Antoni Gucwiński: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8 |
|||
Linia 20: | Linia 20: | ||
Urodził się jako czwarte z pięciorga dzieci{{r|Kacz}}. Uczęszczał do II Liceum Ogólnokształcącego w [[Nowy Sącz|Nowym Sączu]], ale po roku w tajemnicy przeniósł się do Technikum Hodowlanego w [[Nawojowa|Nawojowej]]{{r|Kacz}}, kończąc szkołę w Nawojowej w 1950 r{{r|Sol}}. W 1957 r. ukończył jako inżynier zootechnikę na [[Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie|krakowskiej Wyższej Szkole Rolniczej]] i zatrudnił się we wrocławskim zoo na stanowisku badawczym{{r|Sol}}. Od roku 1958 oprócz pracy w zoo studiował weterynarię na [[Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu|Akademii Rolniczej we Wrocławiu]], kończąc ją w 1962 roku{{r|Kacz|Sol}}. W tymże roku ożenił się z [[Hanna Gucwińska|Hanną Gucwińską]]{{r|Kacz}}. W 1966 został dyrektorem Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu i pełnił tę funkcję do końca 2006 r{{r|Sol}}. Doktoryzował się z tematyki [[Anestezjologia|anestezjologii]] weterynaryjnej w roku 1967{{r|Sol}}. Opublikował przeszło 100 artykułów naukowych i popularnonaukowych oraz 18 książek{{r|Sol}}. |
Urodził się jako czwarte z pięciorga dzieci{{r|Kacz}}. Uczęszczał do II Liceum Ogólnokształcącego w [[Nowy Sącz|Nowym Sączu]], ale po roku w tajemnicy przeniósł się do Technikum Hodowlanego w [[Nawojowa|Nawojowej]]{{r|Kacz}}, kończąc szkołę w Nawojowej w 1950 r{{r|Sol}}. W 1957 r. ukończył jako inżynier zootechnikę na [[Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie|krakowskiej Wyższej Szkole Rolniczej]] i zatrudnił się we wrocławskim zoo na stanowisku badawczym{{r|Sol}}. Od roku 1958 oprócz pracy w zoo studiował weterynarię na [[Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu|Akademii Rolniczej we Wrocławiu]], kończąc ją w 1962 roku{{r|Kacz|Sol}}. W tymże roku ożenił się z [[Hanna Gucwińska|Hanną Gucwińską]]{{r|Kacz}}. W 1966 został dyrektorem Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu i pełnił tę funkcję do końca 2006 r{{r|Sol}}. Doktoryzował się z tematyki [[Anestezjologia|anestezjologii]] weterynaryjnej w roku 1967{{r|Sol}}. Opublikował przeszło 100 artykułów naukowych i popularnonaukowych oraz 18 książek{{r|Sol}}. |
||
Wraz z żoną, Hanną Gucwińską tworzył liczne programy telewizyjne o zwierzętach w TVP, m.in. wieloletnią serię (przez 32 lata, od 1971) ''[[Z kamerą wśród zwierząt]]'', liczącą ponad 750 odcinków pokazywanych w ogólnopolskim kanale TVP{{r|S211}}, czy nadawany w regionalnym kanale TVP od 1994 |
Wraz z żoną, Hanną Gucwińską tworzył liczne programy telewizyjne o zwierzętach w TVP, m.in. wieloletnią serię (przez 32 lata, od 1971) ''[[Z kamerą wśród zwierząt]]'', liczącą ponad 750 odcinków pokazywanych w ogólnopolskim kanale TVP{{r|S211}}, czy nadawany w regionalnym kanale TVP od 1994{{r|rmf}} do 2003 r. – ''Znajomi z ZOO''{{r|S211}}. W 2003 roku otrzymał [[Order Uśmiechu]], który odebrał w [[Świdnica|Świdnicy]]. |
||
W 1989 bez powodzenia startował w wyborach do [[Senat Rzeczypospolitej Polskiej|Senatu]]{{r|Sol}}, z ramienia PZPR, w 2004 kandydował do [[Parlament Europejski|Europarlamentu]] z listy [[Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy|SLD-UP]] w okręgu [[Dolny Śląsk|dolnośląsko]] – [[Opole|opolskim]] (z ponad 11 tys. głosów zajął drugie miejsce na liście tego ugrupowania i do Europarlamentu nie wszedł), a w 2005 kandydował do [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejmu]] z listy [[Polskie Stronnictwo Ludowe|PSL]] na Dolnym Śląsku, także bez powodzenia. |
W 1989 bez powodzenia startował w wyborach do [[Senat Rzeczypospolitej Polskiej|Senatu]]{{r|Sol}}, z ramienia PZPR, w 2004 kandydował do [[Parlament Europejski|Europarlamentu]] z listy [[Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy|SLD-UP]] w okręgu [[Dolny Śląsk|dolnośląsko]] – [[Opole|opolskim]] (z ponad 11 tys. głosów zajął drugie miejsce na liście tego ugrupowania i do Europarlamentu nie wszedł), a w 2005 kandydował do [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejmu]] z listy [[Polskie Stronnictwo Ludowe|PSL]] na Dolnym Śląsku, także bez powodzenia. |
||
W roku 2001 otrzymał doktorat [[Doctor honoris causa|honoris causa]] przyznany przez Akademię Rolniczą we Wrocławiu{{r|Doktorzy |
W roku 2001 otrzymał doktorat [[Doctor honoris causa|honoris causa]] przyznany przez Akademię Rolniczą we Wrocławiu{{r|Doktorzy}}. |
||
== Publikacje popularnonaukowe i popularyzatorskie == |
== Publikacje popularnonaukowe i popularyzatorskie == |
||
* Bunsch J., Gucwińska H., Gucwiński A. ''Zwierzyniec polski czyli niespodziewana wyprawa do lasu''. Wyd. Europa, 2000, Wrocław. |
* Bunsch J., Gucwińska H., Gucwiński A. ''Zwierzyniec polski, czyli niespodziewana wyprawa do lasu''. Wyd. Europa, 2000, Wrocław. |
||
* Bunsch J., Gucwińska H., Gucwiński A. ''Ptaki polskie czyli latać każdy może''. Wyd. Europa, 2001 i 2003, Wrocław. |
* Bunsch J., Gucwińska H., Gucwiński A. ''Ptaki polskie, czyli latać każdy może''. Wyd. Europa, 2001 i 2003, Wrocław. |
||
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Papugi czyli upierzone małpy''. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980, Warszawa. |
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Papugi, czyli upierzone małpy''. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980, Warszawa. |
||
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Szympans''. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, Wrocław. |
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Szympans''. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, Wrocław. |
||
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Miejski Ogród Zoologiczny we Wrocławiu''. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986, Wrocław. Kolejne wydanie: Eko-Graf, 1997. |
* Gucwińska H., Gucwiński A. ''Miejski Ogród Zoologiczny we Wrocławiu''. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986, Wrocław. Kolejne wydanie: Eko-Graf, 1997. |
||
Linia 62: | Linia 62: | ||
== Odznaczenia, wyróżnienia i nagrody == |
== Odznaczenia, wyróżnienia i nagrody == |
||
* Złoty Ekran: 1974{{r|Sol}}, 1986, 1988{{r|1986 i 1988 |
* Złoty Ekran: 1974{{r|Sol}}, 1986, 1988{{r|1986 i 1988}} |
||
* [[Medal Komisji Edukacji Narodowej]] 1977{{r|Sol}}, |
* [[Medal Komisji Edukacji Narodowej]] 1977{{r|Sol}}, |
||
* Nagroda im. B. Winawera 1983, |
* Nagroda im. B. Winawera 1983, |
||
* [[Krzyż Zasługi|Złoty Krzyż Zasługi]] 1983{{r|Sol}}, |
* [[Krzyż Zasługi|Złoty Krzyż Zasługi]] 1983{{r|Sol}}, |
||
* [[Wiktory|Wiktor]] (nagroda za osobowość telewizyjną) 1986 i 1988{{r|Encyklopedia |
* [[Wiktory|Wiktor]] (nagroda za osobowość telewizyjną) 1986 i 1988{{r|Encyklopedia}}, |
||
* Medal Włoskiej Akademii Nauk 1987, |
* Medal Włoskiej Akademii Nauk 1987, |
||
* Medal Konrada Lorenza przyznany w 1993 roku w Wiedniu (za działalność na rzecz edukacji ekologicznej i przyrodniczej), |
* Medal Konrada Lorenza przyznany w 1993 roku w Wiedniu (za działalność na rzecz edukacji ekologicznej i przyrodniczej), |
||
Linia 75: | Linia 75: | ||
== Sprawa niedźwiedzia „Mago” == |
== Sprawa niedźwiedzia „Mago” == |
||
W 2006 r. fundacja [[Fundacja Viva!|Viva!]] oskarżyła Gucwińskiego, że jako dyrektor ogrodu zoologicznego w latach 1997–2006 przetrzymywał w kilkumetrowym betonowym bunkrze [[Niedźwiedź brunatny|niedźwiedzia brunatnego]] ''Mago'', „bez światła, wybiegu i możliwości przebywania w «naturalnych dla niego pozycjach»”{{r|Lub}}. Po odmówieniu przez prokuratorów wszczęcia postępowania fundacja skierowała do sądu subsydiarny [[akt oskarżenia]] w tej sprawie{{r|Lub}}. Nie wszyscy powołani w sprawie biegli zgodzili się z opinią oskarżycieli{{r| |
W 2006 r. fundacja [[Fundacja Viva!|Viva!]] oskarżyła Gucwińskiego, że jako dyrektor ogrodu zoologicznego w latach 1997–2006 przetrzymywał w kilkumetrowym betonowym bunkrze [[Niedźwiedź brunatny|niedźwiedzia brunatnego]] ''Mago'', „bez światła, wybiegu i możliwości przebywania w «naturalnych dla niego pozycjach»”{{r|Lub}}. Po odmówieniu przez prokuratorów wszczęcia postępowania fundacja skierowała do sądu subsydiarny [[akt oskarżenia]] w tej sprawie{{r|Lub}}. Nie wszyscy powołani w sprawie biegli zgodzili się z opinią oskarżycieli{{r|Lub11}}. Sądy obu instancji w pierwszym procesie karnym uznały, że „niedźwiedź rzeczywiście przez dziewięć lat przebywał w złych warunkach, w betonowej klatce, nie można uznać tego za znęcanie. Gucwiński bowiem starał się cały czas poprawić te warunki, m.in. szukając dla Mago miejsca w innym ogrodzie zoologicznym” oraz podzieliły argumenty Gucwińskiego, że „powodem umieszczenia Mago w bunkrze była m.in. konieczność zapewnienia bezpieczeństwa zwiedzającym – niedźwiedź był wyjątkowo duży, a ówczesne zabezpieczenia w ogrodzie nie były wystarczające”, a oddzielenie Mago miało służyć niedopuszczeniu do „kazirodczego rozmnażania się niedźwiedzi, co wcześniej już się zdarzyło”. Wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 16 lutego 2009 Gucwiński został uniewinniony{{r|tvn24}}. W wyniku złożonej [[Kasacja (Polska)|kasacji]] [[Sąd Najwyższy (Polska)|Sąd Najwyższy]] wyrokiem z 16 listopada 2009 uchylił wyrok uniewinniający i nakazał ponowne rozpoznanie sprawy{{r|zel2009|Lub09}}. |
||
10 stycznia 2011 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieście we Wrocławiu orzekł, że Gucwiński jest winny wieloletniego znęcania się nad niedźwiedziem brunatnym Mago. Sąd odstąpił od wymierzenia kary oskarżonemu, orzekając świadczenie pieniężne w kwocie 1000 zł na rzecz Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami{{r| |
10 stycznia 2011 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieście we Wrocławiu orzekł, że Gucwiński jest winny wieloletniego znęcania się nad niedźwiedziem brunatnym Mago. Sąd odstąpił od wymierzenia kary oskarżonemu, orzekając świadczenie pieniężne w kwocie 1000 zł na rzecz Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami{{r|Lub2011}}. |
||
W opinii ekologów z miesięcznika „[[Dzikie Życie]]”, Pawła Kisiela i Radosława Szymczuka{{r|artykuł |
W opinii ekologów z miesięcznika „[[Dzikie Życie]]”, Pawła Kisiela i Radosława Szymczuka{{r|artykuł}} medialna nagonka na Antoniego Gucwińskiego w 2006 r. realizowana przez władze Wrocławia miała podłoże polityczne. Dyrektor i jego żona [[Hanna Gucwińska]] związani byli od wielu lat z lewicą, a Wrocław był rządzony po 1989 r. tylko przez ugrupowania prawicowe. Ich zdaniem sednem konfliktu z władzami Wrocławia były grunty położone blisko wrocławskiego ZOO, należące jeszcze w latach 90. XX w. do klubu sportowego [[I KS Ślęza Wrocław|Ślęza Wrocław]]. Władze Wrocławia, zarówno jeszcze [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|peerelowskie]], jak i te rządzące po 1989 r. obiecały przekazać ten teren na potrzeby ZOO – głównie na powiększenie wybiegów dla wielu zwierząt. Jednak pod koniec lat 90. grunty te zostały sprzedane prywatnym inwestorom za ułamek ich rzeczywistej wartości. Gucwiński miał przeciwko temu protestować i przez to popadł w niełaskę. Zdaniem autorów artykułu, większość zarzutów dotyczących niehumanitarnego traktowania zwierząt była „wyssana z palca”. Natomiast odnośnie do sprawy niedźwiedzia Mago dyrektor Gucwiński wielokrotnie czynił bezskuteczne starania o pozyskanie z Urzędu Miasta Wrocław pieniędzy na rozbudowę wybiegu dla niedźwiedzi{{r|pracownia.org-2903}}. |
||
W 2021 reporter Marek Górlikowski wydał książkę – rezultat wywiadów przeprowadzonych z Hanną i Antonim Gucwińskimi{{odn|Górlikowski|2021}}. W jego opinii, którą wypracował sobie podczas pracy nad tą książką, trudno przypuszczać, że u podstaw konfliktu dyr. Gucwińskiego z miastem była polityka, twierdzi on wręcz, że nawet nie szukano pretekstu, by Gucwińskiego usunąć ze stanowiska, bo „on sam się znalazł – poprzez upór Gucwińskich i to, że nie dawali już sobie rady w zoo”{{r|AG}}. |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
{{Przypisy| |
{{Przypisy| |
||
<ref name="1986 i 1988 |
<ref name="1986 i 1988">1986 i 1988 według: Encyklopedia Wrocławia. Wyd. Dolnośląskie, 2000 r., hasło „Z kamerą wśród zwierząt”; Wrocław.</ref> |
||
<ref name="AG">{{cytuj stronę|url=https://weekend.gazeta.pl/weekend/7,177333,27162137,gucwinscy-wiedzieli-ze-to-nie-bedzie-polukrowana-biografia.html|tytuł=Gucwińscy wiedzieli, że to nie będzie polukrowana biografia|autor=Arkadiusz Gruszczyński|data=2021-06-04|opublikowany=gazeta.pl|język=pl|data dostępu=2021-06-05}}</ref> |
|||
<ref name="artykuł |
<ref name="artykuł">Artykuł ''„Polskie ZOO” we Wrocławiu''. Dzikie życie, nr 11/2006)<!-- SPRAWDŹ TO MIEJSCE! (NIESPAROWANE NAWIASY OKRĄGŁE) -->.</ref> |
||
<ref name="Doktorzy |
<ref name="Doktorzy">{{cytuj stronę|url=http://www.up.wroc.pl/uczelnia/351/doktorzy_honoris_causa.html|tytuł=Doktorzy honoris causa|opublikowany=Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu|archiwum=https://web.archive.org/web/20150716121017/http://www.up.wroc.pl/uczelnia/351/doktorzy_honoris_causa.html|zarchiwizowano=2015-07-16|data dostępu=2011-01-11}}</ref> |
||
<ref name="Encyklopedia |
<ref name="Encyklopedia">Encyklopedia Wrocławia. Wyd. Dolnośląskie, 2000 r., hasło „Z kamerą wśród zwierząt”; Wrocław.</ref> |
||
<ref name="http wroclaw wyborcza pl">{{cytuj stronę|url=http://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/1,35771,7263102,Naukowiec_nadal_uwaza__ze_Mago_w_bunkrze_nie_mial.html|tytuł=Naukowiec nadal uważa, że Mago w bunkrze nie miał źle|data dostępu=19 września 2011|autor=Katarzyna Lubiniecka|nazwisko=|imię=|data=17 listopada 2009|rok=|miesiąc=|praca=|opublikowany=[[Gazeta Wyborcza]]|język=}}</ref> |
|||
<ref name="Kacz">Małgorzata Kaczmar. On zorganizowany, ona beztroska. „Gazeta Wrocławska”, 2009-03-13. [http://www.polskatimes.pl/artykul/93596,on-zorganizowany-ona-beztroska,1,id,t,sa.html]</ref> |
<ref name="Kacz">Małgorzata Kaczmar. On zorganizowany, ona beztroska. „Gazeta Wrocławska”, 2009-03-13. [http://www.polskatimes.pl/artykul/93596,on-zorganizowany-ona-beztroska,1,id,t,sa.html].</ref> |
||
<ref name=" |
<ref name="Lub">{{cytuj stronę|url=http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,53600,3643660.html|tytuł=Dyrektor ZOO Gucwiński odwołany|nazwisko=|imię=|autor=Katarzyna Lubiniecka|data=25 września 2006|rok=|opublikowany=Gazeta Wyborcza|język=|data dostępu=25 września 2006}}</ref> |
||
<ref name=" |
<ref name="Lub09">{{cytuj stronę|url=http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80269,7257208,Antoni_Gucwinski_bedzie_sadzony_ponownie_za_Mago.html|tytuł=Antoni Gucwiński będzie znów sądzony za niedolę Mago|autor=Katarzyna Lubiniecka|opublikowany=[[Gazeta Wyborcza]]|data=|język=|data dostępu=16 listopada 2009}}</ref> |
||
<ref name=" |
<ref name="Lub11">{{cytuj stronę|url=http://wroclaw.wyborcza.pl/wroclaw/1,35771,7263102,Naukowiec_nadal_uwaza__ze_Mago_w_bunkrze_nie_mial.html|tytuł=Naukowiec nadal uważa, że Mago w bunkrze nie miał źle|nazwisko=|imię=|autor=Katarzyna Lubiniecka|data=17 listopada 2009|rok=|opublikowany=[[Gazeta Wyborcza]]|język=|data dostępu=19 września 2011}}</ref> |
||
<ref name="Lub2011">{{cytuj stronę|url=http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,80273,8926092,Antoni_Gucwinski_winny_znecania_sie_nad_niedzwiedziem.html|tytuł=Antoni Gucwiński winny znęcania się nad niedźwiedziem|autor=Katarzyna Lubiniecka|data=2011-01-10|opublikowany=gazeta.pl|data dostępu=2011-01-10}}</ref> |
|||
<ref name="MP 1998-25-369">{{Monitor Polski|1998|25|369}}</ref> |
<ref name="MP 1998-25-369">{{Monitor Polski|1998|25|369}}.</ref> |
||
<ref name="pracownia.org-2903">[http://pracownia.org.pl/dzikie-zycie-numery-archiwalne,2149,article,2903 P. Kisiel, R. Szymczuk ''„Polskie ZOO” we Wrocławiu'', „Dzikie Życie” nr 11/2006.]</ref> |
<ref name="pracownia.org-2903">[http://pracownia.org.pl/dzikie-zycie-numery-archiwalne,2149,article,2903 P. Kisiel, R. Szymczuk ''„Polskie ZOO” we Wrocławiu'', „Dzikie Życie” nr 11/2006.]</ref> |
||
<ref name="rmf">{{cytuj stronę|url=https://www.rmf.fm/magazyn/news,10727,antoni-gucwinski-swietuje-85-urodziny-pamietacie-z-kamera-wsrod-zwierzat.html|tytuł=Antoni Gucwiński świętuje 85. urodziny. Pamiętacie „Z kamerą wśród zwierząt”?|opublikowany=Radio Muzyka Fakty Grupa RMF|data dostępu=2021-01-31}}</ref> |
|||
<ref name="S211">Solski, Strehlow 2015, s. 211</ref> |
|||
<ref name="Sol">Solski L., Strehlow H., 2015: 150 lat ZOO Wrocław. Wyd. ZOO Wrocław sp. z o.o., Wrocław, strona 181. {{ISBN|978-83-936847-2-4}}</ref> |
<ref name="S211">Solski, Strehlow 2015, s. 211.</ref> |
||
<ref name="Sol">Solski L., Strehlow H., 2015: 150 lat ZOO Wrocław. Wyd. ZOO Wrocław sp. z o.o., Wrocław, strona 181. {{ISBN|978-83-936847-2-4}}.</ref> |
|||
<ref name="tvn24 |
<ref name="tvn24">[https://web.archive.org/web/20090217232034/http://www.tvn24.pl/0,1586570,0,1,gucwinski-nie-znecal-sie-nad-misiem,wiadomosc.html Gucwiński nie znęcał się nad misiem], tvn24.pl.</ref> |
||
<ref name="zel2009">{{cytuj stronę|url=http://wiadomosci.wp.pl/antoni-gucwinski-znowu-stanie-przed-sadem-6037842768528513a|tytuł=Antoni Gucwiński znowu stanie przed sądem |
<ref name="zel2009">{{cytuj stronę|url=http://wiadomosci.wp.pl/antoni-gucwinski-znowu-stanie-przed-sadem-6037842768528513a|tytuł=Antoni Gucwiński znowu stanie przed sądem|autor=zel|opublikowany=[[Wirtualna Polska]]|praca=[[Polska Agencja Prasowa|PAP]]|data=23 listopada 2009|język=|data dostępu=16 listopada 2009}}</ref> |
||
}} |
}} |
||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* Solski L., Strehlow H., 2015: 150 lat ZOO Wrocław. Wyd. ZOO Wrocław sp. z o.o., Wrocław. {{ISBN|978-83-936847-2-4}} |
* Solski L., Strehlow H., 2015: 150 lat ZOO Wrocław. Wyd. ZOO Wrocław sp. z o.o., Wrocław. {{ISBN|978-83-936847-2-4}}. |
||
* {{Cytuj książkę |nazwisko = Górlikowski |imię = Marek |tytuł = Państwo Gucwińscy. Zwierzęta i ich ludzie |wydawca = Znak |miejsce = Kraków |data = 2021 |isbn = 978-83-240-6194-5}} |
|||
{{kontrola autorytatywna}} |
{{kontrola autorytatywna}} |
Wersja z 23:36, 5 cze 2021
Antoni Gucwiński (2018) | |
Data i miejsce urodzenia |
24 sierpnia 1932 |
---|---|
Zawód, zajęcie |
doktor n. wet., inż. zootechnik |
Małżeństwo | |
Odznaczenia | |
Antoni Gucwiński (ur. 24 sierpnia 1932 w Porębie Małej[1]) – polski doktor nauk weterynaryjnych, inżynier zootechnik, dyrektor Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu w latach 1966–2006, dziennikarz, twórca programów telewizyjnych w TVP.
Życiorys
Urodził się jako czwarte z pięciorga dzieci[2]. Uczęszczał do II Liceum Ogólnokształcącego w Nowym Sączu, ale po roku w tajemnicy przeniósł się do Technikum Hodowlanego w Nawojowej[2], kończąc szkołę w Nawojowej w 1950 r[1]. W 1957 r. ukończył jako inżynier zootechnikę na krakowskiej Wyższej Szkole Rolniczej i zatrudnił się we wrocławskim zoo na stanowisku badawczym[1]. Od roku 1958 oprócz pracy w zoo studiował weterynarię na Akademii Rolniczej we Wrocławiu, kończąc ją w 1962 roku[2][1]. W tymże roku ożenił się z Hanną Gucwińską[2]. W 1966 został dyrektorem Ogrodu Zoologicznego we Wrocławiu i pełnił tę funkcję do końca 2006 r[1]. Doktoryzował się z tematyki anestezjologii weterynaryjnej w roku 1967[1]. Opublikował przeszło 100 artykułów naukowych i popularnonaukowych oraz 18 książek[1].
Wraz z żoną, Hanną Gucwińską tworzył liczne programy telewizyjne o zwierzętach w TVP, m.in. wieloletnią serię (przez 32 lata, od 1971) Z kamerą wśród zwierząt, liczącą ponad 750 odcinków pokazywanych w ogólnopolskim kanale TVP[3], czy nadawany w regionalnym kanale TVP od 1994[4] do 2003 r. – Znajomi z ZOO[3]. W 2003 roku otrzymał Order Uśmiechu, który odebrał w Świdnicy.
W 1989 bez powodzenia startował w wyborach do Senatu[1], z ramienia PZPR, w 2004 kandydował do Europarlamentu z listy SLD-UP w okręgu dolnośląsko – opolskim (z ponad 11 tys. głosów zajął drugie miejsce na liście tego ugrupowania i do Europarlamentu nie wszedł), a w 2005 kandydował do Sejmu z listy PSL na Dolnym Śląsku, także bez powodzenia.
W roku 2001 otrzymał doktorat honoris causa przyznany przez Akademię Rolniczą we Wrocławiu[5].
Publikacje popularnonaukowe i popularyzatorskie
- Bunsch J., Gucwińska H., Gucwiński A. Zwierzyniec polski, czyli niespodziewana wyprawa do lasu. Wyd. Europa, 2000, Wrocław.
- Bunsch J., Gucwińska H., Gucwiński A. Ptaki polskie, czyli latać każdy może. Wyd. Europa, 2001 i 2003, Wrocław.
- Gucwińska H., Gucwiński A. Papugi, czyli upierzone małpy. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980, Warszawa.
- Gucwińska H., Gucwiński A. Szympans. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, Wrocław.
- Gucwińska H., Gucwiński A. Miejski Ogród Zoologiczny we Wrocławiu. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986, Wrocław. Kolejne wydanie: Eko-Graf, 1997.
- Gucwińska H., Gucwiński A. Gibbo. Varsovia, 1988, Warszawa.
- Gucwińska H., Gucwiński A. Zwierzęta nocy. Iskry, 1990, Warszawa.
- Gucwińska H., Gucwiński A. Zwierzęta w naszym domu: tajemnice zwierząt. Wydawnictwo Dolnośląskie, 1994., wyd. II, Wrocław.
- Gucwińska H., Gucwiński A. Zoologischer Garten Wrocław. Eko-Graf, 1997, Warszawa.
- Gucwińska H., Gucwiński A. Wrocław Zoological Garden. Eko-Graf, 1997, Warszawa.
- Gucwińska H., Gucwiński A. Niedźwiadek himalajski. Wyd. Wacław Bagiński, 1997, Wrocław.
- Gucwińska H., Gucwiński A. Zwierzęta świata. Albatros, 2002, Kraków.
- Gucwińska H., Gucwiński A. Zoologia. T. 1, Ssaki. Cz. 1. Wydawnictwo Albatros, 2003, Kraków.
- Gucwińska H., Gucwiński A. Małpy: od karzełka do olbrzyma. Wydawnictwo Dolnośląskie, 2005, Wrocław.
- Gucwiński A., Strojny W. Znajomi z ZOO. Państwowe Wyd. Rolnicze i Leśne, 1990 1986 1977, Warszawa.
Autorstwo i współudział w filmowych programach edukacyjnych
- Programy telewizyjne w TVP:
- Z kamerą wśród zwierząt (1971–2001)[1] – współtwórca i prowadzący
- Znajomi z ZOO (od 1994) – współtwórca, prowadzący
- Filmy przyrodnicze:
- Jak rodzą się węże (1984) – scenariusz i reżyseria
- Sarenka (1976) – scenariusz
- Goryle (1976) – scenariusz
- Gniazdo wikłaczka (1976) – scenariusz
- Konsultacja filmowa:
- Leśne skrzaty i Kaczorek Feluś (1985) – konsultacja odc. 6
- W klatce (1987)
- Cyrk odjeżdża (1987)
- Pogrzeb lwa (1986)
- Egzekucja w ZOO (1975)
- Film:
- Poranek kojota (2001) – reżyser fragmentu filmu przyrodniczego
Odznaczenia, wyróżnienia i nagrody
- Złoty Ekran: 1974[1], 1986, 1988[6]
- Medal Komisji Edukacji Narodowej 1977[1],
- Nagroda im. B. Winawera 1983,
- Złoty Krzyż Zasługi 1983[1],
- Wiktor (nagroda za osobowość telewizyjną) 1986 i 1988[7],
- Medal Włoskiej Akademii Nauk 1987,
- Medal Konrada Lorenza przyznany w 1993 roku w Wiedniu (za działalność na rzecz edukacji ekologicznej i przyrodniczej),
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski 1998[8],
- Gwiazda Telewizji Polskiej 2002,
- Oskar Dziecięcych Serc (za pomoc dla dzieci z chorobą nowotworową) 2002,
- Order Uśmiechu 2003[1].
Sprawa niedźwiedzia „Mago”
W 2006 r. fundacja Viva! oskarżyła Gucwińskiego, że jako dyrektor ogrodu zoologicznego w latach 1997–2006 przetrzymywał w kilkumetrowym betonowym bunkrze niedźwiedzia brunatnego Mago, „bez światła, wybiegu i możliwości przebywania w «naturalnych dla niego pozycjach»”[9]. Po odmówieniu przez prokuratorów wszczęcia postępowania fundacja skierowała do sądu subsydiarny akt oskarżenia w tej sprawie[9]. Nie wszyscy powołani w sprawie biegli zgodzili się z opinią oskarżycieli[10]. Sądy obu instancji w pierwszym procesie karnym uznały, że „niedźwiedź rzeczywiście przez dziewięć lat przebywał w złych warunkach, w betonowej klatce, nie można uznać tego za znęcanie. Gucwiński bowiem starał się cały czas poprawić te warunki, m.in. szukając dla Mago miejsca w innym ogrodzie zoologicznym” oraz podzieliły argumenty Gucwińskiego, że „powodem umieszczenia Mago w bunkrze była m.in. konieczność zapewnienia bezpieczeństwa zwiedzającym – niedźwiedź był wyjątkowo duży, a ówczesne zabezpieczenia w ogrodzie nie były wystarczające”, a oddzielenie Mago miało służyć niedopuszczeniu do „kazirodczego rozmnażania się niedźwiedzi, co wcześniej już się zdarzyło”. Wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 16 lutego 2009 Gucwiński został uniewinniony[11]. W wyniku złożonej kasacji Sąd Najwyższy wyrokiem z 16 listopada 2009 uchylił wyrok uniewinniający i nakazał ponowne rozpoznanie sprawy[12][13].
10 stycznia 2011 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieście we Wrocławiu orzekł, że Gucwiński jest winny wieloletniego znęcania się nad niedźwiedziem brunatnym Mago. Sąd odstąpił od wymierzenia kary oskarżonemu, orzekając świadczenie pieniężne w kwocie 1000 zł na rzecz Towarzystwa Opieki nad Zwierzętami[14].
W opinii ekologów z miesięcznika „Dzikie Życie”, Pawła Kisiela i Radosława Szymczuka[15] medialna nagonka na Antoniego Gucwińskiego w 2006 r. realizowana przez władze Wrocławia miała podłoże polityczne. Dyrektor i jego żona Hanna Gucwińska związani byli od wielu lat z lewicą, a Wrocław był rządzony po 1989 r. tylko przez ugrupowania prawicowe. Ich zdaniem sednem konfliktu z władzami Wrocławia były grunty położone blisko wrocławskiego ZOO, należące jeszcze w latach 90. XX w. do klubu sportowego Ślęza Wrocław. Władze Wrocławia, zarówno jeszcze peerelowskie, jak i te rządzące po 1989 r. obiecały przekazać ten teren na potrzeby ZOO – głównie na powiększenie wybiegów dla wielu zwierząt. Jednak pod koniec lat 90. grunty te zostały sprzedane prywatnym inwestorom za ułamek ich rzeczywistej wartości. Gucwiński miał przeciwko temu protestować i przez to popadł w niełaskę. Zdaniem autorów artykułu, większość zarzutów dotyczących niehumanitarnego traktowania zwierząt była „wyssana z palca”. Natomiast odnośnie do sprawy niedźwiedzia Mago dyrektor Gucwiński wielokrotnie czynił bezskuteczne starania o pozyskanie z Urzędu Miasta Wrocław pieniędzy na rozbudowę wybiegu dla niedźwiedzi[16].
W 2021 reporter Marek Górlikowski wydał książkę – rezultat wywiadów przeprowadzonych z Hanną i Antonim Gucwińskimi[17] . W jego opinii, którą wypracował sobie podczas pracy nad tą książką, trudno przypuszczać, że u podstaw konfliktu dyr. Gucwińskiego z miastem była polityka, twierdzi on wręcz, że nawet nie szukano pretekstu, by Gucwińskiego usunąć ze stanowiska, bo „on sam się znalazł – poprzez upór Gucwińskich i to, że nie dawali już sobie rady w zoo”[18].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Solski L., Strehlow H., 2015: 150 lat ZOO Wrocław. Wyd. ZOO Wrocław sp. z o.o., Wrocław, strona 181. ISBN 978-83-936847-2-4.
- ↑ a b c d Małgorzata Kaczmar. On zorganizowany, ona beztroska. „Gazeta Wrocławska”, 2009-03-13. [1].
- ↑ a b Solski, Strehlow 2015, s. 211.
- ↑ Antoni Gucwiński świętuje 85. urodziny. Pamiętacie „Z kamerą wśród zwierząt”?. Radio Muzyka Fakty Grupa RMF. [dostęp 2021-01-31].
- ↑ Doktorzy honoris causa. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu. [dostęp 2011-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-16)].
- ↑ 1986 i 1988 według: Encyklopedia Wrocławia. Wyd. Dolnośląskie, 2000 r., hasło „Z kamerą wśród zwierząt”; Wrocław.
- ↑ Encyklopedia Wrocławia. Wyd. Dolnośląskie, 2000 r., hasło „Z kamerą wśród zwierząt”; Wrocław.
- ↑ M.P. z 1998 r. nr 25, poz. 369.
- ↑ a b Katarzyna Lubiniecka: Dyrektor ZOO Gucwiński odwołany. Gazeta Wyborcza, 25 września 2006. [dostęp 25 września 2006].
- ↑ Katarzyna Lubiniecka: Naukowiec nadal uważa, że Mago w bunkrze nie miał źle. Gazeta Wyborcza, 17 listopada 2009. [dostęp 19 września 2011].
- ↑ Gucwiński nie znęcał się nad misiem, tvn24.pl.
- ↑ zel: Antoni Gucwiński znowu stanie przed sądem. [w:] PAP [on-line]. Wirtualna Polska, 23 listopada 2009. [dostęp 16 listopada 2009].
- ↑ Katarzyna Lubiniecka: Antoni Gucwiński będzie znów sądzony za niedolę Mago. Gazeta Wyborcza. [dostęp 16 listopada 2009].
- ↑ Katarzyna Lubiniecka: Antoni Gucwiński winny znęcania się nad niedźwiedziem. gazeta.pl, 2011-01-10. [dostęp 2011-01-10].
- ↑ Artykuł „Polskie ZOO” we Wrocławiu. Dzikie życie, nr 11/2006).
- ↑ P. Kisiel, R. Szymczuk „Polskie ZOO” we Wrocławiu, „Dzikie Życie” nr 11/2006.
- ↑ Górlikowski 2021 ↓.
- ↑ Arkadiusz Gruszczyński: Gucwińscy wiedzieli, że to nie będzie polukrowana biografia. gazeta.pl, 2021-06-04. [dostęp 2021-06-05]. (pol.).
Bibliografia
- Solski L., Strehlow H., 2015: 150 lat ZOO Wrocław. Wyd. ZOO Wrocław sp. z o.o., Wrocław. ISBN 978-83-936847-2-4.
- Marek Górlikowski: Państwo Gucwińscy. Zwierzęta i ich ludzie. Kraków: Znak, 2021. ISBN 978-83-240-6194-5.
- Urodzeni w 1932
- Absolwenci Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie
- Absolwenci Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
- Polscy inżynierowie zootechnicy
- Polscy lekarze weterynarii
- Polscy dziennikarze telewizyjni
- Osobowości telewizyjne związane z TVP
- Politycy Polskiego Stronnictwa Ludowego
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (1944–1989)
- Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Odznaczeni Orderem Uśmiechu
- Ludzie związani z Nowym Sączem