Szamotuły (gmina)
52°37′N 16°35′E/52,611111 16,578889| gmina miejsko-wiejska | |||||||
| |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||
| Powiat | |||||||
| TERC |
3024073 | ||||||
| Burmistrz |
Włodzimierz Kaczmarek | ||||||
| Powierzchnia |
175,52 km² | ||||||
| Populacja (30.06.2016) • liczba ludności |
| ||||||
| • gęstość |
169,7 os./km² | ||||||
| Nr kierunkowy |
(+48) 61 | ||||||
| Tablice rejestracyjne |
PSZ | ||||||
Adres urzędu: ul. Dworcowa 2664-500 Szamotuły | |||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||
| 52°37′N 16°35′E/52,611111 16,578889
| |||||||
| Strona internetowa | |||||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||||
_location_map.png)
Szamotuły – gmina miejsko-wiejska w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie poznańskim. Siedzibą gminy jest miasto Szamotuły. Gmina należy do aglomeracji poznańskiej.
Według danych z 1 stycznia 2011 roku gmina Szamotuły zajmowała następującą lokatę w skali kraju według[2]:
- powierzchni – 481 miejsce (175,52 km²),
- liczby ludności – 189 miejsce (29165).
Według danych z 31 grudnia 2019 roku[3] gminę zamieszkiwało 30 251 osób.
Położenie i podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
Gmina i Miasto Szamotuły położone są w części wschodniej powiatu szamotulskiego oraz w środkowo-zachodniej części województwa wielkopolskiego. Gmina Szamotuły graniczy z gminami Ostroróg, Pniewy (od zachodu) Obrzycko (od północy), Oborniki (od wschodu) Rokietnica i Kaźmierz (od południa). Powierzchnia gminy wynosi 175,52 km², z tego miasto zajmuje 11,08 km². Przez obszar gminy południkowo przepływa rzeka Sama. W części płd.-wsch. znajduje się Jezioro Pamiątkowskie, stanowiące fragment rynny Kiersko-Pamiątkowskiej[4].
Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]
- Kaźmierz (powiat szamotulski, woj. wielkopolskie),
- Oborniki (powiat obornicki, woj. wielkopolskie),
- Obrzycko (pow. szamotulski, woj. wielkopolskie),
- Ostroróg (pow. szamotulski, woj. wielkopolskie),
- Pniewy (pow. szamotulski, woj. wielkopolskie),
- Rokietnica (powiat poznański, woj. wielkopolskie).
Sołectwa[edytuj | edytuj kod]
Gmina dzieli się administracyjnie na:
- 1 miasto (Szamotuły), będące siedzibą gminy.
- 25 jednostek pomocniczych, zwanych sołectwami, w których skupione jest 37 jednostek osadniczych.
| Nazwa wsi sołeckiej [5] |
Ludność [6] |
Powierzchnia (km²) |
Gęstość zaludnienia (osób/km²) |
L. miejscowości w sołectwie |
Miejscowości w sołectwie |
|---|---|---|---|---|---|
| Baborowo | 223 | 2,77 | 78 | 1 | |
| Baborówko | 474 | – | – | 1 | |
| Brodziszewo | 385 | – | – | 1 | |
| Emilianowo | 44 | – | – | 1 | |
| Gałowo | 1125 | – | – | 1 | |
| Gąsawy | 263 | – | – | 2 | Nowy Folwark |
| Jastrowo | 302 | – | – | 2 | Ostrolesie |
| Kąsinowo | 287 | – | – | 1 | |
| Kępa | 222 | – | – | 1 | |
| Koźle | 353 | – | – | 1 | |
| Krzeszkowice | 195 | – | – | 1 | |
| Lipnica | 608 | – | – | 2 | Czyściec |
| Lulinek | 338 | – | – | 1 | |
| Mutowo | 528 | – | – | 2 | Ludwikowo |
| Myszkowo | 217 | – | – | 1 | |
| Otorowo | 1240 | – | – | 3 | Mielno, Poświętne |
| Pamiątkowo | 1224 | – | – | 3 | Rudnik, Przecławek |
| Piaskowo | 345 | – | – | 1 | |
| Piotrkówko | 148 | – | – | 1 | |
| Przecław | 413 | – | – | 2 | Przecławek |
| Przyborowo | 126 | – | – | 1 | |
| Przyborówko | 181 | – | – | 1 | |
| Szczuczyn | 298 | – | – | 3 | Grabowiec, Twardowo |
| Śmiłowo | 258 | – | – | 1 | |
| Witoldzin | 160 | – | – | 2 | Żalewo |
| 9962 | 164,44 | 60,6 | 37 |
Klasy wielkościowe wsi[edytuj | edytuj kod]
Do największych wsi na terenie gminy należą: Otorowo (1240), Pamiątkowo (1224) i Gałowo (1125 osoby).
- Średnia liczba mieszkańców wsi sołeckiej – 398 mieszkańców / sołectwo
- Średnia liczba mieszkańców jednostki wiejskiej – 269 mieszkańców / miejscowość
| rodzaj | przedział ludnościowy | ilość | wsie sołeckie |
|---|---|---|---|
| bardzo duże | pow. 1000 mieszk. | 3 | Otorowo, Pamiątkowo, Gałowo |
| duże | 501-1000 mieszk. | 2 | Lipnica, Mutowo |
| średnie | 301-500 mieszk. | 7 | Baborówko, Przecław, Brodziszewo, Koźle, Piaskowo, Lulinek, Jastrowo |
| małe | 150-300 mieszk. | 10 | Szczuczyn, Kąsinowo, Gąsawy, Śmiłowo, Baborowo, Kępa, Myszkowo, Krzeszkowice, Przyborówko, Witoldzin, |
| bardzo małe | pon. 150 mieszk. | 3 | Piotrkówko, Przyborowo, Emilianowo |
Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]
Według danych z roku 2002[7] gmina Szamotuły ma obszar 175,07 km², w tym:
- użytki rolne: 75%
- użytki leśne: 14%
Gmina stanowi 15,68% powierzchni powiatu.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Według danych z 31 grudnia 2010 r. gmina liczyła 29165 mieszkańców[8]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| Populacja | 29165 | 100 | 15102 | 51,8 | 14163 | 48,2 |
| Gęstość zaludnienia [mieszk./km²] |
166 | 86 | 81 | |||
- Piramida wieku mieszkańców gminy Szamotuły w 2014 roku[1].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Lista ważniejszych zabytków gminy, z podziałem na poszczególne miejscowości[9].
- Baborówko – zespół pałacowy i folwarczny, 2 poł. XIX w.,
- Gałowo – zespół pałacowy, poł. XIX w.,
- Gąsawy – zespół dworski, XIX/XX w.,
- Lipnica – zespół dworski, XVIII/XIX w.,
- Myszkowo – zespół dworski, 1 poł. XIX w.,
- Otorowo:
- kościół par. pw. Wszystkich Świętych, 1 poł. XVI w.,
- zespół pałacowy, 1 poł. XVIII w.,
- Pamiątkowo – park dworski, XIX w.,
- Piaskowo – zespół willi, 1897 r.,
- Szamotuły:
- historyczny układ urbanistyczny – XIV-XX w.,
- kościół par. pw. św. Stanisława Biskupa, ul. Kapłańska, 1423 r.,
- zespół klasztorny reformatów, ul. Dworcowa, 2 poł. XVII w.,
- zespół zamkowy, XVI-XIX w.,
- dom, ul. Braci Czeskich 8, szach., XIX w.,
- dom, Rynek 10, poł. XIX w.,
- dom, Rynek 14, po 1826 r.,
- dom, pl. Sienkiewicza 23, 2 poł. XIX w.,
- budynek chłodni z lodownią, na terenie d. rzeźni, ul. Wodna 3, 1907 r.,
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Gmina Szamotuły w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-17], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.
- ↑ Gmina Szamotuły w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-11-20], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ RAPORT O STANIE MIASTA I GMINY SZAMOTUŁY, Szamotuły 2001, s. 12.
- ↑ Wykaz sołectw w Gminie Szamotuły (BIP).
- ↑ GUS – Ludność wg PESEL (2009).
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 10 czerwca 2011, ISSN 1734-6118.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo wielkopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 212–214 [dostęp 2012-03-05].
