Izera: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m →‎Dopływy Izery: poprawa linków
drobne techniczne i red.
Linia 1: Linia 1:
__NOTOC__
{{Inne znaczenia|rzeki, prawego dopływu Łaby|[[Izera (góra)|Izera]] – góra w Czechach}}
{{Inne znaczenia|rzeki, prawego dopływu Łaby|[[Izera (góra)|Izera]] – góra w Czechach}}
{{Rzeka infobox
{{Rzeka infobox
|nazwa = Izera
|nazwa = Izera
|zdjęcie = Izera 01.jpg
|zdjęcie = Izera 01.jpg
|opis zdjęcia = Fragment rzeki na Kobylej Łące w pobliżu [[Hala Izerska|Hali Izerskiej]]
|opis zdjęcia = Rzeka na Kobylej Łące w pobliżu [[Hala Izerska|Hali Izerskiej]]
|kontynent = Europa
|kontynent = Europa
|państwo = {{Państwo|CZE}}<br />{{Państwo|POL}}
|państwo = {{Państwo|CZE}}<br />{{Państwo|POL}}
Linia 33: Linia 34:
|wikisłownik = Izera
|wikisłownik = Izera
}}
}}
'''Izera''' ([[język czeski|czes.]] ''Jizera'', niem. ''Iser'') – [[rzeka]] w [[Czechy|Czechach]], a w górnym biegu również w Polsce; prawy dopływ [[Łaba|Łaby]], dł. 164 km.
'''Izera''' ({{w języku|cs|Jizera}}, {{w języku|de|Iser}}) – [[rzeka]] w [[Czechy|Czechach]], a w górnym biegu również w Polsce; prawy dopływ [[Łaba|Łaby]]; długość 164&nbsp;km.


[[Źródlisko]] w [[Góry Izerskie|Górach Izerskich]] tworzone z wielu drobnych strumyków wypływających z południowego zbocza [[Stóg (Góry Izerskie)|Stogu Izerskiego]] z [[torfowisko wiszące|torfowiska wiszącego]] w [[Śnieżne Jamy|Śnieżnych Jamach]] (1066 m n.p.m.). Izera w górnym biegu na [[Hala Izerska|Hali Izerskiej]] płynie na południowy wschód [[Meander (geografia)|meandrującym]] korytem przez długi ciąg [[torfowisko wysokie|torfowisk wysokich]] objętych ścisłym [[Rezerwat przyrody Torfowiska Doliny Izery|rezerwatem przyrody Torfowiska Doliny Izery]] w granicach Polski oraz [[Rašeliniště Izery]] w granicach [[Czechy|Czech]]. W górnym biegu na odcinku od źródła do osady [[Tkacze|Mytiný]] stanowi granicę polsko-czeską o długości 15 km.
[[Źródlisko]] w [[Góry Izerskie|Górach Izerskich]] tworzone z wielu drobnych strumyków wypływających z południowego zbocza [[Stóg (Góry Izerskie)|Stogu Izerskiego]] z [[torfowisko wiszące|torfowiska wiszącego]] w [[Śnieżne Jamy|Śnieżnych Jamach]] (1066 m n.p.m.). Izera w górnym biegu na [[Hala Izerska|Hali Izerskiej]] płynie na południowy wschód [[Meander (geografia)|meandrującym]] korytem przez długi ciąg [[torfowisko wysokie|torfowisk wysokich]] objętych ścisłym [[Rezerwat przyrody Torfowiska Doliny Izery|rezerwatem przyrody Torfowiska Doliny Izery]] w granicach Polski oraz [[Rašeliniště Izery]] w granicach [[Czechy|Czech]]. W górnym biegu na odcinku od źródła do osady [[Tkacze|Mytiný]] stanowi granicę polsko-czeską o długości 15&nbsp;km.


Przepływa obok [[Izerka (wieś)|Jizerki]] i [[Schronisko Turystyczne „Orle”|Orla]] gdzie znajduje się most, będący do niedawna turystycznym [[Przejście graniczne Orle-Jizerka|przejściem granicznym Orle – Jizerka]]. W okolicach [[Tanvald]]u skręca na południe, później na zachód. Przepływa przez [[Železný Brod]]. Przed [[Skalice|Skalicami]] skręca na południe. Mija [[Turnov]] i [[Mnichovo Hradiště]], później [[Bakov nad Jizerou]] i [[Mladá Boleslav|Mladą Boleslav]], po czym wpada do [[Łaba|Łaby]].
Przepływa obok [[Izerka (wieś)|Jizerki]] i [[Schronisko Turystyczne „Orle”|Orla]] gdzie znajduje się most, będący do niedawna turystycznym [[Przejście graniczne Orle-Jizerka|przejściem granicznym Orle – Jizerka]]. W okolicach [[Tanvald]]u skręca na południe, później na zachód. Przepływa przez [[Železný Brod]]. Przed [[Skalice|Skalicami]] skręca na południe. Mija [[Turnov]] i [[Mnichovo Hradiště]], później [[Bakov nad Jizerou]] i [[Mladá Boleslav|Mladą Boleslav]], po czym wpada do [[Łaba|Łaby]].
Linia 41: Linia 42:
Niewielkie [[dorzecze]] Izery po polskiej stronie, jako jeden z niewielu obszarów kraju, obok dorzecza [[Dzika Orlica|Dzikiej Orlicy]] i okolicy [[Okrzeszyn (województwo dolnośląskie)|Okrzeszyna]], należy do [[zlewisko|zlewiska]] [[Morze Północne|Morza Północnego]].
Niewielkie [[dorzecze]] Izery po polskiej stronie, jako jeden z niewielu obszarów kraju, obok dorzecza [[Dzika Orlica|Dzikiej Orlicy]] i okolicy [[Okrzeszyn (województwo dolnośląskie)|Okrzeszyna]], należy do [[zlewisko|zlewiska]] [[Morze Północne|Morza Północnego]].


Nazwa rzeki ma rodowód [[Celtowie|celtycki]] – ''isirás'' znaczyło tyle, co „szybki”, „silny”, „bystry” (identyczny źródłosłów mają rzeki [[Isère (rzeka)|Isère]] we [[Francja|Francji]] i [[Izara]] w [[Niemcy|Niemczech]]).
Nazwa rzeki ma rodowód [[Celtowie|celtycki]] – ''isirás'' znaczyło tyle, co „szybki”, „silny”, „bystry” (identyczny źródłosłów mają rzeki [[Isère (rzeka)|Isère]] we [[Francja|Francji]] i [[Izara]] w [[Niemcy|Niemczech]]){{fakt}}.


Izera w znacznym stopniu zaopatruje w wodę miasto stołeczne [[Praga|Pragę]].
Izera w znacznym stopniu zaopatruje w wodę [[Praga|Pragę]].


Około 1926 Czesi zaplanowali i uzgodnili ze stroną niemiecką (w tym zarządem dóbr [[Schaffgotschowie|Schaffgotschów]]) budowę na Izerze zapory i zbiornika wodnego, który miał rozciągać się na przestrzeni 9 km od Orla aż za osadę Wielka Izera o pojemności 56 mln m³. Zapora o wysokości 50 m miała znajdować się około 500 m na południe od Orla<ref>Przemysław Wiater ''Osada Szklarska Poręba - Orle w Górach Izerskich''</ref>.
Około 1926 Czesi zaplanowali i uzgodnili ze stroną niemiecką (w tym zarządem dóbr [[Schaffgotschowie|Schaffgotschów]]) budowę na Izerze zapory i zbiornika wodnego, który miał rozciągać się na przestrzeni 9&nbsp;km od Orla aż za osadę Wielka Izera o pojemności 56&nbsp;mln&nbsp;m³. Zapora o wysokości 50&nbsp;m miała znajdować się około 500&nbsp;m na południe od Orla<ref>{{cytuj|autor=Przemysław Wiater|tytuł=Osada Szklarska Poręba – Orle w Górach Izerskich}}</ref>.


== Dopływy Izery ==
== Dopływy Izery ==
{{col-begin|width=70%}}
<div style="-moz-column-count:2; column-count:2;">
lewe:
lewe:
* [[Mumlava|Mumlawa]]
* [[Mumlava|Mumlawa]]
Linia 55: Linia 56:
* [[Žehrovka]]
* [[Žehrovka]]
* [[Klenice]]
* [[Klenice]]
{{col-break}}
prawe:
prawe:
* [[Jizerka (rzeka)|Jizerka]]
* [[Jizerka (rzeka)|Jizerka]]
Linia 62: Linia 64:
* [[Bělá (rzeka)|Bělá]]
* [[Bělá (rzeka)|Bělá]]
* [[Vazovecký potok]]
* [[Vazovecký potok]]
{{col-end}}
</div>
[[Plik:Izera(Harrachov-Korenov).jpg|thumb|left|300px|Odcinek rzeki między [[Harrachov]]em a [[Kořenov]]em]]
[[Plik:Izera(Harrachov-Korenov).jpg|thumb|Odcinek rzeki między [[Harrachov]]em a [[Kořenov]]em]]


== Miasta nad Izerą ==
== Miasta nad Izerą ==
Linia 83: Linia 85:


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* [http://www.izera.pl/rezerwat.html Rezerwat TORFOWISKA DOLINY IZERY]
* [http://www.izera.pl/rezerwat.html Rezerwat Torfowiska Doliny Izery]
* {{SgKP|III|335}}
* {{SgKP|III|335}}


Wersja z 18:53, 21 gru 2018

Izera
Ilustracja
Rzeka na Kobylej Łące w pobliżu Hali Izerskiej
Kontynent

Europa

Państwo

 Czechy
 Polska

Rzeka
Długość 164,6 km
Powierzchnia zlewni

2193 km²

Średni przepływ

23,9 m³/s u ujścia

Źródło
Miejsce Góry Izerskie
zbocza Smreku
Wysokość

885 m n.p.m.

Współrzędne

50°52′57″N 15°17′13″E/50,882500 15,286944

Ujście
Recypient Łaba
Miejsce

Lázně Toušeň

Wysokość

169 m n.p.m.

Współrzędne

50°10′22″N 14°42′56″E/50,172778 14,715556

Położenie na mapie Czech
Mapa konturowa Czech, u góry znajduje się punkt z opisem „źródło”, natomiast blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „ujście”
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Izera (cz. Jizera, niem. Iser) – rzeka w Czechach, a w górnym biegu również w Polsce; prawy dopływ Łaby; długość 164 km.

Źródlisko w Górach Izerskich tworzone z wielu drobnych strumyków wypływających z południowego zbocza Stogu Izerskiego z torfowiska wiszącego w Śnieżnych Jamach (1066 m n.p.m.). Izera w górnym biegu na Hali Izerskiej płynie na południowy wschód meandrującym korytem przez długi ciąg torfowisk wysokich objętych ścisłym rezerwatem przyrody Torfowiska Doliny Izery w granicach Polski oraz Rašeliniště Izery w granicach Czech. W górnym biegu na odcinku od źródła do osady Mytiný stanowi granicę polsko-czeską o długości 15 km.

Przepływa obok Jizerki i Orla gdzie znajduje się most, będący do niedawna turystycznym przejściem granicznym Orle – Jizerka. W okolicach Tanvaldu skręca na południe, później na zachód. Przepływa przez Železný Brod. Przed Skalicami skręca na południe. Mija Turnov i Mnichovo Hradiště, później Bakov nad Jizerou i Mladą Boleslav, po czym wpada do Łaby.

Niewielkie dorzecze Izery po polskiej stronie, jako jeden z niewielu obszarów kraju, obok dorzecza Dzikiej Orlicy i okolicy Okrzeszyna, należy do zlewiska Morza Północnego.

Nazwa rzeki ma rodowód celtycki – isirás znaczyło tyle, co „szybki”, „silny”, „bystry” (identyczny źródłosłów mają rzeki Isère we Francji i Izara w Niemczech)[potrzebny przypis].

Izera w znacznym stopniu zaopatruje w wodę Pragę.

Około 1926 Czesi zaplanowali i uzgodnili ze stroną niemiecką (w tym zarządem dóbr Schaffgotschów) budowę na Izerze zapory i zbiornika wodnego, który miał rozciągać się na przestrzeni 9 km od Orla aż za osadę Wielka Izera o pojemności 56 mln m³. Zapora o wysokości 50 m miała znajdować się około 500 m na południe od Orla[1].

Dopływy Izery

Odcinek rzeki między Harrachovem a Kořenovem

Miasta nad Izerą

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Przemysław Wiater, Osada Szklarska Poręba – Orle w Górach Izerskich.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Izera&oldid=55385723”