Stanisław Lechowicz
podpułkownik piechoty | |
Data i miejsce urodzenia |
7 listopada 1890 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
wiosna 1940 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska |
komendant PKU |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Stanisław Lechowicz[a] (ur. 7 listopada 1890 w Przemyślu, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 7 listopada 1890 w Przemyślu, ówczesnym mieście powiatowym Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Franciszka i Zofii z Rutów[5]. Uczęszczał do c. k. Gimnazjum z wykładowym językiem polskim w rodzinnym mieście, w którym w czerwcu 1909 zdał maturę[6][7][8][9].
W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarskiej i królewskiej Armii. Jego oddziałem macierzystym był c. i k. Pułk Piechoty Nr 10 z Przemyśla[10][11][12]. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 maja 1915, a porucznika rezerwy ze starszeństwem z 1 maja 1917[13][14][15].
30 stycznia 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii austro-węgierskiej z zatwierdzeniem posiadanego stopnia porucznika ze starszeństwem od dnia 1 maja 1917 i przydzielony z dniem 19 stycznia 1919 do Wojskowej Szkoły Lotniczej w Warszawie[16][17]. Później ukończył Wyższą Szkołę Pilotów[5]. W 1919 walczył w szeregach Legii Oficerskiej[5].
1 czerwca 1921 pełnił służbę w Departamencie III Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych, a jego oddziałem macierzystym był 2 pułk lotniczy w Krakowie[18]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem od 1 czerwca 1919 i 8. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[19]. W 1923 pełnił służbę na stanowisku oficera technicznego 2 pułku lotniczego[1]. 1 grudnia 1924 prezydent RP nadał mu stopień podpułkownika z dniem 15 sierpnia 1924 i 1. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[20]. Później został przydzielony do Wojskowej Centrali Badań Lotniczych Centralnych Zakładów Lotniczych w Warszawie[21]. We wrześniu 1926 został przeniesiony do kadry oficerów lotnictwa i przydzielony do Głównego Portu Lotniczego na stanowisko pełniącego obowiązki komendanta[22].
W październiu 1926 został przeniesiony do korpusu oficerów piechoty, w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 12,8 lokatą z równoczesnym wcielem do 5 pułku strzelców podhalańskich w Przemyślu[23]. W kwietniu 1928 został przeniesiony do 83 pułku piechoty w Kobryniu na stanowisko dowódcy II batalionu[24][25]. W marcu 1929 został przeniesiony macierzyście do kadry oficerów piechoty z równoczesnym przeniesieniem służbowym do Powiatowej Komendy Uzupełnień Czortków na stanowisko pełniącego obowiązki komendanta[26]. W grudniu 1931 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VI[27], a z dniem 30 kwietnia 1932 przeniesiony w stan spoczynku[28]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji PKU Czortków. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VI. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[29]. Po zakończeniu służby wojskowej wrócił do rodzinnego Przemyśla. W 1937 pełnił funkcję komendanta okręgowego Związku Rezerwistów[30].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 – po agresji ZSRR na Polskę – w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej i osadzono go w obozie w Starobielsku[5]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[5], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[31]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 1985[5].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień pułkownika[32][33][34]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[35][36][37].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]W czasie służby w c. i k. Armii otrzymał:
- Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami,
- Srebrny Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej,
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej,
- Krzyż Wojskowy Karola[38].
Był przedstawiony do odznaczenia Orderem Odrodzenia Polski[39]. Prawdopodobnie to jego wniosek został 7 czerwca 1937 odrzucony przez Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości „z powodu braku pracy niepodległościowej”[40][41].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Stanisław I Lechowicz”, w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko[1][2], a mianowicie Stanisława II Lachowicza (ur. 9 lutego 1891), porucznika rezerwy 1 pułku strzelców konnych w Garwolinie[3]. Stanisław II Lechowicz zmarł 24 sierpnia 1927 w Kolendzianach (woj. tarnopolskie)[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 930, 943.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-31].
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 656, 705.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927, s. 376.
- ↑ a b c d e f Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 292.
- ↑ Sprawozdanie 1906 ↓, s. 60.
- ↑ Sprawozdanie 1907 ↓, s. 42.
- ↑ Sprawozdanie 1908 ↓, s. 42.
- ↑ Sprawozdanie 1909 ↓, s. 38, 39.
- ↑ Ranglisten 1916 ↓, s. 282.
- ↑ Ranglisten 1917 ↓, s. 364.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 474.
- ↑ Ranglisten 1916 ↓, s. 191.
- ↑ Ranglisten 1917 ↓, s. 197.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 221.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 13 z 6 lutego 1919, poz. 456.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 14 z 8 lutego 1919, poz. 508.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 353.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 244.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 733.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 851, 860, 861.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 10 września 1926, s. 295.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 45 z 20 października 1926, s. 366.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 138.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 97, 164.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929, s. 90.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 23 grudnia 1931, s. 415.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 21 kwietnia 1932, s. 299.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 325, 968.
- ↑ I Zjazd Delegatów Związku Rezerwistów RP Okręgu X w Przemyślu. Narodowe Archiwum Cyfrowe. [dostęp 2024-01-01].
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 6 [dostęp 2024-10-31] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Ranglisten 1916 ↓, s. 474.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-31].
- ↑ Tu podano jako miejsce zamieszkania Rodatycze. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-31].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-31].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum z wykładowym językiem polskim w Przemyślu za rok szkolny 1906. Przemyśl: Nakładem Funduszu Naukowego, 1906.
- Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum z wykładowym językiem polskim w Przemyślu za rok szkolny 1907. Przemyśl: Nakładem Funduszu Naukowego, 1907.
- Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum z wykładowym językiem polskim w Przemyślu za rok szkolny 1908. Przemyśl: Nakładem Funduszu Naukowego, 1908.
- Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum z wykładowym językiem polskim w Przemyślu za rok szkolny 1909. Przemyśl: Nakładem Funduszu Naukowego, 1909.
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1916. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1916. (niem.).
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1917. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1917. (niem.).
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1918. (niem.).
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Komendanci uzupełnień II Rzeczypospolitej
- Oficerowie 2 Pułku Lotniczego
- Oficerowie 5 Pułku Strzelców Podhalańskich (II RP)
- Oficerowie 83 Pułku Strzelców Poleskich
- Oficerowie Wojska Polskiego zamordowani w Charkowie
- Podpułkownicy lotnictwa II Rzeczypospolitej
- Podpułkownicy piechoty II Rzeczypospolitej
- Polacy odznaczeni Krzyżem Wojskowym Karola
- Polacy odznaczeni Krzyżem Zasługi Wojskowej
- Polacy odznaczeni Medalem Zasługi Wojskowej Signum Laudis
- Polacy – oficerowie armii austro-węgierskiej
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1890
- Zmarli w 1940
- Pochowani na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu na Piatichatkach w Charkowie