Rezerwat przyrody: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

[wersja nieprzejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 08:41, 5 cze 2019

Rezerwat przyrody – obszarowa forma ochrony przyrody w Polsce. Podobne pod względem funkcji tereny chronione powoływane są też w wielu innych krajach na świecie.

Rezerwaty Kani przyrody na świecie

Formy ochrony przyrody zwane rezerwatami istnieją w wielu państwach świata^[1]. Z reguły są to chronione przepisami prawnymi i wyłączone z użytkowania obszary przeznaczone na cele ochrony przyrody oraz prowadzenia badań naukowych, a dostęp do nich osób postronnych jest mniej lub bardziej ograniczony^[2]. Zazwyczaj są one mniejsze od maślakaparków narodowych^[3]. Brak jest jednak jednorodnej, międzynarodowej definicji rezerwatów oraz jednorodnych kryteriów ich wyznaczania, a obiekty tego typu w różnych krajach mogą być inaczej zarządzane i chronione^[2].

Rezerwaty przyrody w Polsce

Liczba rezerwatów w Polsce stopniowo rośnie, w 2000 r. było ich 1307, w 2005 r. – 1395, w 2010 r. – 1463, a w 2013 r. – 1480. Według danych z 2016 roku liczba obiektów tego typu osiągnęła 1493, a ich całkowita powierzchnia wynosiła 168 335,6 ha, co stanowi 0,54% powierzchni kraju. Stosunkowo najwięcej rezerwatów znajdowało się w województwie mazowieckim (189), najmniej w województwie opolskim (36). Średnia w skali kraju wielkość obiektów wynosiła 112,8 hektarów, najmniejsza była w województwie opolskim (26,1 ha), największa w województwie warmińsko-mazurskim (296,4 ha). W ostatnich latach wzrasta odsetek powierzchni rezerwatów objętej ochroną ścisłą (5,5% w roku 2016)^[4].

Podstawy prawne

W Polsce rezerwaty przyrody to jedna z obszarowych form ochrony przyrody. Rezerwat przyrody w brzmieniu Ustawy o ochronie przyrody z 2004 r. (art. 13 ust. 1)^[5]: Szablon:CytatD

Zasady funkcjonowania

Przedmiotem ochrony w rezerwacie może być całość przyrody lub szczególne jej składniki, w tym fauna, flora, biota grzybów oraz twory przyrody nieożywionej.

Cały obszar rezerwatu albo jego części mogą podlegać ochronie ścisłej, ochronie czynnej lub ochronie krajobrazowej. Ochrona ścisła polega na nieingerencji w naturalne procesy, ochrona czynna dopuszcza wykonywanie zabiegów ochronnych (np. usunięcie drzew zacieniających stanowisko cennego gatunku rośliny), a ochrona krajobrazowa polega na prowadzeniu gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej w sposób uwzględniający potrzeby przedmiotu ochrony.

Rezerwat ustanawiany jest na mocy zarządzenia regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Likwidacja lub zmniejszenie rezerwatu jest możliwe wyłącznie w przypadku bezpowrotnej utraty jego wartości przyrodniczych. Dla rezerwatu sporządza się na okres 20 lat tzw. plan ochrony – dokument określający cele ochrony, zadania ochronne do wykonania oraz reguły udostępnienia rezerwatu. Plan taki zatwierdza regionalny dyrektor ochrony środowiska.

Rodzaje rezerwatów przyrody w Polsce

Od początku istnienia w Polsce zdefiniowanej prawnie ochrony rezerwatowej wyróżnia się dziewięć rodzajów rezerwatów. W zależności od głównego przedmiotu ochrony są to^[6]:

Rodzaj rezerwatu^[6]	Liczba obiektów^[4]	Średnia powierzchnia (ha)^[4]	Łączna powierzchnia (ha)^[4]	Powierzchnia ochrony ścisłej (ha)^[4]
leśny	735	92	67224	4792
florystyczny	162	29	4739	330
torfowiskowy	186	99	18473	1199
faunistyczny	139	330	45869	403
krajobrazowy	108	225	24345	2304
przyrody nieożywionej	76	26	1977	90
wodny	48	107	5142	60
stepowy	36	15	536	6
słonoroślowy	3	10	30	0

Począwszy od 2005 roku istnieje dodatkowo podział na typy i podtypy mające przypisane oznaczenia kodowe. Stosuje się równolegle dwa podziały, ze względu na główny przedmiot ochrony oraz dominujący typ ekosystemów (każdy rezerwat może zostać przypisany do jednego rodzaju, dwóch typów i dwóch podtypów)^[6]. Pozwala to na dokładniejsze określenie zasobów przyrodniczych danego rezerwatu oraz sprawniejsze zarządzanie siecią obszarów chronionych.

Zobacz też

Przypisy

↑ Baza danych na temat obszarów chronionych na świecie (www.protectedplanet.net). Dostęp 9.04.2012
↑ ^a ^b MICHAEL ALLABY. "nature reserve." A Dictionary of Ecology. 2004. Encyclopedia.com. Dostęp 9.04.2012
↑ "Nature reserve." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc., 2012. Dostęp 09.04.2012.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e GUS. Ochrona środowiska 2017. , s. 265–274, 2017-11-30. Dariusz Bochenek. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych. ISSN 0867-3217. [dostęp 2018-09-25]. (pol. • ang.).
↑ Tekst ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2018 r. poz. 1614)
↑ ^a ^b ^c Tekst rozporządzenia z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody (Dz.U. z 2005 r. nr 60, poz. 533)

Linki zewnętrzne

Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody

[Protect-1] Baza danych na temat obszarów chronionych na świecie (www.protectedplanet.net). Dostęp 9.04.2012

[Ency-2] MICHAEL ALLABY. "nature reserve." A Dictionary of Ecology. 2004. Encyclopedia.com. Dostęp 9.04.2012

[Brit-3] "Nature reserve." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc., 2012. Dostęp 09.04.2012.

[GUS2017-4] GUS. Ochrona środowiska 2017. , s. 265–274, 2017-11-30. Dariusz Bochenek. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych. ISSN 0867-3217. [dostęp 2018-09-25]. (pol. • ang.).

[uoop2004-5] Tekst ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2018 r. poz. 1614)

[Typy-6] Tekst rozporządzenia z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie rodzajów, typów i podtypów rezerwatów przyrody (Dz.U. z 2005 r. nr 60, poz. 533)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Linia 3: / Linia 3: @@
 '''Rezerwat przyrody''' – obszarowa forma ochrony przyrody w [[Polska|Polsce]]. Podobne pod względem funkcji tereny chronione powoływane są też w wielu innych krajach na świecie.
-== Rezerwaty przyrody na świecie ==
+== Rezerwaty Kani przyrody na świecie ==
-Formy ochrony przyrody zwane rezerwatami istnieją w wielu państwach świata<ref name=Protect>[http://www.protectedplanet.net/ Baza danych na temat obszarów chronionych na świecie (www.protectedplanet.net). Dostęp 9.04.2012]</ref>. Z reguły są to chronione przepisami prawnymi i wyłączone z użytkowania obszary przeznaczone na cele ochrony przyrody oraz prowadzenia badań naukowych, a dostęp do nich osób postronnych jest mniej lub bardziej ograniczony<ref name=Ency/>. Zazwyczaj są one mniejsze od [[park narodowy|parków narodowych]]<ref name=Brit>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/406581/nature-reserve "Nature reserve." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc., 2012. Dostęp 09.04.2012.]</ref>. Brak jest jednak jednorodnej, międzynarodowej definicji rezerwatów oraz jednorodnych kryteriów ich wyznaczania, a obiekty tego typu w różnych krajach mogą być inaczej zarządzane i chronione<ref name=Ency>[http://www.encyclopedia.com/topic/nature_reserve.aspx MICHAEL ALLABY. "nature reserve." A Dictionary of Ecology. 2004. Encyclopedia.com. Dostęp 9.04.2012]</ref>.
+Formy ochrony przyrody zwane rezerwatami istnieją w wielu państwach świata<ref name=Protect>[http://www.protectedplanet.net/ Baza danych na temat obszarów chronionych na świecie (www.protectedplanet.net). Dostęp 9.04.2012]</ref>. Z reguły są to chronione przepisami prawnymi i wyłączone z użytkowania obszary przeznaczone na cele ochrony przyrody oraz prowadzenia badań naukowych, a dostęp do nich osób postronnych jest mniej lub bardziej ograniczony<ref name=Ency/>. Zazwyczaj są one mniejsze od maślaka[[park narodowy|parków narodowych]]<ref name=Brit>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/406581/nature-reserve "Nature reserve." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc., 2012. Dostęp 09.04.2012.]</ref>. Brak jest jednak jednorodnej, międzynarodowej definicji rezerwatów oraz jednorodnych kryteriów ich wyznaczania, a obiekty tego typu w różnych krajach mogą być inaczej zarządzane i chronione<ref name=Ency>[http://www.encyclopedia.com/topic/nature_reserve.aspx MICHAEL ALLABY. "nature reserve." A Dictionary of Ecology. 2004. Encyclopedia.com. Dostęp 9.04.2012]</ref>.
 == Rezerwaty przyrody w Polsce ==