Transwestytyzm

Transwestytyzm

{{{nazwa naukowa}}}
{{{opis grafiki}}}
Synonimy	{{{synonimy}}}
Specjalizacja	{{{specjalizacja}}}
Objawy	{{{objawy}}}
Powikłania	{{{powikłania}}}
Początek	{{{początek}}}
Czas trwania	{{{czas trwania}}}
Typy	{{{typy}}}
Przyczyny	{{{przyczyny}}}
Czynniki ryzyka	{{{czynniki ryzyka}}}
Rozpoznanie	{{{rozpoznanie}}}
Różnicowanie	{{{różnicowanie}}}
Zapobieganie	{{{zapobieganie}}}
Leczenie	{{{leczenie}}}
Leki	{{{leki}}}
Rokowanie	{{{rokowanie}}}
Zapadalność	{{{zapadalność}}}
Śmiertelność	{{{śmiertelność}}}
Klasyfikacje
ICD-11	{{{ICD11}}} {{{ICD11 nazwa}}}
ICD-10	F64.1 Transwestytyzm o typie podwójnej roli
DSM-5	{{{DSM-5}}} {{{DSM-5 nazwa}}}
DSM-IV	{{{DSM-IV}}} {{{DSM-IV nazwa}}}

{{Choroba infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | zapadalność = | commons = | ICD11 nazwa = | DSM-5 = | DSM-5 nazwa = | typy = | specjalizacja = | czas trwania = | leki = | synonimy = | powikłania = | DSM-IV = | śmiertelność = | DSM-IV nazwa = | czynniki ryzyka = | leczenie = | zapobieganie = | objawy = | rozpoznanie = | początek = | nazwa naukowa = | ICD11 = | opis grafiki = | różnicowanie = | alt grafiki = | przyczyny = | rokowanie = Nieznane pola: "DSM nazwa łacińska", "nazwa łacińska", "podpis grafiki", "2. ICD10 nazwa", "2. ICD10", "MeshYear", "DSM nazwa" oraz "DSM".

Transwestytyzm (od łac. trans „za, poza, z tamtej strony” i vestitus „odziany”, inaczej eonizm, metatropizm) – praktyka przyjmowania ubioru, sposobu bycia, a niekiedy także roli płciowej zazwyczaj kojarzonych z płcią przeciwną, jako forma autoekspresji lub też dla psychologicznej gratyfikacji. W niektórych kulturach transwestytyzm jest praktykowany z powodów religijnych, tradycyjnych lub ceremonialnych. Termin ten jest rzadko stosowany w odniesieniu do kobiet.

Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że transwestytyzm o typie podwójnej roli nie ma podłoża seksualnego. Wprowadza jednocześnie pojęcie fetyszyzmu transwestytycznego, jako przebierania mającego na celu zaspokojenie seksualne.

Terminologia

Choć termin ten został ukuty dopiero w 1910 roku, zjawisko to nie jest nowe. Mówiono o tym jeszcze w hebrajskiej Biblii. Wyrażenie to zmieniło swoje znaczenie od czasu jego powstania i jest nadal używane w różnych aspektach.

Anglosaskie pojęcie crossdresser w dużej mierze zastąpiło łacińskie określenie transwestyta. Obecnie termin ten jest często uważany za przestarzały i uwłaczający, a termin crossdresser jest używany jako bardziej stosowny zamiennik. Jest to spowodowane tym, że termin transwestyta był historycznie używany do diagnozowania zaburzeń medycznych, w tym zaburzeń zdrowia psychicznego, a transwestytyzm był postrzegany jako zaburzenie, natomiast termin cross-dresser został ukuty przez środowisko transgenderowe. Niekiedy jednak pojęcie transwestyta jest postrzegane jako bardziej odpowiednie dla członków wspólnoty transseksualnej w miejsce tych spoza wspólnoty transseksualnej, a część z nich ponownie przywłaszczyła sobie to słowo.

Pochodzenie terminu

Słowo transwestyta powstało w 1910 roku z inicjatywy niemieckiego seksuologa, doktora Magnusa Hirschfelda. Używał go do opisywania osób, które zwyczajowo i dobrowolnie nosiły ubrania przeciwnej płci. Grupa transwestytów Hirschfelda składała się z mężczyzn i kobiet o orientacji heteroseksualnej, homoseksualnej, biseksualnej i aseksualnej. Havelock Ellis, świadomy badań Hirschfelda nad transwestyzmem, ale nie zgadzając się z jego terminologią, w 1913 r. zaproponował termin inwersja seksualno-estetyczna (ang. sexo-aesthetic inversion), aby opisać to zjawisko. W 1920 r. wymyślił termin eonizm, który wywodzi się od nazwy postaci historycznej Charles d'Eon, który wykazywał skłonności transwestytyczne. Ellis tłumaczył:

"Od strony psychicznej, jak ja to widzę, Eonista ucieleśnia w skrajnym stopniu estetyczną postawę naśladowania i identyfikacji z obiektem podziwianym. To normalne, że mężczyzna utożsamia się z kobietą, którą kocha. Eonista niesie tę identyfikację zbyt daleko, pobudzany przez wrażliwy i kobiecy element w sobie samym, który kojarzy się z raczej wadliwą męską seksualnością, co może mieć podłoże neurotyczne."

Klasyfikacja medyczna

Transwestytyzm o typie podwójnej roli

Polega na ubieraniu się w stroje płci przeciwnej w celu uzyskania zadowolenia z chwilowego doświadczenia bycia osobą płci przeciwnej, bez pragnienia trwałej korekty płci. Przebieranie obywa się bez satysfakcji seksualnej. Według DSM-IV tego typu stan nie należy do zaburzeń. W obowiązującej obecnie klasyfikacji międzynarodowej ICD-10 zaburzenie to zalicza się do zaburzeń identyfikacji płciowej (F64.x).

W przebiegu omawianego zaburzenia dotknięta nim osoba przebiera się w ubiory płci przeciwnej. W przeciwieństwie do transwestytyzmu fetyszystycznego, w którym czyni tak, by osiągnąć podniecenie seksualne, w transwestytyzmie typu podwójnej roli przebieranie służyć ma wywołaniu poczucia przynależności do płci przeciwnej. Podniecenia seksualnego związanego z przebieraniem nie obserwuje się. Nie występuje także trwała chęć dokonania korekty płci i pełnienia odmiennej roli płciowej, charakterystyczne dla transseksualizmu.

Transwestytyzm fetyszystyczny

Inaczej fetyszyzm transwestytyczny (DSM-IV) to rodzaj parafilii seksualnej, stan w którym (u heteroseksualnych mężczyzn) jedynym lub preferowanym sposobem osiągania satysfakcji seksualnej jest przebieranie się w stroje kobiece i wykonywanie w tym czasie masturbacji, lub czynności seksualnych z drugą osobą.

ICD-10 wymienia następujące kryteria, których spełnienie upoważnia do postawienia rozpoznania transwestytyzmu fetyszystycznego:

A. Spełnione ogólne kryteria zaburzeń preferencji seksualnych (F65). B. Nakładanie ubrań przeciwnej płci w celu nabrania wyglądu i poczucia przynależności do przeciwnej płci. Przebieranie się jest ściśle związane z pobudzeniem seksualnym. Po wystąpieniu orgazmu i spadku podniecenia następuje silne pragnienie zdjęcia przebrania.

Natomiast uwzględnione w punkcie A ogólne kryteria zaburzeń preferencji seksualnych ICD określa następująco:

G1. Osoba doświadcza powtarzającego się, nasilonego popędu i wyobrażeń seksualnych dotyczących niezwykłych przedmiotów lub działań. G2. Osoba zarówno realizuje ten popęd, jak i odczuwa z tego powodu wyraźne cierpienie. G3. Preferencja występuje od co najmniej 6 miesięcy.

W DSM-V transwestytyzm fetyszystyczny uznawany jest za zaburzenie tylko kiedy spełnione są dwa kryteria:

1. Osoba doznaje intensywnego pobudzenia seksualnego w wyniku przebierania się, co przejawia się w fantazjach, pragnieniach lub działaniach przez co najmniej 6 miesięcy.
2. Te fantazje, pragnienia i czyny powodują klinicznie istotny niepokój lub upośledzenie w życiu społecznym, zawodowym lub w innych ważnych dziedzinach życia.

Zobacz też

• drag king
• drag queen
• androgynia
• transfobia
• transgenderyzm
• gender

Bibliografia

• ICD-10. V rozdział. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne.. Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, 2000. ISBN 83-85688-25-0.brak strony w książce
• Adam Bilikiewicz, Stanisław Pużyński, Jacek Wciórka, Janusz Rybakowski: Psychiatria.. T. 2. Wrocław: Urban & Parner, 2003. ISBN 83-87944-72-6.brak strony w książce
• Stanisław Pużyński: Leksykon psychiatrii. Warszawa: PZWL, 1993. ISBN 83-200-1712-2.brak strony w książce

Linki zewnętrzne

• crossdressing.pl – portal niekomercyjny polskiej społeczności transpłciowej, czyli crossdresserów, transwestytów i transseksualistów
• Trans-Fuzja: fundacja na rzecz osób transpłciowych

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.