barre and Scientific Socialism, Somalia: A Country Study, Washington, D.C.: Library of Congress.
  13. ↑ Laitin, David D., Politics, Language, and Thought, s. 89
  14. ↑ Nadeem F. Paracha: Socjalizm islamski. Część II – czas sukcesów (1952-78)
  15. ↑ Oihe Yang, Africa South of the Sahara 2001, 30th Ed., (Taylor and Francis: 2000), s.1025.
  16. ↑ Francis Vallat, First report on succession of states in respect of treaties: International Law Commission twenty-sixth session 6 May-26 July 1974, (United Nations: 1974), s.20
  17. ↑ Africa Watch Committee, Kenya: Taking Liberties, (Yale University Press: 1991), s. 269
  18. ↑ Guarak, Mawut Achiecque Mach. Integration and Fragmentation of the Sudan: An African Renaissance. Bloomington, IN: AuthorHouse, 2011. s. 252-253
  19. ↑ Degefe Gemechu (Forum Politologiczne Tom 10) Spory graniczne Etiopii z sąsiednimi państwami. Niekończąca się wojna s. 356-7
  20. ↑ Degefe Gemechu (Forum Politologiczne Tom 10) Spory graniczne Etiopii z sąsiednimi państwami. Niekończąca się wojna s. 358-9
  21. ↑ Przemysław Jabłoński Etiopia, Somalia. Konflikty końca ubiegłego stulecia dla portalu arabia.pl
  22. ↑ The History Guy: Ethiopia-Somalia Wars and Conflicts
  23. ↑ Somalia's difficult decade, 1980-90 - Flags, Maps, Economy, Geography, Climate, Natural Resources, Current Issues, International Agreements, Population, Social Statistics, Political System
Prezydenci Somalii

  • kursywa – pełniący obowiązki
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mohammed_Siad_Barre&oldid=52862654”