Zamek w Bobolicach: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Wycofano edycje użytkownika 188.146.175.212 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Mix321. Znacznik: Wycofanie zmian |
poprawiłem stylistykę i trochę merytorykę. |
||
Linia 35: | Linia 35: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Królewski zamek w Bobolicach został zbudowany przez [[Król Polski|króla Polski]] [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]] najprawdopodobniej ok. 1350–1352 roku. |
Królewski zamek w Bobolicach został zbudowany przez [[Król Polski|króla Polski]] [[Kazimierz III Wielki|Kazimierza Wielkiego]] najprawdopodobniej ok. 1350–1352 roku. Zamek miał zabezpieczać okoliczne dominium i bronić Małopolski przed [[Agresja (prawo)|najazdami]] ze strony [[Śląsk]]a, należącego ówcześnie do [[Królestwo Czech|Korony czeskiej]]. Zamek zaliczany jest do grupy warowni zwanych [[Orle Gniazda|Orlimi Gniazdami]]. |
||
[[Plik:20140619 Zamek Bobolice 3877.jpg|thumb|left|250px|Zamek w Bobolicach]] |
[[Plik:20140619 Zamek Bobolice 3877.jpg|thumb|left|250px|Zamek w Bobolicach]] |
||
W 1370 r. ówczesny król Polski [[Ludwik Węgierski]] nadał zamek swojemu krewnemu [[Władysław Opolczyk|Władysławowi Opolczykowi]]. Ten<ref name=":0">{{Cytuj |autor = |tytuł = Zamek w Bobolicach, czyli Wawel z Korony królów |data = |data dostępu = 2018-10-01 |opublikowany = HISTORIA.org.pl - historia, kultura, muzea, matura, rekonstrukcje i recenzje historyczne |url = https://historia.org.pl/2018/09/10/zamek-w-bobolicach-czyli-wawel-z-korony-krolow/ |język = pl}}</ref> 9 lat{{Fakt|data=2018-10}} później przekazał go swemu dworzaninowi [[Andrzej Schoeny|Andrzejowi Schóny]] z [[Barlabás]]<ref name=":0" /> ( |
W 1370 r. ówczesny król Polski [[Ludwik Węgierski]] nadał zamek swojemu krewnemu [[Władysław Opolczyk|Władysławowi Opolczykowi]]. Ten<ref name=":0">{{Cytuj |autor = |tytuł = Zamek w Bobolicach, czyli Wawel z Korony królów |data = |data dostępu = 2018-10-01 |opublikowany = HISTORIA.org.pl - historia, kultura, muzea, matura, rekonstrukcje i recenzje historyczne |url = https://historia.org.pl/2018/09/10/zamek-w-bobolicach-czyli-wawel-z-korony-krolow/ |język = pl}}</ref> 9 lat{{Fakt|data=2018-10}} później przekazał go swemu dworzaninowi [[Andrzej Schoeny|Andrzejowi Schóny]] z [[Barlabás]]<ref name=":0" /> (zwanego Andrzejem Węgrem){{Fakt|data=2018-10}}, który zamek przekształcił w warownię zbójecką. Rozbójniczy proceder ukrócił król [[Władysław II Jagiełło|Władysław Jagiełło]], który w 1396 r. włączył zamek z powrotem do dóbr królewskich<ref name=":0" />, jednak pozwolił Andrzejowi nadal nim władać. Po jego śmierci zamek odziedziczyła jego córka Anna, a po jej śmierci zamek podzielili między siebie jej syn [[Stanisław Szafraniec z Młodziejowic|Stanisław Szafraniec]] i jej drugi mąż Mściwój z Wierzchowiska herbu Lis wraz z dziećmi. Doprowadziło to do licznych konfliktów, które zakończył Piotr Szafraniec (bratanek Stanisława), który wykupił od Lisów ich połowę zamku w 1445 r. Piotr Szafraniec wkrótce sprzedał zamek Florianowi z Knyszyna, który z kolei sprzedał go Andrzejowi Tresce, a jego rodzina sprzedała go Rzeszowskim. Następnym właścicielem w 1486 r. został Mikołaj Kreza z Zawady herbu Ostoja, którego rodzina władała zamkiem aż do 1625 r. |
||
Podczas |
Podczas wojny domowej w 1587 roku zamek został zdobyty przez wojska pretendenta do polskiej korony [[Maksymilian III Habsburg|Maksymiliana III Habsburga]]<ref name=":0" />. Uległ on wówczas poważnym uszkodzeniom, jednak został szybko{{Fakt|data=2018-10}} odbity przez sprzyjające [[Zygmunt III Waza|Zygmuntowi III Wazie]] wojska dowodzone przez [[Jan Zamoyski|Jana Zamoyskiego]]<ref name=":0" />. W 1625 r. zamek przeszedł w ręce Myszkowskich herbu Jastrzębiec z pobliskiego [[Mirów (województwo śląskie)|Mirowa]]. |
||
W czasie [[potop szwedzki|potopu szwedzkiego]], w 1657 r., Szwedzi pod dowództwem generała [[Burchard Müller von der Lühnen|Müllera]] mocno zniszczyli zamek. Następnymi właścicielami zamku zostali Męcińscy z Żarek, jednak po wojnach szwedzkich w XVII i XVIII w.{{Fakt|data=2018-10}} zamek opuszczono w 1661 r. i zaczął popadać w ruinę. Gdy w 1683 r. król [[Jan III Sobieski]] w drodze do Krakowa – miejsca koncentracji wojsk polskich przed odsieczą wiedeńską – zatrzymał się na zamku w Bobolicach, jego orszak musiał nocować w namiotach<ref name=":0" />. |
W czasie [[potop szwedzki|potopu szwedzkiego]], w 1657 r., Szwedzi pod dowództwem generała [[Burchard Müller von der Lühnen|Müllera]] mocno zniszczyli zamek. Następnymi właścicielami zamku zostali Męcińscy z Żarek, jednak po wojnach szwedzkich w XVII i XVIII w.{{Fakt|data=2018-10}} zamek opuszczono w 1661 r. i zaczął popadać w ruinę. Gdy w 1683 r. król [[Jan III Sobieski]] w drodze do Krakowa – miejsca koncentracji wojsk polskich przed odsieczą wiedeńską – zatrzymał się na zamku w Bobolicach, jego orszak musiał nocować w namiotach<ref name=":0" />. |
||
W XVIII w. zamek był tylko częściowo zamieszkały. Spis inwentarza zamku z 1700 r. ukazuje jego |
W XVIII w. zamek był tylko częściowo zamieszkały. Spis inwentarza zamku z 1700 r. ukazuje jego zły stan. Pomimo prób ratowania zamku popadał on w coraz większą ruinę. W XIX w. w podziemiach zamku znaleziono skarb. Poszukiwacze skarbów dopełnili reszty zniszczenia. Po drugiej wojnie światowej mury zamku zostały częściowo rozebrane i posłużyły do budowy drogi łączącej Bobolice z Mirowem. |
||
Pod koniec XX w., rodzina Laseckich – obecnych właścicieli zamku – podjęła się wyzwania odbudowy tego zamku. Na zlecenie przedstawicieli rodziny: senatora [[Jarosław Lasecki|Jarosława Laseckiego]] i jego brata Dariusza Laseckiego, przy pomocy polskich naukowców i ekspertów, przeprowadzono prace archeologiczne, zabezpieczające i budowlane<ref>{{cytuj stronę |url=http://wyborcza.pl/1,75480,7244331,Ten_zamek_jest_moj__a_ten_obok___brata.html?as=1 |tytuł=Ten zamek jest mój, a ten obok - brata |data=2009 |opublikowany=Gazeta.pl}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://www.zamekbobolice.pl/aktualnosci,14,pl.htm |tytuł=Obecnie Zamek należy do rodziny Laseckich |data=2008 |opublikowany=Zamek Bobolice}}</ref>. W czerwcu 2011 r. relacja z odbudowy pojawiła się w światowych mediach. Oficjalne otwarcie zamku po dwunastu latach prac nastąpiło 3 września 2011 r.<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.dziennikzachodni.pl/czestochowa/417815,chinczycy-z-tajwanu-chca-miec-zamek-jak-w-bobolicach,id,t.html?cookie=1 |tytuł=Chińczycy z Tajwanu chcą mieć zamek jak w Bobolicach |data=2011 |opublikowany=Dziennik Zachodni}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/3054816,dom-polski-druga-swietnosc,id,t.html |tytuł=Dom polski - druga świetność |data=2011 |opublikowany=Dziennik Polski}}</ref> Z okazji otwarcia swoje listy gratulacyjne przesłali prezydent RP [[Bronisław Komorowski]], marszałek Sejmu oraz premier<ref>Robert Kuliś, ''Królewski zamek Bobolice odbudowany!'', „Angora” nr 38, 18.09.2011.</ref>. Odbudowa w kształcie przybliżonym do wyglądu zamku w XVI w., została zrealizowana pomimo braku jakichkolwiek planów, szkiców czy rysunków zamku; jego kształt odtworzono na podstawie zachowanych ruin, posiłkując się wiedzą historyków i archeologów. W pracach wykorzystywano wyłącznie tradycyjne materiały (głównie kamień wapienny), opracowano też specjalną zaprawę murarską. Sama rekonstrukcja wzbudzała i nadal wzbudza kontrowersje i krytykę różnych środowisk<ref>[http://www.ruszajwdroge.pl/2012/09/zamek-bobolice-imponujaca-rekonstrukcja-czy-koszmarna-pomylka.html#.U0Z28ON_uNU Zamek Bobolice – imponująca rekonstrukcja, czy koszmarna pomyłka?]</ref>. Obiekt jest określany jako ''Disneyland'', ''kiepska atrapa zabytku''<ref>[http://zamkinanowodotcom.wordpress.com/2013/09/18/wolnoc-tomku-w-swoim-domku/ Wolnoć Tomku w swoim domku]</ref>, specjaliści zwracali uwagę na brak zachowanych źródeł odnośnie dawnego wyglądu<ref>[http://wiadomosci.onet.pl/slask/uhonorowana-rekonstrukcja-sredniowiecznego-zamku-w-bobolicach/qcykx Uhonorowana rekonstrukcja średniowiecznego zamku w Bobolicach]</ref><ref>[http://czestochowa.wyborcza.pl/czestochowa/1,35271,10229575,Bobolice_odbudowane__ZDJECIA_.html Bobolice odbudowane]</ref>. |
Pod koniec XX w., rodzina Laseckich – obecnych właścicieli zamku – podjęła się wyzwania odbudowy tego zamku. Na zlecenie przedstawicieli rodziny: senatora [[Jarosław Lasecki|Jarosława Laseckiego]] i jego brata Dariusza Laseckiego, przy pomocy polskich naukowców i ekspertów, przeprowadzono prace archeologiczne, zabezpieczające i budowlane<ref>{{cytuj stronę |url=http://wyborcza.pl/1,75480,7244331,Ten_zamek_jest_moj__a_ten_obok___brata.html?as=1 |tytuł=Ten zamek jest mój, a ten obok - brata |data=2009 |opublikowany=Gazeta.pl}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://www.zamekbobolice.pl/aktualnosci,14,pl.htm |tytuł=Obecnie Zamek należy do rodziny Laseckich |data=2008 |opublikowany=Zamek Bobolice}}</ref>. W czerwcu 2011 r. relacja z odbudowy pojawiła się w światowych mediach. Oficjalne otwarcie zamku po dwunastu latach prac nastąpiło 3 września 2011 r.<ref>{{cytuj stronę |url=http://www.dziennikzachodni.pl/czestochowa/417815,chinczycy-z-tajwanu-chca-miec-zamek-jak-w-bobolicach,id,t.html?cookie=1 |tytuł=Chińczycy z Tajwanu chcą mieć zamek jak w Bobolicach |data=2011 |opublikowany=Dziennik Zachodni}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url=http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/3054816,dom-polski-druga-swietnosc,id,t.html |tytuł=Dom polski - druga świetność |data=2011 |opublikowany=Dziennik Polski}}</ref> Z okazji otwarcia swoje listy gratulacyjne przesłali prezydent RP [[Bronisław Komorowski]], marszałek Sejmu oraz premier<ref>Robert Kuliś, ''Królewski zamek Bobolice odbudowany!'', „Angora” nr 38, 18.09.2011.</ref>. Odbudowa w kształcie przybliżonym do wyglądu zamku w XVI w., została zrealizowana pomimo braku jakichkolwiek planów, szkiców czy rysunków zamku; jego kształt odtworzono na podstawie zachowanych ruin, posiłkując się wiedzą historyków i archeologów. W pracach wykorzystywano wyłącznie tradycyjne materiały (głównie kamień wapienny), opracowano też specjalną zaprawę murarską. Sama rekonstrukcja wzbudzała i nadal wzbudza kontrowersje i krytykę różnych środowisk<ref>[http://www.ruszajwdroge.pl/2012/09/zamek-bobolice-imponujaca-rekonstrukcja-czy-koszmarna-pomylka.html#.U0Z28ON_uNU Zamek Bobolice – imponująca rekonstrukcja, czy koszmarna pomyłka?]</ref>. Obiekt jest określany jako ''Disneyland'', ''kiepska atrapa zabytku''<ref>[http://zamkinanowodotcom.wordpress.com/2013/09/18/wolnoc-tomku-w-swoim-domku/ Wolnoć Tomku w swoim domku]</ref>, specjaliści zwracali uwagę na brak zachowanych źródeł odnośnie dawnego wyglądu<ref>[http://wiadomosci.onet.pl/slask/uhonorowana-rekonstrukcja-sredniowiecznego-zamku-w-bobolicach/qcykx Uhonorowana rekonstrukcja średniowiecznego zamku w Bobolicach]</ref><ref>[http://czestochowa.wyborcza.pl/czestochowa/1,35271,10229575,Bobolice_odbudowane__ZDJECIA_.html Bobolice odbudowane]</ref>. |
Wersja z 14:50, 1 kwi 2019
nr rej. 415/60 z 8.02.1960, 100/78 z 1.03.1978[1] | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Plan budynku | |
Położenie na mapie województwa śląskiego | |
Położenie na mapie Polski | |
50°36′47,984″N 19°29′34,755″E/50,613329 19,492988 | |
Strona internetowa |
Zamek w Bobolicach – zamek królewski zbudowany pierwotnie w połowie XIV wieku i następnie przebudowywany. Położony jest na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, w systemie tzw. Orlich Gniazd, we wsi Bobolice w województwie śląskim, w powiecie myszkowskim.
Historia
Królewski zamek w Bobolicach został zbudowany przez króla Polski Kazimierza Wielkiego najprawdopodobniej ok. 1350–1352 roku. Zamek miał zabezpieczać okoliczne dominium i bronić Małopolski przed najazdami ze strony Śląska, należącego ówcześnie do Korony czeskiej. Zamek zaliczany jest do grupy warowni zwanych Orlimi Gniazdami.
W 1370 r. ówczesny król Polski Ludwik Węgierski nadał zamek swojemu krewnemu Władysławowi Opolczykowi. Ten[2] 9 lat[potrzebny przypis] później przekazał go swemu dworzaninowi Andrzejowi Schóny z Barlabás[2] (zwanego Andrzejem Węgrem)[potrzebny przypis], który zamek przekształcił w warownię zbójecką. Rozbójniczy proceder ukrócił król Władysław Jagiełło, który w 1396 r. włączył zamek z powrotem do dóbr królewskich[2], jednak pozwolił Andrzejowi nadal nim władać. Po jego śmierci zamek odziedziczyła jego córka Anna, a po jej śmierci zamek podzielili między siebie jej syn Stanisław Szafraniec i jej drugi mąż Mściwój z Wierzchowiska herbu Lis wraz z dziećmi. Doprowadziło to do licznych konfliktów, które zakończył Piotr Szafraniec (bratanek Stanisława), który wykupił od Lisów ich połowę zamku w 1445 r. Piotr Szafraniec wkrótce sprzedał zamek Florianowi z Knyszyna, który z kolei sprzedał go Andrzejowi Tresce, a jego rodzina sprzedała go Rzeszowskim. Następnym właścicielem w 1486 r. został Mikołaj Kreza z Zawady herbu Ostoja, którego rodzina władała zamkiem aż do 1625 r.
Podczas wojny domowej w 1587 roku zamek został zdobyty przez wojska pretendenta do polskiej korony Maksymiliana III Habsburga[2]. Uległ on wówczas poważnym uszkodzeniom, jednak został szybko[potrzebny przypis] odbity przez sprzyjające Zygmuntowi III Wazie wojska dowodzone przez Jana Zamoyskiego[2]. W 1625 r. zamek przeszedł w ręce Myszkowskich herbu Jastrzębiec z pobliskiego Mirowa.
W czasie potopu szwedzkiego, w 1657 r., Szwedzi pod dowództwem generała Müllera mocno zniszczyli zamek. Następnymi właścicielami zamku zostali Męcińscy z Żarek, jednak po wojnach szwedzkich w XVII i XVIII w.[potrzebny przypis] zamek opuszczono w 1661 r. i zaczął popadać w ruinę. Gdy w 1683 r. król Jan III Sobieski w drodze do Krakowa – miejsca koncentracji wojsk polskich przed odsieczą wiedeńską – zatrzymał się na zamku w Bobolicach, jego orszak musiał nocować w namiotach[2].
W XVIII w. zamek był tylko częściowo zamieszkały. Spis inwentarza zamku z 1700 r. ukazuje jego zły stan. Pomimo prób ratowania zamku popadał on w coraz większą ruinę. W XIX w. w podziemiach zamku znaleziono skarb. Poszukiwacze skarbów dopełnili reszty zniszczenia. Po drugiej wojnie światowej mury zamku zostały częściowo rozebrane i posłużyły do budowy drogi łączącej Bobolice z Mirowem.
Pod koniec XX w., rodzina Laseckich – obecnych właścicieli zamku – podjęła się wyzwania odbudowy tego zamku. Na zlecenie przedstawicieli rodziny: senatora Jarosława Laseckiego i jego brata Dariusza Laseckiego, przy pomocy polskich naukowców i ekspertów, przeprowadzono prace archeologiczne, zabezpieczające i budowlane[3][4]. W czerwcu 2011 r. relacja z odbudowy pojawiła się w światowych mediach. Oficjalne otwarcie zamku po dwunastu latach prac nastąpiło 3 września 2011 r.[5][6] Z okazji otwarcia swoje listy gratulacyjne przesłali prezydent RP Bronisław Komorowski, marszałek Sejmu oraz premier[7]. Odbudowa w kształcie przybliżonym do wyglądu zamku w XVI w., została zrealizowana pomimo braku jakichkolwiek planów, szkiców czy rysunków zamku; jego kształt odtworzono na podstawie zachowanych ruin, posiłkując się wiedzą historyków i archeologów. W pracach wykorzystywano wyłącznie tradycyjne materiały (głównie kamień wapienny), opracowano też specjalną zaprawę murarską. Sama rekonstrukcja wzbudzała i nadal wzbudza kontrowersje i krytykę różnych środowisk[8]. Obiekt jest określany jako Disneyland, kiepska atrapa zabytku[9], specjaliści zwracali uwagę na brak zachowanych źródeł odnośnie dawnego wyglądu[10][11].
Architektura
Zamek leży na stromym, skalistym wzgórzu (360 m n.p.m.). Zamek składa się z dwukondygnacyjnego budynku mieszkalnego z cylindryczną basztą. Dach zamku jest pokryty czarną dachówką. Do zamku prowadzi most zwodzony ponad suchą fosą, a całość otaczają mury z blankami zbudowane z miejscowego białego wapienia.
Legendy
- XV-wieczne kroniki mówią o przedstawicielu rodu Krezów, który porwał i więził w bobolickim zamku swoją bratanicę. Podobno do dziś straszy ona na murach warowni jako biała dama.
- Istnieje także legenda mówiąca o dwóch braciach bliźniakach, właścicielach zamków w Mirowie i Bobolicach. Według ludowych podań wykopali oni tunel między dwoma warowniami, aby móc częściej ze sobą rozmawiać w odosobnieniu, bez udziału świadków. Pewnego dnia weszli oni w posiadanie wielkiego skarbu – ukryli go w tunelu, a na straży postawili odrażającą czarownicę, odstraszającą swym wyglądem potencjalnych złodziei. Bracia doskonale się rozumieli i gotowi byli zrobić dla siebie wszystko. Ich przyjaźń została jednak wystawiona na ciężką próbę, gdy jeden z nich przywiózł z wyprawy wojennej piękną dziewczynę. Podejrzewając brata bliźniaka o podkochiwanie się w kobiecie, zamknął ją w podziemiach obok wspomnianego skarbu. Pewnego razu, pod nieobecność czarownicy, która wieczorami udawała się na sabat na Łysej Górze, nakrył parę kochanków w skarbcu. Rozgniewany zamordował brata, a dziewczynę zamurował w lochach zamku. Do dziś ma ona straszyć na zamkowej baszcie.
- W XIX w. w podziemiach warowni znaleziono ogromny skarb. Istnieje przypuszczenie, że jego część może znajdować się we wspomnianym w legendzie tunelu między Bobolicami a Mirowem.
Ciekawostki
- 29 września 2013 Polski Ruch Monarchistyczny na zamku w Bobolicach zawarł traktat dotyczący wzajemnej współpracy – zwany Monarchistycznym Trójprzymierzem – z monarchistycznymi organizacjami z Węgier i Chorwacji[12].
- W plenerach zamku powstały zdjęcia do serialu telewizyjnego Korona królów[13].
Galeria
-
Zamek Bobolice
-
Zamek Bobolice - widok od strony Bramy Laseckich
-
Zamek Bobolice - widok od zachodu
-
Zamek Bobolice o poranku
-
Zamek Bobolice o zachodzie słońca
-
Zamek Bobolice - zimą z lotu ptaka
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 [dostęp 2013-02-24] .
- ↑ a b c d e f Zamek w Bobolicach, czyli Wawel z Korony królów [online], HISTORIA.org.pl - historia, kultura, muzea, matura, rekonstrukcje i recenzje historyczne [dostęp 2018-10-01] (pol.).
- ↑ Ten zamek jest mój, a ten obok - brata. Gazeta.pl, 2009.
- ↑ Obecnie Zamek należy do rodziny Laseckich. Zamek Bobolice, 2008.
- ↑ Chińczycy z Tajwanu chcą mieć zamek jak w Bobolicach. Dziennik Zachodni, 2011.
- ↑ Dom polski - druga świetność. Dziennik Polski, 2011.
- ↑ Robert Kuliś, Królewski zamek Bobolice odbudowany!, „Angora” nr 38, 18.09.2011.
- ↑ Zamek Bobolice – imponująca rekonstrukcja, czy koszmarna pomyłka?
- ↑ Wolnoć Tomku w swoim domku
- ↑ Uhonorowana rekonstrukcja średniowiecznego zamku w Bobolicach
- ↑ Bobolice odbudowane
- ↑ Na zamku w Bobolicach podpisano monarchistyczne trójprzymierze. dzieje.pl, 29 września 2013.
- ↑ Korona królów w bazie Filmweb
Bibliografia
- Leszek Marzec , Kazimierz Mazurek , Tomasz Suchecki , Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Warszawa: Wydaw. PTTK [Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego] „Kraj”, 1986, ISBN 83-7005-057-3, OCLC 69520387 .
- Kajzer Leszek, Kołodziejski Stanisław, Salm Jan: Leksykon zamków w Polsce. Warszawa, 2010.
- Sławomir Dryja, Waldemar Niewalda. Zamek w Bobolicach w świetle prac badawczych przeprowadzonych 2002 roku. „Ziemia Częstochowska”. 29, 2003, s. 27–44.
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona zamku
- fazy odbudowy zamku 2006-2013 fotorelacja
- Zamek w ruinie jest hołdem dla najeźdźcy. Fronda, 2011.
- Turystyczny skarb pięknieje. Gazeta Częstochowa, 2009.
- Wirtualny spacer po Zamku Bobolice w trakcie rekonstrukcji w 2009 r.
Szablon:Dwory, pałace, wieże rycerskie i zamki województwa śląskiego