Strzelce Małe (województwo wielkopolskie)
51°51′34″N 17°05′06″E/51,859444 17,085000
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
171 |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
63-820[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PGS |
| SIMC |
0374717 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gostyńskiego  | |
Położenie na mapie gminy Piaski  | |
| 51°51′34″N 17°05′06″E/51,859444 17,085000[1]
| |
Strzelce Małe – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Piaski.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wieś pierwotnie związana była z Wielkopolską. Istnieje co najmniej od pierwszej połowy XIV wieku. Wymieniona została w łacińskim dokumencie z 1446 jako „Strzelcze Minor”, 1468 „utraque Strzelcze”, 1499 „Parwa Strzelcze”, 1499 „Minus Strzelcze”, 1504 „Strzelce Minor”[3].
Miejscowość była początkowo wsią szlachecką należącą do lokalnych rodów wielkopolskich Strzeleckichktórzy od nazwy wsi Strzelce Wielkie oraz Strzelce Małe przyjęli odmiejscowe nazwisko, a później także do Drogoszewskich, Bilewskich, Noskowskich, Potarzyckich, Gostyńskich, Radzewskich. W 1446 wieś leżała w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego. W 1510 należała do parafii Strzelce Wielkie[3].
Historia wsi związana jest ściśle z sąsiednią miejscowością Strzelce Wielkie. Przez długi czas leżały one w tym samym majątku oraz miały tych samych właścicieli. Obe miejscowości były własnością prywatną i podlegały dziedziczeniu i sprzedaży. W 1446 jako posiadacza odnotowano brata Janusza Mikołaja ze Strzelc Wielkich i Małych, a w latach1464-1472 Janusza ze Strzelc Wielkich i Małych brat Mikołaja. W latach 1468-1472 dziedzicem obu wsi był Filip. W następnych latach odnotowano kolejnych włascicieli: w 1481 Mikołaja Strzeleckiego syna Janusza, oraz w latach 1481-1483 jego żonę Helenę, w latch 1489-1504 Mikołaja, w latach 1489-99 Wojciecha, w 1499 Barbarę Drogoszewską żonę Andrzeja Młyńskiego, w 1525-1535 syna Wojciecha Wawrzyńca Strzeleckiego, w 1531 Leonarda Bielewskiego, w 1548 Agnieszkę z synem Maciejem wdowę po Wawrzyńcu Strzeleckim, w 1549 Macieja, w 1552 Zofię Bielewską, w latach 1550-1551 Marcina Strzeleckiego, w latach 1557-1567 Zygmunta Bielewskiego, w latach 1563-66 Piotr Noskowski. W latach 1564-1572 Annę ze Zborowa, w 1566 Łukasza Potarzyckiego, w 1566 Gostyńskich,. W latach 1568-1570 właścicielami wsi byli Noskowscy: Dorota, 1570 Zofia, a w latach 1570-1575 Jakub i w 1570 Jadwiga. W 1568 dziedzicem był Piotr Noskowski, a w latach 1570-594 Stanisław Radzewski[3][4].
Miejscowość odnotowano również w historycznych rejestrach poborowych. W 1510 we wsi odnotowano 16 łanów osiadłych oraz karczmę. W 1530 pobrano podatki od 7 łanów, a dwa łany uległy pożarowi. W 1563 miał miejsce pobór z części Zygmunta Bielewskiego od 8 łanów oraz karczmy, w której szynkowano wódkę. Z części Piotra Noskowskiego pobrano podatki od 8 łanów, komornicy oraz karczmarza, który warzył lokalne piwo. W 1566 miał miejsce pobór z części Anny Strzeleckiej od 4 łanów osiadłych, dwóch komorników. Z części Łukasza Łowęckiego oraz Piotra Noskowskiego pobrano podatki od 4 łanów osiadłych oraz od dwóch komorników natomiast z części Gostyńskich od 8 łanów osiadłych. W 1580 pobór odbył się z 11,5 łana osiadłego oraz od 5 ubogich komorników. W 1581 pobrano podatki od 11,5 łana osiadłego, 6 komorników ubogich[3].
W 1684 w czasie wizytacji kościoła parafialnego we wsi Strzelce Wielkie odnotowano, że ze Strzelc Małych pleban pobierał dziesięcinę w wysokości 20 złotych we wsi dwór oraz folwark. Wspomniano, że kiedyś we wsi mieszkało 16 kmieci ale wówczas było ich tylko 5. Płacili oni opłatę w naturze zwaną „meszne” wynoszącą po mierze żyta i owsa z każdego łanu. Łany opuszczone natomiast kmiecie uprawiali dla dworu[3].
Do czasu rozbiorów leżała w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Wskutek II rozbioru Polski w 1793, miejscowość przeszła pod władanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość należała do wsi większych w okręgu gostyńskim ówczesnego pruskiego powiatu Kröben (krobskiego) w rejencji poznańskiej[5]. Część Strzelec Małych (67 osób, 10 domów) stanowiło część majątku Bodzewo, którego właścicielem był wówczas (1846) Kaulfus[5]. Druga część (12 domów, 101 osób) należała do Zakrzewskiej[5].
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie leszczyńskim.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 132361
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1230 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e Antoni Gąsiorowski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. IV (R – S), zeszyt 2, hasło „Strzelce Małe”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2003, s. 702-703.
- ↑ Antoni Gąsiorowski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. IV (R – S), zeszyt 2, hasło „Strzelce Wielkie”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2003, s. 703–710.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 231-233.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strzelce Małe, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
- Strzelce Wielkie, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Przysiółek | |
| Części wsi |
