Wilczak czechosłowacki

{{{nazwa}}}

Wymiary
Masa	suki około 30 kg, psy 35-40 kg
Klasyfikacja
FCI	Grupa I, Sekcja 1, nr wzorca 332
AKC	FSS (Foundation Stock Service)
Wzorce rasy
[{{{www KC(UK)}}} KC(UK)]

{{Pies infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | opis grafiki = | www NZKC = | www AKC = | www CKC = | www ANKC = | inne wzorce = | kraj patronacki = | kraj pochodzenia = | www KC(UK) = | www FCI = | wysokość = | www UKC = | nazwa = | alt grafiki = | inne nazwy = | commons = Nieznane pola: "www_CKC", "galeria_commons", "www_AKC", "kraj_patronacki", "www_FCI", "inne_nazwy", "www_UKC", "www_NZKC", "www_KC(UK)", "wzrost", "opis", "rasa_psa" oraz "www_ANKC".

Czechosłowacki wilczak, czechosłowacki wilczur (sł. Československý vlčiak, cs. Československý vlčák) – jedna z ras psów, należąca do grupy psów pasterskich i zaganiających, zaklasyfikowana do sekcji psów pasterskich (owczarskich). Podlega próbom pracy.

Rys historyczny

Československý Vlčák jest jedną z dwóch ras (druga to Saarloos wolfhond) zarejestrowanych w FCI, a będących krzyżówkami psa i wilka.

Pierwotnym celem krzyżowania wilka europejskiego (pospolitego) z owczarkiem niemieckim było uzyskanie psów użytkowych na potrzeby czechosłowackiej straży granicznej. Rozpoczęto badania mające na celu poprawienie cech użytkowych owczarków niemieckich wykorzystywanych w służbie granicznej i w roku 1957 przystąpiono do realizacji projektu. Pierwsze próby krzyżowania były nieudane – szczeniaki wilczycy Brity i owczarka niemieckiego Cézara z Březového háje urodziły się 26 maja 1958 roku. Druga linia czechosłowackich wilczaków, utworzona przez potomków tej samej wilczycy Brity i owczarka niemieckiego Kurta z Václavky urodziła się 21.05.1960 w Libějovicach. W latach 70. psy rodziły się głównie w nowej stacji hodowlanej w pobliżu miejscowości Malacky na Słowacji. Dalszy postęp hodowli czechosłowackich wilczaków umożliwił rozwój cywilnej hodowli, która dotyczyła całego terenu Czechosłowacji. W czasie założenia klubu 20 marca 1982 wszystkie psy dopuszczone do hodowli, lub ich rodzice pochodziły ze słowackiej stacji hodowlanej lub od cywilnych hodowców, którzy te zwierzęta otrzymali z Bratysławy.

W roku 1985 twórca rasy Karel Hartl rozszerzył pulę genetyczną poprzez skojarzenia owczarka Bojara vom Schotterhof i wilczycy Lejdy. Ze szczeniąt, które urodziły się w roku 1983 w stacji hodowlanej w Libějovicach użyto jedynie psa Kazana z Pohraniční stráže. Był to potomek wilka, który wyglądem przypominał zdecydowanie dużego owczarka. To podzieliło hodowców. Słowacy blokowali częściowo potomków z linii Kazana, która jest z tego powodu spotykana głównie w rodowodach psów z Czech.
Od roku 1983 nie stosuje się żadnych domieszek wilczej krwi.
Klub hodowców czechosłowackich wilczaków wystąpił o uznanie rasy przez FCI w roku 1988. Uznano ją 13 czerwca 1989 w Helsinkach. Po podziale Czechosłowacji, na konferencji w Bratysławie 23 stycznia 1993 klub podzielono. Na posiedzeniu CMKU 4 lipca 1993 ustanowiono, że nazwa i kraj pochodzenia rasy pozostanie bez zmian, a patronat nad rasą przejmie Słowacja. Ostateczne zatwierdzenie rasy miało miejsce na konferencji w Meksyku w roku 1999.

Głowa młodego psa

Początkowo ludzie, krzyżując psa z wilkiem, liczyli na uszlachetnienie wyglądu tego pierwszego oraz wzmocnienie takich pożądanych cech jak wytrzymałość, siła czy sprężysty krok. Krzyżówki były zewnętrznie bardzo podobne do wilka: miały takie same wymiary, pojemność mózgu i wilczasty kolor. Odziedziczyły także ogromną zdolność do regeneracji sił: podczas gdy krzyżówki po przebiegnięciu 100 kilometrowego odcinka były po trzech, czterech godzinach w pełni wypoczęte, owczarki potrzebowały 10-12 godzin po przebiegnięciu odcinka o połowę krótszego. Czechosłowackie wilczaki miały też o wiele lepszy zmysł węchu i orientacji (szczególnie w nocy) oraz były odporniejsze na dokuczliwe warunki atmosferyczne. Młode psy drugiej generacji można już było szkolić, o ile szczeniaki zostały zabrane od matki wystarczająco wcześnie i wychowane bez kontaktu z innymi psami. Do treningu obronnego nadawały się wtedy jedynie nieliczne psy. Wszystkie osobniki bardzo przywiązywały się do ludzi, którzy się nimi zajmowali, ale trudno nawiązywały kontakt z obcymi. O ile cechy takie jak niepewny charakter zostały z czasem zlikwidowane (obecnie strachliwość uważana jest za wadę dyskwalifikującą), to nie udało się zlikwidować ich przywiązania do ludzi. Gdy ich przewodnicy kończyli służbę wojskową, wilczaki miały duże problemy w przyzwyczajeniu się do nowego właściciela. To spowodowało, że nie są one używane obecnie w wojsku, gdzie preferuje się rasy łatwiejsze w szkoleniu.

Wygląd

Budowa

Głowa suki

Dorosła suka wilczaka

Początkowo wilczaki były selekcjonowane jedynie ze względu na cechy charakteru. Ich wygląd nie był istotny, chyba, że były to cechy, które miały wpływ na użytkowość. Przez wiele lat bardziej przypominały owczarki niemieckie, dopiero w połowie lat 70. zaczęły bardziej upodabniać się do wilków. 14 listopada 1979 na świat przyszedł Rep z Pohraniční stráže, który przyczynił się do ustalenia wilczego wizerunku rasy. Przez Františka Rosíka został uznany za wzorcowego wilczaka. Poprzez chów wsobny wzmocniono cechy tej rasy, co pozytywnie wpłynęło na jej eksterier i doprowadziło do wyrównania fenotypowych cech populacji (dzięki czemu można było starać się o uznanie rasy).

Szata i umaszczenie

Dopuszczony jest kolor ciemnoszary (czarno-biało-szary, bez brązu). Niespotykane są wilki europejskie całe biało-szare (nie mówiąc już o prawie białych, czy czarnych), tak więc i u wilczaków preferowane są osobniki umaszczone tak jak ich dzicy przodkowie: mające sporą domieszkę rudego, brązu i koloru żółtego.

Zachowanie i charakter

Ceskoslovensky Vlcak to pies niezależny i nigdy do końca nie jest podporządkowany człowiekowi, bardzo inteligentny, o dobrym zmyśle orientacji w terenie. Silnie przywiązuje się do właściciela. W prowadzeniu wymaga konsekwentnego i zdyscyplinowanego podejścia.

Użytkowość

W chwili obecnej wilczaki sprawdzają się na placu szkoleniowym, gdzie przy odpowiedniej motywacji nie różnią się od innych ras użytkowych. Ich domeną pozostaje tropienie, ze względu na doskonały węch.

Zdrowie i pielęgnacja

W higienie utrzymanie tej rasy nie jest kłopotliwe, wymaga odpowiednio częstej pielęgnacji oczu i pazurów.

Popularność

Para czechosłowackich wilczaków

Polska była prawdopodobnie pierwszym krajem w Europie (poza Czechosłowacją), w którym pojawiły się wilczaki. Pierwszy wilczak trafił do Polski w roku 1973. Na rozwój rasy trzeba było poczekać do końca lat 90. Stopniowo przybywało psów, aż w roku 2000 została zarejestrowana pierwsza hodowla tej rasy. W chwili obecnej w Polsce jest około 250 osobników tej rasy.

Bibliografia

• Alain Fournier: Ilustrowana encyklopedia psów rasowych. Warszawa: Carta Blanca. Grupa Wydawnicza PWN, 2012. ISBN 978-83-7705-179-5.brak strony w książce
• Eva Maria Krämer: Rasy psów. Warszawa: Oficyna Wydawnicza MULTICO, 1998, s. 293. ISBN 83-7073-122-8.

Linki zewnętrzne

• Świat czechosłowackich wilczaków
• Wzorzec FCI Nr.332/03.09.1999