Pierwiastki drugiego okresu: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m main -> osobny artykuł |
m drobne redakcyjne |
||
| Linia 63: | Linia 63: | ||
|} |
|} |
||
== Pierwiastki znajdujące się w okresie == |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
{{osobny artykuł|Lit (pierwiastek)}} |
{{osobny artykuł|Lit (pierwiastek)}} |
||
Lit jest najlżejszym i najmniej [[gęstość|gęstym]] spośród metali. Jest także bardzo reaktywny i w przyrodzie występuje tylko w związkach. |
Lit jest najlżejszym i najmniej [[gęstość|gęstym]] spośród metali. Jest także bardzo reaktywny i w przyrodzie występuje tylko w związkach. |
||
== Beryl == |
=== Beryl === |
||
{{osobny artykuł|Beryl (pierwiastek)}} |
{{osobny artykuł|Beryl (pierwiastek)}} |
||
Beryl jest stosunkowo reaktywnym metalem wchodzącym w skład wielu minerałów, m.in. [[beryl (minerał)|berylu]] i [[chryzoberyl]]u. Należy do [[czynnik rakotwórczy|substancji rakotwórczych]]. |
Beryl jest stosunkowo reaktywnym metalem wchodzącym w skład wielu minerałów, m.in. [[beryl (minerał)|berylu]] i [[chryzoberyl]]u. Należy do [[czynnik rakotwórczy|substancji rakotwórczych]]. |
||
== Bor == |
=== Bor === |
||
{{osobny artykuł|Bor}} |
{{osobny artykuł|Bor}} |
||
Bor jest najlżejszym [[półmetale]]m. Należy do mikroelementów niezbędnych dla rozwoju roślin. |
Bor jest najlżejszym [[półmetale]]m. Należy do mikroelementów niezbędnych dla rozwoju roślin. |
||
== Węgiel == |
=== Węgiel === |
||
{{osobny artykuł|Węgiel (pierwiastek)}} |
{{osobny artykuł|Węgiel (pierwiastek)}} |
||
Węgiel jest głównym budulcem [[związek organiczny|związków organicznych]], dzięki zdolności do tworzenia stabilnych wiązań między atomami pierwiastka, oraz wielu rozpowszechnionych związków nieorganicznych, jak [[tlenki węgla]] lub [[węglany]]. Występuje w przyrodzie także w postaci pierwiastkowej, w [[alotropia|odmianach alotropowych]] znacznie różniących się właściwościami: są to przede wszystkim [[grafit]] i [[diament]]. Węgiel tworzy także naturalne [[węgle kopalne|złoża]], które są eksploatowane jako [[paliwa kopalne]]. |
Węgiel jest głównym budulcem [[związek organiczny|związków organicznych]], dzięki zdolności do tworzenia stabilnych wiązań między atomami pierwiastka, oraz wielu rozpowszechnionych związków nieorganicznych, jak [[tlenki węgla]] lub [[węglany]]. Występuje w przyrodzie także w postaci pierwiastkowej, w [[alotropia|odmianach alotropowych]] znacznie różniących się właściwościami: są to przede wszystkim [[grafit]] i [[diament]]. Węgiel tworzy także naturalne [[węgle kopalne|złoża]], które są eksploatowane jako [[paliwa kopalne]]. |
||
== Azot == |
=== Azot === |
||
{{osobny artykuł|Azot}} |
{{osobny artykuł|Azot}} |
||
Cząsteczkowy azot jest w [[warunki standardowe|warunkach standardowych]] gazem i stanowi główny składnik [[powietrze atmosferyczne|powietrza]]. Do jego związków należy [[amoniak]], niezbędne dla ziemskiego życia [[aminokwasy]], a także liczne substancje wykazujące właściwości wybuchowe, jak [[nitrogliceryna]]. |
Cząsteczkowy azot jest w [[warunki standardowe|warunkach standardowych]] gazem i stanowi główny składnik [[powietrze atmosferyczne|powietrza]]. Do jego związków należy [[amoniak]], niezbędne dla ziemskiego życia [[aminokwasy]], a także liczne substancje wykazujące właściwości wybuchowe, jak [[nitrogliceryna]]. |
||
== Tlen == |
=== Tlen === |
||
{{osobny artykuł|Tlen}} |
{{osobny artykuł|Tlen}} |
||
Tlen jest reaktywnym, szeroko rozpowszechnionym niemetalem. Cząsteczkowy tlen jest w warunkach standardowych gazem, stanowi drugi główny składnik powietrza. Związki tlenu są także budulcem wielu [[minerały skałotwórcze|minerałów skałotwórczych]], jest on najbardziej rozpowszechnionym w [[skorupa ziemska|skorupie ziemskiej]] pierwiastkiem. |
Tlen jest reaktywnym, szeroko rozpowszechnionym niemetalem. Cząsteczkowy tlen jest w warunkach standardowych gazem, stanowi drugi główny składnik powietrza. Związki tlenu są także budulcem wielu [[minerały skałotwórcze|minerałów skałotwórczych]], jest on najbardziej rozpowszechnionym w [[skorupa ziemska|skorupie ziemskiej]] pierwiastkiem. |
||
== Fluor == |
=== Fluor === |
||
{{osobny artykuł|Fluor}} |
{{osobny artykuł|Fluor}} |
||
Fluor jest najbardziej [[elektroujemność|elektroujemnym]] i niezwykle reaktywnym pierwiastkiem, zdolnym do tworzenia związków nawet z częścią gazów szlachetnych. W warunkach standardowych występuje w postaci gazowej. |
Fluor jest najbardziej [[elektroujemność|elektroujemnym]] i niezwykle reaktywnym pierwiastkiem, zdolnym do tworzenia związków nawet z częścią gazów szlachetnych. W warunkach standardowych występuje w postaci gazowej. |
||
== Neon == |
=== Neon === |
||
{{osobny artykuł|Neon (pierwiastek)}} |
{{osobny artykuł|Neon (pierwiastek)}} |
||
Neon jest gazem szlachetnym, nie wchodzącym w reakcje chemiczne. Jest wykorzystywany w [[lampa neonowa|lampach neonowych]] jako źródło światła. |
Neon jest gazem szlachetnym, nie wchodzącym w reakcje chemiczne. Jest wykorzystywany w [[lampa neonowa|lampach neonowych]] jako źródło światła. |
||
Wersja z 22:24, 8 lut 2013
Pierwiastki drugiego okresu – pierwiastki chemiczne znajdujące się w drugim okresie (rzędzie) układu okresowego pierwiastków. Drugi okres zawiera osiem pierwiastków: lit, beryl, bor, węgiel, azot, tlen, fluor i neon.
Znaczenie i występowanie
Niemetale należące do tego okresu są bardzo szeroko rozpowszechnione, należą do nich najważniejsze dla istot żywych budulce materii organicznej (oprócz wodoru): węgiel, azot i tlen. Wchodzą one także w skład wielu kluczowych dla istnienia życia ziemskiego substancji, w tym wody i dwutlenku węgla. Dla kontrastu lit, beryl i bor występują w przyrodzie stosunkowo rzadko. Niewielkie ilości litu i berylu mogły powstać w wyniku pierwotnej nukleosyntezy we wczesnym Wszechświecie, zaś cięższe pierwiastki tego okresu utworzyły się w procesach syntezy jądrowej zachodzącej w gwiazdach.
| Z | Symbol | Nazwa | Właściwości metaliczne | Konfiguracja elektronowa |
|---|---|---|---|---|
| 3 | Li | lit | metal alkaliczny | [He]2s1 |
| 4 | Be | beryl | metal ziem alkalicznych | [He]2s2 |
| 5 | B | bor | półmetal | [He]2s22p1 |
| 6 | C | węgiel | niemetal | [He]2s22p2 |
| 7 | N | azot | niemetal | [He]2s22p3 |
| 8 | O | tlen | niemetal | [He]2s22p4 |
| 9 | F | fluor | niemetal – fluorowiec | [He]2s22p5 |
| 10 | Ne | neon | gaz szlachetny | [He]2s22p6 |
Pierwiastki znajdujące się w okresie
Lit
Lit jest najlżejszym i najmniej gęstym spośród metali. Jest także bardzo reaktywny i w przyrodzie występuje tylko w związkach.
Beryl
Beryl jest stosunkowo reaktywnym metalem wchodzącym w skład wielu minerałów, m.in. berylu i chryzoberylu. Należy do substancji rakotwórczych.
Bor
Bor jest najlżejszym półmetalem. Należy do mikroelementów niezbędnych dla rozwoju roślin.
Węgiel
Węgiel jest głównym budulcem związków organicznych, dzięki zdolności do tworzenia stabilnych wiązań między atomami pierwiastka, oraz wielu rozpowszechnionych związków nieorganicznych, jak tlenki węgla lub węglany. Występuje w przyrodzie także w postaci pierwiastkowej, w odmianach alotropowych znacznie różniących się właściwościami: są to przede wszystkim grafit i diament. Węgiel tworzy także naturalne złoża, które są eksploatowane jako paliwa kopalne.
Azot
Cząsteczkowy azot jest w warunkach standardowych gazem i stanowi główny składnik powietrza. Do jego związków należy amoniak, niezbędne dla ziemskiego życia aminokwasy, a także liczne substancje wykazujące właściwości wybuchowe, jak nitrogliceryna.
Tlen
Tlen jest reaktywnym, szeroko rozpowszechnionym niemetalem. Cząsteczkowy tlen jest w warunkach standardowych gazem, stanowi drugi główny składnik powietrza. Związki tlenu są także budulcem wielu minerałów skałotwórczych, jest on najbardziej rozpowszechnionym w skorupie ziemskiej pierwiastkiem.
Fluor
Fluor jest najbardziej elektroujemnym i niezwykle reaktywnym pierwiastkiem, zdolnym do tworzenia związków nawet z częścią gazów szlachetnych. W warunkach standardowych występuje w postaci gazowej.
Neon
Neon jest gazem szlachetnym, nie wchodzącym w reakcje chemiczne. Jest wykorzystywany w lampach neonowych jako źródło światła.