Kaczkowate: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
→Przypisy: źródła/przypisy Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) Zaawansowana edycja mobilna |
m →Cechy charakterystyczne: posiadanie niską gęstość kość Znaczniki: Wycofane VisualEditor |
||
| Linia 46: | Linia 46: | ||
* wędrowne, wiele gatunków lecąc w stadzie tworzy charakterystyczny klucz w kształcie litery „V” |
* wędrowne, wiele gatunków lecąc w stadzie tworzy charakterystyczny klucz w kształcie litery „V” |
||
* wiele gatunków udomowiono lub hodowano w stanie półdzikim |
* wiele gatunków udomowiono lub hodowano w stanie półdzikim |
||
* posiadanie niską gęstość kość<ref>{{Cytuj |autor = Matteo Fabbri, Guillermo Navalón, Roger B. J. Benson, Diego Pol, Jingmai O’Connor, Bhart-Anjan S. Bhullar, Gregory M. Erickson, Mark A. Norell, Andrew Orkney, Matthew C. Lamanna, Samir Zouhri, Justine Becker, Amanda Emke, Cristiano Dal Sasso, Gabriele Bindellini, Simone Maganuco, Marco Auditore, Nizar Ibrahim |tytuł = Subaqueous foraging among carnivorous dinosaurs |czasopismo = Nature |data = 2022-03 |data dostępu = 2023-12-06 |issn = 1476-4687 |wolumin = 603 |numer = 7903 |s = 852–857 |opublikowany = https://www.newswise.com/pdf_docs/16479539766283_Nature%20proof%20subaqueous%20foraging.pdf |doi = 10.1038/s41586-022-04528-0 |url = https://www.nature.com/articles/s41586-022-04528-0 |język = en}}</ref> |
|||
== Systematyka == |
== Systematyka == |
||
Wersja z 21:29, 6 gru 2023
| Anatidae[1] | |||
| Leach, 1820 | |||
.jpg) Samiec kaczki krzyżówki | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina |
kaczkowate | ||
| Podrodziny | |||
|
| |||
.jpg)
Kaczkowate (łac. Anatidae) – rodzina ptaków z rzędu blaszkodziobych. Obejmuje gatunki wodne, zamieszkujące cały świat, poza Antarktydą[2][3].
Cechy charakterystyczne
Ptaki te charakteryzują następujące cechy:
- zróżnicowana wielkość (ptaki średnie i duże) – długość w granicach 28–170 cm, rozpiętość skrzydeł 60–250 cm, masa 300 g – 22,5 kg.
- dziób posiada dwa rzędy blaszek na brzegach, zazwyczaj jest spłaszczony
- szyja średniej długości lub bardzo długa
- stosunkowo wąskie, ostro zakończone skrzydła
- krótki ogon
- nogi krótkie, przesunięte ku tyłowi (zwłaszcza u gatunków nurkujących)
- palce spięte błoną pławną
- samiec większy od samicy, często bardzo kontrastowo ubarwiony, podczas gdy samica zazwyczaj posiada ubarwienie stonowane
- u samców obecne prącie
- pożywienie zdobywają zazwyczaj w wodzie, choć niektóre również na lądzie. Żywią się zarówno roślinami, jak i małymi zwierzętami.
- zasadniczo dobrzy lotnicy, choć są również gatunki nielotne
- w zniesieniu od 2 do 20 jaj[4], pisklęta są zagniazdownikami
- wędrowne, wiele gatunków lecąc w stadzie tworzy charakterystyczny klucz w kształcie litery „V”
- wiele gatunków udomowiono lub hodowano w stanie półdzikim
- posiadanie niską gęstość kość[5]
Systematyka
W obrębie rodziny wyróżnia się podrodziny[6][7]:
- Dendrocygninae – drzewice
- Oxyurinae – sterniczki
- Anserinae – gęsi
- Anatinae – kaczki
Rodzaje o niejasnym pokrewieństwie i nieklasyfikowane w żadnej z podrodzin:
- Thalassornis – jedynym przedstawicielem jest Thalassornis leuconotus – pokraczka.
- Stictonetta – jedynym przedstawicielem jest Stictonetta naevosa – pstrokaczka.
- Biziura – jedynym przedstawicielem jest Biziura lobata – bisiorka.
- Plectropterus – jedynym przedstawicielem jest Plectropterus gambensis – gęsiec.
- Hymenolaimus – jedynym przedstawicielem jest Hymenolaimus malacorhynchos – krzywonos.
- Merganetta – jedynym przedstawicielem jest Merganetta armata – zbrojówka.
- Salvadorina – jedynym przedstawicielem jest Salvadorina waigiuensis – nowogwinejka.
- Sarkidiornis
- Chenonetta
- Nettapus
- Callonetta – jedynym przedstawicielem jest Callonetta leucophrys – cudokaczka.
W starszym ujęciu systematycznym (Mielczarek & Cichocki, 1999) wyróżniano trzy podrodziny[8]:
- Anseranatinae – bezpłetwce; obecnie takson ten podnoszony jest do rangi rodziny (Anseranatidae)[2][6]
- Anserinae – gęsi
- Anatinae – kaczki
Ochrona w Polsce
W Polsce gatunki kaczkowatych podlegają gatunkowej ochronie ścisłej z wyjątkiem następujących gatunków łownych w okresach polowań[9]:
- Anas crecca – cyraneczka zwyczajna
- Aythya fuligula – czernica
- Anser anser – gęgawa
- Anser fabalis – gęś zbożowa
- Anser albifrons – gęś białoczelna
- Aythya ferina – głowienka zwyczajna
- Anas platyrhynchos – krzyżówka.
W rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt[10] nie wymieniono ponadto trzech gatunków uznanych za zagrażające gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym[11] (czyli tzw. gatunków inwazyjnych):
- Brandta canadensis – bernikla kanadyjska
- Alopochen aegyptiacus – gęsiówka egipska
- Oxyura jamaicensis – sterniczka jamajska.
Proponuje się wciągnięcie bernikli kanadyjskiej i gęsiówki egipskiej na listę zwierząt łownych[12][13], natomiast w przypadku bardzo rzadko spotykanej w Polsce sterniczki jamajskiej wskazana jest eliminacja tego gatunku na terenie kraju w związku z jego bardzo wysoką inwazyjnością na południu Europy i zgodnie z rekomendacjami konwencji berneńskiej[14].
Przypisy
- ↑ Anatidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-12-30]. (ang.).
- ↑ Ducks, Geese and Swans (Anatidae). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2016-03-13]. (ang.).
- ↑ Gęgawa (Anser anser). Medianauka.pl. [dostęp 2015-06-17].
- ↑ Matteo Fabbri i inni, Subaqueous foraging among carnivorous dinosaurs, „Nature”, 603 (7903), https://www.newswise.com/pdf_docs/16479539766283_Nature%20proof%20subaqueous%20foraging.pdf, 2022, s. 852–857, DOI: 10.1038/s41586-022-04528-0, ISSN 1476-4687 [dostęp 2023-12-06] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Anatidae Leach, 1820 - kaczkowate - Ducks, Geese, Swans (wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-30].
- ↑ John H. Boyd III: Anatidae: Ducks, Geese, Swans. [w:] Aves—A Taxonomy in Flux Version 3.03 [on-line]. John Boyd's Home Page. [dostęp 2021-12-30]. (ang.).
- ↑ P. Mielczarek, W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, 1999. ISSN 0550-0842.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 marca 2005 r. w sprawie ustalenia listy gatunków zwierząt łownych (Dz.U. z 2023 r. poz. 2454).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym (Dz.U. z 2011 r. nr 210, poz. 1260).
- ↑ Branta canadensis L. 1758 — Bernikla kanadyjska — Canada goose (Ptak). [w:] Gatunki obce w Polsce [on-line]. Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie. [dostęp 2019-09-30].
- ↑ Alopochen aegyptiacus (Linnaeus, 1766) — Gęsiówka egipska — Egyptian goose (Ptak). [w:] Gatunki obce w Polsce [on-line]. Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie. [dostęp 2019-09-30].
- ↑ Oxyura jamaicensis (Gmelin, 1789) — Sterniczka jamajska — Ruddy duck (Ptak). [w:] Gatunki obce w Polsce [on-line]. Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie. [dostęp 2019-09-30].