Perejasław

pol. Perejasław Chmielnicki

ukr. Переяслав Хмельницький

Zamek w Perejasławiu Chmielnickim
Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	kijowski
Burmistrz	Iwan Pietrowicz Jakimienko
Populacja (2006) • liczba ludności	29 836
Nr kierunkowy	+380 4467
Kod pocztowy	od 08400 do 08409
Tablice rejestracyjne	AI
Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Ukrainy Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:city}
Strona internetowa

{{Miejscowość infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | współrzędne = Nieznane pola: "sekundN", "sekundE", "minutE", "stopniN", "minutN" oraz "stopniE".

Perejasław Chmielnicki, do 1943 Perejasław, ukr. Переяслав-Хмельницький, trb. Perejasław-Chmelnyćkyj – miasto rejonowe na Ukrainie, niedaleko Kijowa, nad rzeką Trubecz (dopływem Dniepru), 31 tys. mieszkańców (2004), liczne zabytki cerkiewne i cytadela. Był miastem królewskim Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Historia

Początki grodu datowane są na X wiek – wspomniany jest w latopisie z 911 r. Włodzimierz Wielki zbudował w nim drewniano-ziemną fortyfikację dla ochrony południowych granic Rusi przed najazdami Połowców. W latach 991-1035 mieściła się tam prawosławna metropolia kościelna, przeniesiona następnie do Kijowa. Perejasław był siedzibą metropolity również w latach 1054-1279, 1698-1803 i od 1923. W czasie rozbicia dzielnicowego od połowy XI w. był stolicą ruskiego księstwa perejasławskiego. W 1239 r. został zniszczony przez Tatarów.

Herb Perejasławia (1620)

Zabytkowa poczta

W XIV w. miasto zostało przyłączone do Wielkiego Księstwa Litewskiego, a po 1569 r. do Korony. W 1585 roku król Polski nadał Perejesławowi prawa miejskie magdeburskie. Wiosną 1592 roku spalone przez Kozaków podczas Powstania Kosińskiego. W 1630 r. wojska hetmana polnego koronnego Stanisława Koniecpolskiego oblegały zbuntowanych Kozaków pod dowództwem Tarasa Fedorowicza. Nieudane oblężenie zakończyło się podpisaniem tzw. ugody perejasławskiej, która podnosiła rejestr Kozaków do 8 tysięcy i zabraniała im wypraw na ziemie tureckie. W 1635 roku starosta Żółkiewski umieścił w Pejeresławiu jezuitów. W lutym 1649 w Perejasławiu toczyły się rokowania pokojowe między Bohdanem Chmielnickim a wojewodą Adamem Kisielem, które nie przyniosły porozumienia między Kozakami a Rzecząpospolitą. W styczniu 1654 do Perejasławia przybył wysłannik cara Rosji Aleksego, Wasyl Buturlin, z którym Chmielnicki zawarł ugodę perejasławską. Na jej mocy hetman kozacki złożył przysięgę uległości, włączając Ukrainę do Rosji.

W 1943 r. miasto zostało przemianowane na Perejasław Chmielnicki.

Do znanych postaci urodzonych w mieście należy Szołem Alejchem, pisarz żydowski.

Zabytki

• muzeum (skansen) architektury ludowej i życia Środkowego Naddnieprza z m.in. pięcioma drewnianymi cerkwiami, wiatrakami, domami
• monaster Wniebowstąpienia Pańskiego (Woznieseński) z 1696 roku
  • kolegium z 1757 roku
  • dzwonnica barokowa z lat 1770-1776
• monaster Michajłowski
  • cerkiew św. Michała z XVIII w.
• Sobór Uspieński z 1898 r., ceglany
• zamek
• Cerkiew śś. Borysa i Gleba z 1839 roku, klasycystyczna
• cerkiew św. Trójcy

Muzea

• skansen - muzeum architektury ludowej
• Muzeum archeologiczne
• Muzeum architektury Rusi Kijowskiej
• Muzeum Skoworody
• Muzeum Kultury Trypolskiej
• Muzeum roślin leczniczych
• Muzeum pisarza Szolem-Alejchema
• Muzeum poczty
• Muzeum historii filozofii
• Muzeum Nikołaja Benardosa

Urodzeni

• Szolem Alejchem – pisarz żydowski, jeden z klasyków literatury jidysz.

Miasta partnerskie

• Koczani, Macedonia

Linki zewnętrzne

• Perejasław, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 955 .