Stanisław Kujawiński

Stanisław Kujawiński

Stanisław Onuszko
Stanisław Redło

Wodnik, Żonkil, Kucyk

kapitan
Data i miejsce urodzenia	26 kwietnia 1920 Grodno
Data i miejsce śmierci	12 sierpnia 1995 Nottingham
Przebieg służby
Lata służby	1942–1945
Siły zbrojne	Polskie Siły Zbrojne w ZSRR (1941–1942) Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	24 Pułk Piechoty (PSZ), Inspektorat Radzyń Podlaski AK, oddział partyzancki nr 34 9 Podlaskiej Dywizji Piechoty AK
Stanowiska	dowódca radiostacji nr 31, dowódca drużyny, dowódca plutonu
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Późniejsza praca	pracownik fizyczny
Odznaczenia

Stanisław Kujawiński vel Stanisław Onuszko vel Stanisław Redło ps. „Wodnik”, „Żonkil”, „Kucyk” (ur. 26 kwietnia 1920 w Grodnie, zm. 12 sierpnia 1995 w Nottingham) – żołnierz Armii Andersa i Polskich Sił Zbrojnych, oficer Armii Krajowej, kapitan piechoty, cichociemny.

Życiorys

Stanisław Kujawiński rozpoczął edukację w szkole sióstr nazaretanek w Grodnie (1927–1931), następnie uczył się w Państwowym Gimnazjum im. A. Mickiewicza, maturę otrzymał w 1939 roku w Liceum im. Henryka Sienkiewicza, prowadzonym przez Polską Macierz Szkolną.

We wrześniu 1939 roku nie został zmobilizowany. 13 kwietnia 1940 roku został zesłany w głąb ZSRR. W marcu 1942 roku wstąpił do Armii Andersa. Służył w 2 kompanii 24 pułku piechoty wchodzącego w skład 8 Dywizji Piechoty i jednocześnie uczył się w szkole podchorążych. Został wytypowany do grupy kierowanej do Anglii w celu przygotowania do pracy w Polsce. We wrześniu 1942 roku znalazł się w Wielkiej Brytanii, gdzie służył w Sekcji Dyspozycyjnej Naczelnego Wodza.

Po przeszkoleniu ze specjalnością w łączności radiowej (radiotelegrafii) został zaprzysiężony 10 lipca 1943 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. Został zrzucony w Polsce w nocy z 14 na 15 września 1943 roku w ramach operacji lotniczej o kryptonimie „Neon 8” dowodzonej przez kpt. naw. Mieczysława Malinowskiego i przydzielony do Inspektoratu Radzyń Podlaski AK (w Okręgu Lublin AK), gdzie służył jako oficer łączności oddziału partyzanckiego nr 34 i dowódca radiostacji nr 31, początkowo na stanowisku dowódcy drużyny, później dowódcy plutonu w oddziale „Zenona” (nr 34). Oddział leśny nr 34, działający w ramach 9 Podlaskiej Dywizji Piechoty AK osłaniał radiostację nr 31.

Po rozwiązaniu 9 Dywizji pozostał w konspiracji. W końcu sierpnia 1944 roku wznowił łączność radiową z Zachodem. Był poszukiwany przez NKWD. Został aresztowany 22 listopada 1944 roku. Wojskowy Sąd Garnizonowy w Lublinie skazał 2 lutego 1945 roku Kujawińskiego i współpracującego z nim Leonarda Melaniuka na karę śmierci. W czasie słynnego uwolnienia przez podziemie niepodległościowe z Zamku Lubelskiego w dniu 19 lutego 1945 roku grupy akowców skazanych na karę śmierci, nie udało się dobrać kluczy do celi, w której przebywał Kujawiński. Karę śmierci w drodze łaski zamieniono mu na 10 lat więzienia. Następnie był więźniem więzienia na Butyrkach w Moskwie (gdzie planowano wykorzystanie go w procesie szesnastu, do czego nie doszło) i Wronek. W wyniku starań żony postanowieniem Naczelnej Prokuratury Wojskowej z 13 listopada 1945 roku zmniejszono mu karę do 5 lat więzienia, a 14 grudnia tego roku Wojskowy Sąd Okręgowy w Lublinie na podstawie amnestii wynikającej z dekretu z 2 sierpnia 1945 roku zawiesił warunkowo wykonanie kary na 2 lata. 27 grudnia 1945 roku Kujawiński znalazł się na wolności.

W 1946 roku udało mu się wraz z żoną przedostać do Wielkiej Brytanii. Do września 1946 roku służył w 4 baonie łączności Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a przez kolejne dwa lata, do września 1948 roku, służył w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia.

W 1950 roku dostał się na studia, jednak ich nie podjął ze względów finansowych. Pracował fizycznie w różnych zawodach (robotnik leśny, robotnik w fabryce tekstylnej, magazynier, kierowca, pracownik administracyjno-handlowy w firmie piekarniczej). W 1985 roku przeszedł na emeryturę.

Był prezesem Polskiej Wspólnoty Katolickiej w Nottingham, prezesem Komitetu Budowy Polskiego Kościoła, prezesem Koła Spadochroniarzy Polskich i członkiem zarządów innych organizacji polonijnych.

Życie prywatne

Stanisław Kujawiński był synem Wacława, pochodzącego z Warszawy elektromontera (wysiedlonego w czasie zarządzonej przez Rosjan ewakuacji w 1915 roku) i Józefy z Puchalskich. Jego ojciec był w latach międzywojennych właścicielem restauracji w Grodnie, zginął w radzieckim łagrze w Karagandzie.

Ożenił się z Lucyną Czajką, z którą miał trójkę dzieci, dwóch synów (ur. w 1946 i 1949 roku), oraz córkę urodzoną w 1952 roku.

Awanse

• podporucznik – 1942
• porucznik – 15 września 1943 roku
• kapitan –

Odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1989)
• Krzyż Walecznych
• Krzyż Zasługi z Mieczami
• Medal Wojska
• Krzyż Armii Krajowej
• Złota Odznaka Skarbu Narodowego RP – dwukrotnie
• Medal za Odwagę w Sprawie Wolności (Wielka Brytania)
• Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania)
• Pro Ecclesia et Pontifice (Stolica Apostolska)
• Exuli Bene de Ecclesia Merito („Wychodźcy, którzy dobrze przysłużyli się Kościołowi”).

Bibliografia

• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 1. Oleśnica: Firma „Kasperowicz – Meble”, 1994, s. 77–79. ISBN 83-902499-0-1.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 350. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, s. 168–169.
• Zbigniew R. Muszyński. Stanisław Kujawiński (1920–1995) Wspomnienie. „Gazeta Wyborcza, wyd. lubelskie”, s. 5, 2004-08-03. [dostęp 2013-11-29].